یادداشتی در مورد گچ

کاربرد و محسنات دیوار گچی به صورت ترکیبی و دو جداره

یکی دیگر از کاربردهای دیوارگچی قابلیت اجرایی آن با سیستم ترکیبی و به صورت دو جداره می باشد.با بکارگیری روشی که در ذیل به آن اشاره می شود ، ضمن رعایت و تامین شرایط استاندارد مبحث 19تاکید روی دیوارهای جانبی و تفکیک کننده های آپارتمان را دارد،باعث سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی،صرفه جویی در هزینه، مقاوم سازی در برابر لرزشها و زلزله،سبک سازی،صرفه جویی در مصرف انرژی و ایجاد مقاومت صوتی است.

مراحل چیدمان و اجرای دیوار گچی جانبی به صورت دو جداره
1. کف سازی و تراز محل ایجاد دیوار دو جداره(دهانه های اطراف ساختمان)
2. نصب پروفیل فوم لرزه گیر در دو ردیف.
3. نصب دیوار گچی عایق رطوبت در صخامت 8 سانتی متر در سمت بیرونی.
4. نصب یک لایه ورق فوم به فاصله اشاره شده در مبحث 19 که باتوجه به شرایط اقلیمی منطقه متفاوت میباشد.
5. نصب دیوار گچی عادی در صخامت 8 سانتی متر از سمت داخل.

دیوار گچی عایق رطوبت،فوم و دیوار گچی عادی و سیستم مقاوم سازی لرزه گیر در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و بر اساس استاندارد مبحث 19 مورد آزمون قرار گرفته و به موجب شماره:9713-14-89 به تاریخ: 89/12/23 مورد تایید واقع شده است.از این روش اجرایی می توانید برای تفکیک بین واحدهای آپارتمان ها از یکدیگر نیز استفاده نمائید.اگر در طرفین دیوار دوجداره (تفکیکی)،سرویس بهداشتی یا آشپزخانه قرار داشت از دیوار عایق رطوبت و درغیر اینصورت از دیوار گچی معمولی استفاده فرمایید.

نحوه استفاده از پوشش کاپاگرین برای نما
1. پس از اتمام عملیات نصب دیوار ، سطوح دیوار بیرونی که با قطعات دیوار گچی عایق رطوبت اجراء شده با یک لایه نرمه کشی در ضخامت 3 الی 5 میلیمتر برای محو شدن بندها و یکدست شدن سطح دیوار انجام گیرد.
2. پس از خشک شدن سطح دیوار مواد کاپاگرین را در رنگ مورد نظر در ظرف مخصوص ریخته سپس با کمک قلطک با نقش مورد نظر سطح دیوار را پوشش دهید.

نحوه سیمانکاری روی دیوار عایق رطوبت
با نصب توری روی سطح دیوار بیرونی عملیات سیمانکاری با روش پاششی یا تخته ماله ای قابل اجرا خواهد بود.

سلیمیکس 11 با کابرد دوگانه روی دیوار گچی صداگیر

1. سلیمیکس را میتوان به عنوان یک عایق رطوبتی روی سطح دیوارگچی و سطوح بسیاری از دیگر مصالح مورد استفاده قرار داد، مقدار مواد مورد نیاز برای ایجاد یک لایه به ضخامت یک میلیمتر حدود 800 گرم برای هر متر مربع می باشد.
2. سلیمیکس را میتوان به عنوان چسب کاشی نیز مورد استفاده قرارداد، مقدار مواد مورد نیاز برای هر متر مربع حدود یک کیلو گرم می باشد.
به منظور بهره گیری از کاربرد دوگانه این مواد، پس از اطمینان از خشک و عاری بودن سطح دیوار از گرد و غبار، یک لایه سلیمیکس را روی سطح تمیز دیوار ایجاد، سپس یک لایه توری روی آن نصب و مجدا یک لایه دیگر مواد در جهت مخالف قبلی اضافه کرد، آنگاه اقدام به نصب کاشی می گردد.
3. پایداری مواد در برابر تغییرات جوی، تا میزان  20- درجه و 70+ درجه سانتیگراد بوده و نظر به اینکه در ساختار آن آب وجود دارد لذا توصیه می شود در دمای بالای صفر درجه و ترجیها در دمای 20 درجه مورد استفاده قرار گیرد.
4. سلیمیکس را می توان با قلم مو، غلطک و یا دستگاههای پاشش مورد استفاده قرار داد.

کاربرد و محسنات دیوار گچی به صورت ترکیبی و دو جداره

کاربرد و محسنات دیوار گچی به صورت ترکیبی و دو جداره

یکی دیگر از کاربردهای دیوارگچی قابلیت اجرایی آن با سیستم ترکیبی و به صورت دو جداره می باشد.با بکارگیری روشی که در ذیل به آن اشاره می شود ، ضمن رعایت و تامین شرایط استاندارد مبحث 19تاکید روی دیوارهای جانبی و تفکیک کننده های آپارتمان را دارد،باعث سرعت بخشیدن به عملیات اجرایی،صرفه جویی در هزینه، مقاوم سازی در برابر لرزشها و زلزله،سبک سازی،صرفه جویی در مصرف انرژی و ایجاد مقاومت صوتی است.

