جزئیات سقف تیرچه و بلوک

سقف تیرچه بلوک بلوک یونالیتی ، در حال حاضر جزء متداول ترین روش های اجرای سقف های سازه ای در کشور است. قسمت اصلی تشکلیل دهنده ی این سقف ، تیرچه های سقفی و بلوک های پلی استایرن ( یونولیت) است.

در این نوع سقف ها، بار سقف توسط تیرچه ها به تیرهای اصلی منتقل می شود. بلوک ها (یونولیت ها) فقط نقش پر کننده فضای بین تیرچه ها را دارند و هیچ نقش سازه ای در سقف تیرچه بلوک ندارند.

تیرچه ها انواع مختلفی دارند. تیرچه ها می توانند به صورت بتنی یا فلزی باشند. تیرچه های بتنی می توانند به صورت پاشنه بتنی یا پاشنه سفالی باشند.

تیرچه معمولی ( پاشنه سفالی)

تیرچه بتنی ( پاشنه بتنی)

در گذشته از بلوک های سفالی به جای یونولیت استفاده می شد. با معرفی یونولیت به عنوان یک مصالح مورد تایید، خیلی زود استفاده از سفال منسوخ گردید. زیرا بلوک های یونولیت (پلی استایرن) مزایای زیادی نسبت به بلوک های سفالی داشت.

مزایای بلوک های یونولیتی در سقف تیرچه بلوک

سبک تر بودن:

احتمالاً همه شما عزیزان با قانون دوم نیوتون آشنا باشید. آن را در فیزیک دبیرستان هم خوانده ایم.

F=m*a

در این رابطه F برآیند نیروهای وارد بر جسم است. m جرم جسم است. a شتاب جسم است.

این قانون چه ربطی به ساختمان دارد؟

ساختمان نیز یک جسم است. که بر اثر زلزله شتابی به آن وارد می شود. که حاصل ضرب این شتاب در جرم ساختمان، همان نیروی مخرب زلزله را تشکیل میدهد. براساس این قانون نیروی مخرب زلزله رابطه مستقیم با جرم ساختمان دارد. هر چقدر جرم ساختمان بیشتر باشد، نیروی وارد بر ساختمان نیز بزرگتر است.

حالا این چه ربطی به موضوع ما دارد؟

تلاش طراح این است، که سازه ای را طراحی کند، که سبک ترین حالت باشد. بخش اعظم وزن یک ساختمان را سقف ها تشکیل می دهد. هر چقدر مصالح سبک تری در اجرای سقف استفاده گردد که ضمن، حفظ استحکام، وزن کمی نیز داشته باشد، طراحی بهینه تر و مقاوم تر خواهد بود.

در نتیجه بلوک های پلی استایرن یا یونولیت که نسبت به سفال خیلی سبک تر بودند، به سرعت جایگزین بلوک های سفالی شدند.

ابعاد بزرگ تر:

بلوک های سفالی ابعاد کوچکی داشتند، چیدن آن ها روی سقفِ تیرچه بلوک، زمان بَر بود. اما هر بلوک یونولیتی سبک بودند و می توانستند، ابعاد بزرگتری داشته باشند. هر بلوک یونولیتی، از نظر ابعاد پنج برابر بلوک های سفالی بود.

سرعت اجرای بیشتر:

همین سبک بودن و ابعاد بزرگتر سرعت اجرا را چندین برابر کرد. بارگیری، حمل و نقل، بار اندازی، انتقال بلوک های به طبقات و چیدن آن ها، که زمانی جزو قسمت های طاقت فرسای اجرای سقف بود، با آمدن بلوک های یونولیتی به کاری ساده و شیرین تبدیل شد.

پِرتی و تلفات کمتر:

سفال ها، علاوه بر این که سنگین بودند، شکننده نیز بودند، در تمام مراحل بارگیری، تخیله و حمل و نقل، تلفات داشتند و تعدادی از آن ها شکسته می شد. انعطاف پذیر نیز نبودند، و معمولا پیمانکاران برای پر کردن قسمت های انتهایی دهانه با بلوک های سفالی مشکل داشتند. چون جایشان نمی شد.