مراحل چیدمان و اجرای دیوار گچی جانبی به صورت دو جداره
1. کف سازی و تراز محل ایجاد دیوار دو جداره(دهانه های اطراف ساختمان)
2. نصب پروفیل فوم لرزه گیر در دو ردیف.
3. نصب دیوار گچی عایق رطوبت در صخامت 8 سانتی متر در سمت بیرونی.
4. نصب یک لایه ورق فوم به فاصله اشاره شده در مبحث 19 که باتوجه به شرایط اقلیمی منطقه متفاوت میباشد.
5. نصب دیوار گچی عادی در صخامت 8 سانتی متر از سمت داخل.

دیوار گچی عایق رطوبت،فوم و دیوار گچی عادی و سیستم مقاوم سازی لرزه گیر در مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن و بر اساس استاندارد مبحث 19 مورد آزمون قرار گرفته و به موجب شماره:9713-14-89 به تاریخ: 89/12/23 مورد تایید واقع شده است.از این روش اجرایی می توانید برای تفکیک بین واحدهای آپارتمان ها از یکدیگر نیز استفاده نمائید.اگر در طرفین دیوار دوجداره (تفکیکی)،سرویس بهداشتی یا آشپزخانه قرار داشت از دیوار عایق رطوبت و درغیر اینصورت از دیوار گچی معمولی استفاده فرمایید.

نحوه استفاده از پوشش کاپاگرین برای نما
1. پس از اتمام عملیات نصب دیوار ، سطوح دیوار بیرونی که با قطعات دیوار گچی عایق رطوبت اجراء شده با یک لایه نرمه کشی در ضخامت 3 الی 5 میلیمتر برای محو شدن بندها و یکدست شدن سطح دیوار انجام گیرد.
2. پس از خشک شدن سطح دیوار مواد کاپاگرین را در رنگ مورد نظر در ظرف مخصوص ریخته سپس با کمک قلطک با نقش مورد نظر سطح دیوار را پوشش دهید.

نحوه سیمانکاری روی دیوار عایق رطوبت
با نصب توری روی سطح دیوار بیرونی عملیات سیمانکاری با روش پاششی یا تخته ماله ای قابل اجرا خواهد بود.

سلیمیکس 11 با کابرد دوگانه روی دیوار گچی صداگیر

1. سلیمیکس را میتوان به عنوان یک عایق رطوبتی روی سطح دیوارگچی و سطوح بسیاری از دیگر مصالح مورد استفاده قرار داد، مقدار مواد مورد نیاز برای ایجاد یک لایه به ضخامت یک میلیمتر حدود 800 گرم برای هر متر مربع می باشد.
2. سلیمیکس را میتوان به عنوان چسب کاشی نیز مورد استفاده قرارداد، مقدار مواد مورد نیاز برای هر متر مربع حدود یک کیلو گرم می باشد.
به منظور بهره گیری از کاربرد دوگانه این مواد، پس از اطمینان از خشک و عاری بودن سطح دیوار از گرد و غبار، یک لایه سلیمیکس را روی سطح تمیز دیوار ایجاد، سپس یک لایه توری روی آن نصب و مجدا یک لایه دیگر مواد در جهت مخالف قبلی اضافه کرد، آنگاه اقدام به نصب کاشی می گردد.
3. پایداری مواد در برابر تغییرات جوی، تا میزان  20- درجه و 70+ درجه سانتیگراد بوده و نظر به اینکه در ساختار آن آب وجود دارد لذا توصیه می شود در دمای بالای صفر درجه و ترجیها در دمای 20 درجه مورد استفاده قرار گیرد.
4. سلیمیکس را می توان با قلم مو، غلطک و یا دستگاههای پاشش مورد استفاده قرار داد.

یادداشتی در مورد گچ

.

گَچ: سنگ گچ سولفات دوکلسیم آبدار طبیعی است و در چندین فرم بلوری یافت می شود که در تشکیلات خاکی پوسته جامد کره زمین بصورت قشرهای نسبتاً ضخیم فراوان است که آن را استخراج می‌کنند و مورد استفاده قرار می‌دهند . گچ را پس از استخراج از معدن مانند آهک بکوره می‌برند و تا دمای حدود 180 درجه سانتیگراد حرارت می‌دهند تا مقداری از مولکولهای آب تبلورش را از دست بدهد وبصورت گچ قابل استفاده به عنوان مصالح ساختمانی وقالب گیری در آید.

2CaSO₄ · 4H₂O → 2CaSO₄ · H₂O + 3H₂O (به صورت بخار متصاعد می‌شود).

رنگ گچ به طور طبیعی سفید بوده و ممکن است به خاطر ناخالصی های مواد آلی رس و اکسید آهن به رنگهای خاکستری، خاکستری مایل به آبی، صورتی یا زرد دیده شود . سنگ گچ دارای سیستم تبلور منوکلینیک، وزن مخصوص 32/2 و سختی 5/1 تا 2 می باشد. ژیپس مورد مصرف بعنوان سنگ گچ به صورت توده ای متبلور و دانه ریز تا سنگ به صورت دانه های درشت است . در اسید کلریدریک و آب گرم به صورت محلول در می آید. سنگ گچ خالص دارای 9/20 درصد آب ترکیبی و 6/46 درصد So3 و 5/32 درصد Cao است. خلوص سنگ گچ بر مبنای درصد کانی ژیپس در آن تعریف می شود . طبق استاندارد ASTM حداقل خلوص لازم برای سنگ گچ در مواد صنعتی 70 درصد ژیپس است در صورتیکه اغلب سنگ گچ های تجارتی دارای 75 تا 90 درصد خلوص می باشند. نا خالصیهای موجود در سنگ گچ اغلب شیل، رسها و کربنات کلسیم است و گاهی بازمانده فعالیتهای حیاتی نیز در آن دیده می شود.

قانون برگزاری مناقصات،

بسمه تعالی
پاسخ پرسشهای مطرح شده درباره قانون برگزاری مناقصات،
۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی /۱۱/ مصوب ۱۷
۱۳۸۸/۶/ نسخه ۱۵
-۱ تاریخ اجرای قانون از چه زمانی است؟
به استناد ماده ۲ قانون مدنی، قوانین ۱۵ روز پس از انتشار در سراسر کشور لاز مالاجرا هستند.
-۲ آیا قانون شامل منابع مالی داخلی شرکتهای دولتی نیز م یباشد؟
دامنه شمول بر طبق بند “ب” ماده ( ۱) بوده و مستقل از منابع درآمدی دستگا هها است.