اما بلوک های یونولیتی تقریبا پرتی ندارند، قابل برش نیز هستند. در انتهای دهانه، اگر طولشان بلندتر از میزان لازم باشد، می توان آن ها را برش داد و به اندازه دلخواه درآورد.

بلوک های یونالیتی در سقف تیرچه بلوک

البته سقف تیرچه بلوک فقط از تیرچه ها و بلوک های یونولیتی تشکلیل نشده است. در اجرای این نوع سقف دتایل ها و جزییات مهمی وجود دارد. اهمیت اجرای صحیح این جزییات در سقف تیرچه بلوک بسیار زیاد است. استحکام سقف تیرچه بلوک، منوط به اجرای صحیح این جزییات است. این جزییات معمولاً در نقشه های سازه درج می شود.

البته ممکن است به صورت ناقص درج شده باشد یا اصلا درج نشده باشد. به هر حال از وظایف مهندس ناظر یا مجری ساختمان، این است که جزییات سقف تیرچه بلوک را بداند و نسبت به اجرای صحیح آن ها حساس باشد.

متاسفانه در زلزله ها، علت بسیاری از تخریب ها و خسارات مالی و جانی، عدم اجرای صحیح جزییات اجرایی سقف تیرچه بلوک است.

در طول چندین سال نظارت بر پروژه های ساختمانی، همواره بر سر اجرای صحیحِ جزییات سقف تیرچه بلوک ، با مجریان ساختمان و پیمانکاران، کشمکش داشتیم. در ساختمان های بتنی تمام سقف ها باید، توسط ناظر بازدید شود و گزارش بازدید آن به شهرداری ارسال گردد.

در اکثریت ساختمان های بتنی، روش قالب اجرای سقف ، تیرچه بلوک است. در ساختمان های فلزی نیز، معمولاً، همین نوع سقف اجرا می شود، با این تفاوت که در اکثر سازه های فلزی از تیرچه های فلزی (کرومیت ) استفاده می شود. در اجرای سقف های تیرچه کرومیت نیز، اکثر جزییات شبیه تیرچه های بتنی است.

تعدادی از جزییات اجرایی سقف تیرچه بلوک:

جزییات اجرایی ساخت تیرچه ها و میلگرد ها تقویتی در تیرچه ها

جزییات اجرای میلگرد های حرارتی

جزییات اجرای آرماتور ممان منفی و آرماتور اتکا در سر تیرچه ها

جزییات و نحوه اتصال تیرچه به تیرهای بتنی

جزییات اجرایی کلاف عرضی در میانه دهانه ها

و …

یکی از دیتایل های مهم در سقف تیرچه بلوک ، کلاف عرضی است. کلاف عرضی را در اصطلاح کارگاهی ژوئَن هم می گویند. در برخی از نقشه ها ممکن است به انگلیسی Tie Beam هم درج شده باشد. اجرای کلاف عرضی در دهانه های بیش از ۴٫۵ متر الزامی است.

کلاف عرضی باید در میانه دهانه اجرا شود. البته اگر طول دهانه خیلی زیاد باشد، تعداد بیشتری کلاف عرضی یا ژوئن نیاز است.

کلاف عرضی عمود بر تیرچه ها، اجرا می شود. در واقع، نوعی نقش تکیه گاه جانبی را برای تیرچه ها در سقف تیرچه بلوک ایفا می کند. کلاف عرضی استحکام سقف را افزایش می دهد. بعلاوه، از لرزش سقف در هنگام، حرکت و رفت و آمد بر روی آن، به طور قابل توجهی می کاهد.

نکات مهمی در اجرای کلاف عرضی وجود دارد که معمولاً پیمانکاران آن ها را نادیده می گیرند.