-۳ تشخیص صلاحیت در مناقصات کوچک و متوسط برای امور پیمانکاری و مشاوره چگونه است؟

الف ) برای امور پیمانکاری در مناقصات کوچک، داشتن گواهینامه صلاحیت الزامی نیست لیکن برای معاملات متوسط با توجه به تشخیص صلاحیت قابل توجه اشخاص حقیقی و حقوقی ،داشتن گواهینامه صلاحیت در ارجاع کار ملحوظ گردد . در صورت عدم استقبال پیمانکاران دارای صلاحیت در مناقصات متوسط ، ارجاع کار به پیمانکاران فاقد گواهینامه صلاحیت بر اساس ارزیابی کارفرما صورت می پذیرد.
ب ) برای امور مشاوره برای معاملات کوچک داشتن گواهینامه صلاحیت الزامی نیست لیکن مطابق بند “الف ” ماده ۹ آیین نامه اجرایی بند ه ماده ۲۹ قانون برگزاری مناقصات، داشتن گواهینام ه صلاحی ت برای معاملات متوسط و بزرگ در رشته هایی که توسط سازمان ( معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ) تشخیص صلاحیت می گردند الزامی است.
-۴ آیا رییس دادگستری استان می تواند بجای رییس قوه قضاییه یا معاونین وی در کمیسیون ماده ۲۷ شرکت کند؟
با توجه به اینکه در حال حاضر ردیفهای اعتبار قوه قضاییه ملی هستند بنابراین، به استناد بند الف ماده ۲۸ هیأت ترک تشریفات مناقصه در مورد واحدهای مرکزی دستگا ههای موضوع بند ب ماده ۱ این قانون عبارتند از:
الف- معاون مالی و اداری یا مقام نظیر در وزارتخانه یا مؤسسه دولتی حسب مورد
ب) – ذیحساب مربوط یا مقام مشابه
ج) – یک نفر از کارکنان خبره و متعهد دستگاه مربوط به انتخاب بالاترین مقام دستگاه اجرایی
-۵ چنانچه در مناقصه ای مبلغ پیشنهادی ده درصد و یا بیشتر نسبت به برآورد فزونی داشته باشد، تکلیف چیست؟
۶۰۹۰۹۷ ۲
با ابلاغ قانون برگزاری مناقصات محدودیتی بر ای ضریب پیشهادی پیمانکار مطرح نبوده و ارزیابی فنی بازرگانی و ارزیابی مالی ( مواد ۱۹ و ۲۰ قانون ) فرایندهای قانونی هستند که به منظور حفظ منافع ملی و انتخاب بهینه پیشنهاد قیمت در انطباق مبانی مطرح شده در آنها ، در اختیار کمیسیون مناقصه قرار گرفته اند.
بر اس اس بند ب ماده ۲۰ قانون برگزاری مناقصات و تبصره بند الف ماده ۱۰ آیین نامه نظام مستندسازی و اطلاع رسانی مناقصات در این حالت کمیسیون مناقصه می تواند بررسی آن را به کمیته فنی بازرگانی ارجاع نماید.
-۶ آیا منظور از کمترین قیمت متناسب همان کمترین قیمت پیشنهادی است؟
اگر چنین می بود نیازی به استفاده از کلمه متناسب بعد از عبارت “کمترین قیمت ” نبود . بلکه هدف آنست که کمیسیون مناقصه، قیمت پیشنهاد دهنده ای را بعنوان برنده انتخاب نماید که از تناسب لازم برای اجرای کار برخوردار باشد، گرچه کمترین قیمت نباشد، این موضوع در ماده ۲۰ به صراحت تشریح شده است.
-۷ آیا آیی ننامه تعیین برنده مناقصه کماکان به قوت خود باقی است؟
بر طبق ماده ۳۰ مواد مغایر آن آیین نامه با این قانون منسوخ م یباشند.
-۸ بند “ج” ماده ۱۹ و بند “ب” ماده ۲۰ در مورد زمان ارزیابی دارای تناقض است؟
کمیته فنی بازرگانی در این ق انون عهده دار دو وظیفه تعریف شد ه به شرح زیر است :الف) در ماده ۱۹ : بررسی فنی بازرگانی پیشنهادها که قبل از گشایش پاکت ها صورت می گیرد.ب) در ماده ۲۰ کنترل مبانی و بررسی قیمت ها:که در صورت لزوم پس از گشایش پاک تها انجام می پذیرد.
-۹ حد نصاب ذکر شده در ماده ۲۴ بند “الف- ۱″ چه تعداد م یباشد؟
حداقل تعداد مناقصه گران واجد شرایط پس از ارزیابی کیفی مطابق بند الف ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی بند ج ماده ۱۲ قانون برگزاری مناقصات به پنج مناقصه گر برای کارهای پیمانکاری در صورت استفاده از فهرست بهای پایه منتشر شده توسط سازمان (معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ) و سه مناقصه گر در سایر مناقصات می باشد. در صورتی که مناقصه گزار در اسناد مناقصه برای حداقل تعداد مناقصه گران شرطی را اعلام نماید که مغایر با قانون و آیین نامه های اجرایی آن نباشد رعایت آن الزامی است.
۶۰۹۰۹۷ ۳
-۱۰ در شرکت های دولتی مستق ر در استانها معاملات بیش از ۵۰ برابر نصاب معاملات کوچک(بند ه ماده ۲۸ ) پس از تصویب هیأت سه نفری موضوع بند ج با تأیید کدام مقامات مجاز خواهد بود؟
در مورد شرکتهای دولتی اعم از آنکه در مرکز یا استانها مستقر باشند به استناد جزء ( ۱) بند ه ماده ۲۸ ، هیأت مدیره شرکت، مقام مجاز برای تصمی مگیری تعیین شده است.
-۱۱ انتخاب نوع مناقصه (یک مرحله ای یا دو مرحله ای) در طرحهای عمرانی توسط چه مرجعی صورت م یگیرد؟
تشخیص نوع مناقصه فارغ از اینکه طرح عمرانی است یا غیر عمرانی مطابق ماده ۴ قانون برگزاری مناقصات بر عهده دستگاه مناقصه گزار می باشد.
-۱۲ تعداد دفعات، هزینه و مدت زمان لازم برای درج فراخوان مناقصه، مشکل ساز است؟
حداقل تعداد فراخوان به موجب قانون دو نوبت است . از آنجا که در قانون برای فاصله زمانی بین دو آگهی محدودیتی وجود ندارد، برای جلوگیری از اطاعه فرایند فراخوان می توان نسبت به درج آگهی در کمترین فاصله زمانی ممکن اقدام نمود.
-۱۳ در اسناد مناقصه فهرست بها و مقادیر، تعدیل، شاخ ص مبنا و دستگاه نظارت پی ش بینی نشده است؟
در موارد ۱۳ و ۱۴ قانون برگزاری مناقصات (به ترتیب در ردیف های ۵ و ۱۰ ) درباره مبلغ برآورد شده معامله و مبانی آن و نیز شرایط عمومی و خصوصی پیمان که در آن تکلیف تعدیل آحادبها، شاخص و چگونگی نظارت بر کارها تعیین شده مطالب به تفصیل آمده است.
-۱۴ ارزیابی کیفی و فنی- بازرگانی مناقصه گران در چه زمانی و به چه ترتیبی انجام م یگیرد؟
ارزیابی کیفی مناقصه گران بعد از فراخوان به من ظور تهیه لیست کوتاه از مناقص ه گران صلاحیت دار صورت می پذیرد. این مرحله پیش از گشایش پاکتهای الف ، ب و ج م ی باشد. ارزیابی فنی- بازرگانی با ارایه مدارک لازم توسط مناقصه گران در پاکت “ب” توسط کمیته ای با همین نام و قبل از گشایش پیشنهاد قیمت انجام م یشود.
-۱۵ فهرست مناقصه گران صلاحیت دار برای خرید توسط کدام مراجع منتشر م یشود؟
۶۰۹۰۹۷ ۴
فهرست مناقصه گران صلاحیت دار مطابق آیین نامه اجرایی بند الف ماده ۲۶ قانون برگزاری مناقصات توسط دستگاه های مرکزی تهیه و منتشر م یگردد.
-۱۶ در واگذاری کار به روش ترک تشریفات مناقصه در پروژ ه های ملی و استانی، ترکیب هیأت ترک تشریفات براساس کدام یک از بندهای الف یا ب ماده ۲۸ می باشد؟
ترکیب هیأت ترک تشریفات مناقصه در مورد معاملات واحدهای مرکزی دستگاههای موضوع بند “ب” ماده ۱
قانون برگزاری مناقصات (صرفنظر از منبع تأمین اعتبار ) به شرح بند “الف” ماد ه ۲۸ است . ترکیب هیأت ترک
تشریفات مناقصه معاملات دستگاه اجرایی که دارای اعتبارات استانی هستند (صرفنظر از منبع تأمین اعتبار ) به شرح
بند “ب” ماده ۲۸ است.
-۱۷ در مورد عدم پی شبینی نحوه برگزاری مزایده در قانون ارایه طریق فرمایید؟
قانون برگزاری مناقصات تنها به مسای ل مربوط به مناقصات پرداخته است، بنابراین مزایده مطابق ضوابط سابق
انجام می پذیرد.
-۱۸ با توجه به توضیحات انتهای قانون، علیرغم آنکه گفته شده است بندهای ” د ” و “ه ”
ماده ۲۸ توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام حذف شده، این بندها هنوز در متن ماده
۲۸ مشاهده م یشود علت چیست؟
متن نهایی قانون برگزاری مناقصات آن است که توسط ریاست محترم مجلس شورای اسلامی و ریاست محترم
جمهوری ابلاغ شده است . قبل از حذف بندهای مورد اشاره ماده ۲۸ حاوی مطالب بندهای دیگری نیز بوده است
که با حذف بندهای “د” و “ه” سابق ۲ بند انتهایی جایگزین شده اند. بهر حال آنچه به شکل حاضر تصویب شده،
حاکی از تغییراتی است که در مراحل پیشین رخ داده است.
-۱۹ آیا مستثنیات ماده ۷۹ قانون محاسبات عمومی کشور، پس از تصویب قانون برگزاری
مناقصات به قوت خود باقی است؟
مستثنیات ماده ۷۹ قانون محاسبات عمومی کشور در قانون جدید در قالب ماد ه ۲۹ و تحت عنوان موارد عدم الزام
به برگزاری مناقصه آمده است . بنابراین با توجه به مندرجات ماده ۳۰ که موارد مغایر را منسوخ دانسته است تمامی
موارد عدم الزام به برگزاری مناقصه همان است که در ماده ۲۹ آمده است.
-۲۰ ترکیب هیأت ترک تشریفات مناقصه در کارهای استانی نیروهای انتظامی چیست؟
۶۰۹۰۹۷ ۵
از آنجا که نیروهای انتظامی در شمار دستگا ه های اجرایی مذکور در بند “ب” ماده یک قانونی برگزاری
مناقصات(وزارت کشور ) هستند، ترکیب هیأت ترک تشریفات مناقصه آنها (برای اعتبارات استانی ) مطابق بند “ب”
ماده ۲۸ است.
-۲۱ منظور از مهلت ده روزه در بند “ب” ماده ۱۵ ، برای قبول پیشنهادها چیست؟
تصمیم درباره طول مدت زمان فروش اسناد مناقصه با دستگاه مناقص ه گزار است و در قانون محدودیتی برای آن
قید نشده است . ب- حداقل فاصله زمانی بین آخرین مهلت فروش اسناد و آخرین مهلت دریافت پیشنهاد به استناد
بند “ب” ماده ۱۵ نباید کمتر از ده روز باشد.
-۲۲ تقدم و تأخر ارزیابی کیفی مناقص هگران” و ” فراخوان مناقصه” چگونه است؟
فراخوان سندی است که بصورت آگهی یا دعوتنامه از طریق درج در روزنامه یا بوسیله نامه منتشر و به اطلاع
مناقصه گران می رسد . پس از انتشار فراخوان (مناقصه یا ارزیابی کیفی ) در روزنامه یا از طریق دعوتنامه،
مناقصه گران ابتدا ارزیابی کیفی شده سپس از واجدین شرایط (فهرست کوتاه ) جهت شرکت در ادامه روند مناقصه
دعوت به عمل م یآید.
-۲۳ روش ارزیابی مالی و نحوه تأثیرگذاری ارزیابی فنی – بازرگانی بر قیمت ها در مناقصات دو
مرحله ای چگونه است؟
مطابق ماده ۱۲ آیین نامه نظام مستندسازی و اطلاع رسانی مناقصات مطابق فرمول قیمت تراز شده صورت
می پذیرد.
-۲۴ نحوه ترجیح مناقصه گران داخلی نسبت به مناقصه گران خارجی در مناقصات بین المللی
چگونه است؟
ترجیح مناقصه گران داخلی در ارزیابی کیفی مطابق ماده ۱۵ آیین نامه ا جرایی بند ج ماده ۱۲ قانون برگزاری
مناقصات صورت می پذیرد.
-۲۵ آیا استفاده از فهارس پایه در تهیه برآورد معاملات متوسط، الزامی است؟
۶۰۹۰۹۷ ۶
تهیه برآورد از الزامات انجام معامله است، آنجا که فهرست بهای پایه وجود دارد در تهیه برآورد باید به عنوان مبنا
مورد استفاده قرار گی رد. باین ترتیب در انجام معاملات متوسط که به استناد بند “ب” ماده ۱۱ انجام م ی پذیرد
استفاده از فهرس تهای پایه به عنوان مبنای تهیه برآورد منافاتی با قانون یادشده ندارد.
-۲۶ آیا ارسال یک نسخه از قراردادهای منعقده به سازمان مدیریت و برنام ه ریزی استان محل
اجرای کار الزامی است؟
نظر به اینکه در قانون برگزاری مناقصات و آیین نامه های اجرایی آن اشاره ای به اعلام وصول قراردادها توسط
سازمان (معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ) صورت نپذیرفته است لذا ارسال قرارداد و اعلام وصول قراردادها
توسط استانداری ها و معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ضرورتی نداشته و دستگاه ها صرفاً مکلفند براساس
۱۳۸۶ نسبت به ارسال مشخصات قراردادها جهت کنترل ظرفیت /۱۱/ ۱۰۰ مورخ ۱۷ / بخشنامه شماره ۱۴۵۲۴۸
مشاوران و پیمانکاران به محل صدور گواهی صلاحیت اقدام نمایند.
-۲۷ آیا کسب مجوز شورای فنی استان در مواردی که پیشن هاد برنده مناقصه نسبت به برآورد
۱۰ درصد و بیشتر فزونی یا کاهش داشته باشد، در معاملات متوسط و بزرگ لازم است؟
براساس بند ب ماده ۲۰ قانون برگزاری مناقصات و مطابق تبصره بند الف ماده ۱۰ آیین نامه نظام مستندسازی و
اطلاع رسانی مناقصات چنانچه بررسی قیمت ها و تجزی ه و کنترل مبانی آن لازم باشد، کمیسیون مناقصه م ی تواند
بررسی آن را به کمیته فنی بازرگانی ارجاع نماید و کسب نظر شواری فنی استان در این مورد ضروری نیست.
-۲۸ آیا شرک تهای قطارشهری مشمول رعایت قانون برگزاری مناقصات م یباشند؟
شهرداری ها به مثابه یکی از نهادهای ع مومی غیردولتی مشمول قانون یادشده هستند . شرکتهای قطارشهری نیز
که بخشی از اعتبارات مورد نیاز برای پیشبرد پروژه های عمرانی را از محل منابع عمومی تأمین می نمایند، ملزم به
رعایت قانون یادشده م یباشند.

الزامات عمومی

الزامات عمومی ساختمان

*به منظور اطمینان ایمنی، بهداشت ،بهره مندی مناسب ،آسایش و صرفه اقتصادی و تامین نیازهای حداقل ساکنان و استفاده کنندگان از ابنیه و ساختمان های مشمول قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان ، تعیین محدودیتها ،ابعاد حداقل فضاها ،نورگیری و تهویه مناسب و سایر الزامات عمومی این مقررات به عنوان مبحث چهارم از مقررات ملی ساختمان ملاک عمل قرار گرفته است. رعایت این مقررات در طراحی ،نظارت ،اجرا و محاسبه ، بهره برداری تعمیر و نگهداری بناها توسط کلیه مراجع در سراسر کشور الزامی است . هر گونه تغییر در این مقررات باید پس از طی مراحل قانونی ،بر طبق قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان صورت گیرد .  شهرداریها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان موظف به نظارت بر اجرای این مقررات می باشند .

الزامات عمومی ساختمان
-ضوابط کلی
-الزامات ابعاد در داخل بنا    -الزامت تامین نور فضاها
-الزامات تعویض هوای فضاها    -الزامات اجرایی ساختمان ها

-ضوابط کلی :
-الزامات همجوارهای ساختمان ها  تصرفها و فضاها  -الزامات قرار گیری ساختمان در زمین
-الزامات شکل و ارتفاع ساختمان    -الزامات نمای ساختمان
-الزامات فضاهای باز     -الزامات فضاهای نیمه باز ساختمان
الزامات فضاهای توقفگاه وسایل نقلیه   -الزامات مشاعات ساختمان
-الزامات فضاهای تاسیساتی    -الزامات عایق کاری و دفع فاضلاب در ساختمان
-الزامات اجرای ساختمان –    -الزامات تجهیزات و تاسیسات ساختمانی
-الزامات ساختمان جهت حفاظت در برابر حوادث و سوانح و تامین راههای امدادرسانی

*الزامات همجواری ساختمان ها ،تصرفها و فضاها

الزامات قرار گیری ساختمان در زمین

الزامات شکل و ارتفاع ساختمان
-ارتفاع مجاز گروههای ساختمانی
* تعداد طبقات و ارتفاع مجاز گروههای ساختمان ۱و۲و۳ یک و دو طبقه (حداکثر ۵۰/۸ متر ارتفاع  در ساختمان های دارای زیرزمینی یا پنجره نورگیر از نما و ۳۰/۷ متر در ساختمان های فاقد آن )
گروههای ساختمانی ۴و۵  سه و چهار طبقه (حداکثر تا ۹۰/۱۴ متر ارتفاع در ساختمان های دارای زیرزمین با پنجره نورگیر از نما و ۷۰/۱۳ متر در ساختمان ها ی فاقد آن )
*در گروههای ساختمانی ۶و۷ طبقه ، به تناسب تعداد طبقات خواهد بود . (مبنای محاسبه ارتفاع ،تراز متوسط کف معبر مجاور ،تا متوسط ارتفاع سقف شیبدار و یا بالاترین نقطه جان پناه در بام سقفهای مسطح می باشد .
در صورت افزایش ارتفاع بیش از حد  تعیین شده در گروههای ساختمانی نیاز به دریافت مجوز خاص از شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان خواهد بود .
الزامات نمای ساختمان
۱- در طراحی نمای شیشه ای در ساختمان اعم از نمای شیشه ای پیوسته و یا ناپیوسته انجام محاسبات حرارتی براساس مقررات صرفه جویی در مصرف انرژی الزامی است .

۱-نحوه قرار گیری فضاهای مختلف در هر تصرف و همجواری تصرفها ی مجاز در یک ساختمان در طرح های معماری بنا ، به تشخیص طراح معمار و با تائید شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان است . ۲-همجواری تصرفها در ساختمان ها باید به نحوی صورت گیردکه مسئله اشراف و دید از تصرفهای دیگر به تصرفهای مسکونی ،از طریق باز شوهای پنجره و درب های ورودی به حداقل تقلیل یابد . ۳-همجواری ورودی و فضاهای دیگر در داخل تصرفهای مسکونی باید به نحوی صورت گیرد ،که دید بیگانه از در ورودی به فضاهای داخلی تصرف  محدود گردیده و اشراف آنان به این فضاها به حداقل تقلیل یابد . ۴-تغییر کارکرد فضایی به فضای دیگر در یک تصرف باید با اخذ مجوز از شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان و انطباق آن با الزامات فضای جدید صورت گیرد . ۱-احداث ساختمان در زمین های مجاز است که از شبکه رفت و آمد عمومی قابل دسترسی باشند . ۲-در زمینهایی که فقط توسط راههای پیاده قابل دسترسی هستند ،احداث ساختمان های محدود به گروهها تا در صورتی مجاز است که امکان امدادرسانی واطفای حریق ممکن باشد . ۳-احداث ساختمان و نحوه استقرار آن در زمین و ارتفاع بنا در بافت های تاریخی باید طبق ضوابط سازمان میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی باشد . ۴-احداث ساختمان در زمینهای نزدیک جنگل ،دریا یا پارکهای حفاظت شده ملی باید به نحوی باشد، که حداقل ۳۰ متر بین ساختمان و این اراضی فاصله وجود داشته باشد . ۵-رعایت حریمهای مصوب در حاشیه مسیل ها ،خطوط انتقال برق ،گاز ،نفت و چشمه ها و نهرها و سایر تجهیزات شهری برای کلیه گروهها ساختمانی الزامی است . ۲-استفاده از شیشه های بازتابی در نماهای شیشه ای ساختمان های مجاور بزرگراهها و شریان های اصلی عبوری شهر ، منوط به کسب مجوز از شهرداری ها وسایر مراجع صدور پروانه ساختمان می باشد . ۳- در تمامی ساختمانهای داری نمای شیشه ای در نظر گرفتن تجهیزات مناسب جهت نظافت نما از جبهه بیرونی الزامی است . ۴-استفاده از نماهای شیشه ای پیوسته در ساختمان های مسکونی ممنوع است . ۵-سطوح شفاف نمای شیشه ای در ساختمان ها باید به صورتی تعبیه شود که امکان ریزش شیشه به فضای باز و معابر عمومی وجود نداشته باشد . ۶- در ساختمان های غیر مسکونی گروه ۶و۷ دارای نمای شیشه ای پیوسته ،رعایت فاصله حداقل ۲ متر بین نما تا پیاده رو و خط محدود زمین الزامی است . ۷-مصالح نما باید به سازه ساختمان دارای اتصالی کافی و مناسب باشد تا خطر جدا شدن و فرو ریختن نما بوجود نیاید . ۸-ضمایم آویز به سازه ، شامل سایبان ها ،تابلوها ،پله های فرار و راه پله های خارجی و دودکش ها باید در شرایط مناسب نگه داری شوند و اتصالات آنها در شرایط ایمن قرار داشته باشند . ۹-کلیه سطوح خارجی ساختمان ، به لحاظ ایمنی و زیباسازی منظره شهری باید در شرایط مناسب نگه داری شوند . ۱۰-کلیه سطوح شیشه ای مجاور فضاهای باز و معابر با عرض بیش از۰ ۹% متر و مساحت بیش از ۵۰/۱ متر مربع باید از شیشه ایمن وغیر ریزنده باشند .

الزامات فضای باز :
فضاهای باز در ساختمان  شامل حیاط اصلی و حیاط های داخلی است . حیاط اصلی به فضایی از ساختمان گفته می شود که قسمت اعظم نورگیری ساختمان از آن تامین می شود .
و حیاط های داخلی هم که شامل حیاط های خلوت  (فرعی ) –حیاط محصور (پاسیو)، حیاط محصور (گودال باغچه ) ،حیاط محصور (حیاط مرکزی در ساختمان های گروه ۳ ) .
۱-در ساختمان های گروه ۴و۶ در صورتی که حیاط خلوت به معبر اصلی راه نداشته باشد و جایگاههای امدادرسانی تصرفها در حیاط خلوت باشد ،دسترسی به آن باید از طریق معبر مستقلی تامین گردد . در سایر موارد برای دسترسی به حیاط خلوت می توان از داخل ساختمان ، و یا به صورت ویژه توسط واحد یا واحدهایی که در طبقه همکف قرار دارند استفاده نمود. ۲-حیاط خلوت واقع در ساختمان های جنوبی باید با دیواره و نرده یا حصار فضای سبز از معبر عمومی جدا شود ۳-کلیه سطوح دیواره های جانبی حیاط های محصور وحیاطهای خلوتی که در معرض دید قرار دارند ، باید نماسازی شوند . ۴-در صورت مسقف بودن حیاط محصور (پاسیو) با مصالح شفاف ، در نظر گیری بازشوهای مناسب و کافی جهت تهویه طبیعی آن الزامی است . ۵-کف تمام حیاط های داخلی (حیاط خلوت یا حیاط محصور ) باید دارای شیب مناسب و سیستم دفع آب های سطحی ودسترسی مناسب جهت نظافت باشد . ۶-در ساختمان های گروه ۱ تا ۵ برای زمینهای با مساحت بیشتر از ۲۰۰ متر مربع ،حیاط داخلی به اندازه حداقل ۶ درصد مساحت زمین الزامی است . ۷-مسقف نمودن حیاطهای محصور (گودال باغچه ) مجاز نیست .

الزامات فضاهای توقفگاه وسایل نقلیه

الزامات مشاعات ساختمان
مشاعات بخشهایی از ساختمان که مالکیت آن به عموم مالکان تعلق دارد .

الزامات فضاهای تاسیساتی

الزامات عایق کاری و دفع فاضلاب ساختمان
۱-عایق کاری حرارتی پوسته خارجی بنا و دیگر عناصر ساختمانی در انطباق با صرفه جوی در مصرف انرژی الزامی است .

۱-تعداد الزامی محل توقف خود رو برای تصرفهای مختلف بر حسب موقعیت آنها در شهر ، در ضوابط طرحهای توسعه شهری تعیین می گردد . ۲-در توقفگاههای خودرو و مسیرهای ورود و خروج آن نباید دود ،بو یا سر و صدای ناشی از آن مزاحم آسایش و آرامش در ساختمان و اطراف آن باشد . ۳-توقفگاهای بزرگ و متوسط باید حداقل دو راه خروج امداد پیاده داشته باشد که الزاماً یکی از آنها باید به فضای باز ساختمان یا معبر عمومی متصل گردد . ۴-هر گونه تعمیر و یا تعویض قطعات خودرو در محل توقفگاه ممنوع است . ۵-امکان دسترسی به آب لوله کشی در کلیه توقفگاهها ضروری است . ۶-در توقفگاههای عمومی حداقل ارتفاع آزاد در خروجی خودرو به میزان ۱۰/۱۲متر الزامی است ۷-در صورتی که دو طرف یک محل توقف در توقفگاه دیوار باشد عرض آن باید حداقل ۳ متر باشد . ۸-کف توقفگاه باید از مصالح قابل شستشو باشد . ۹-کف شیبراهه ها در توقفگاه ها باید از مصالح غیر لغزنده برای خودرو باشند . ۱۰-همه توقفگاهها باید مجهز به تجهیزات اطفای حریق باشند . ۱-محل اقامت سرایدار که مشاعات ساختمان است و باید دارای ورودی جداگانه و مستقل از تصرفهای دیگر در ساختمان باشد . ۲-محل استخر و دیگر امکانات ورزشی در ساختمان که دارای سند تفکیکی مجزا نباشد جزومشاعات ساختمان است . ۳-در کلیه استخر ها باید دورتا دور استخر مسیر حرکتی غیر لغزنده با عرض حداقل ۱۲۰ متر پیش بینی شود . ۴-در کلیه استخر باید حداقل یک سیستم خروج افراد از داخل استخر مانند پله یا نردبان پیش بینی شود . ۱-تجهیزات خنک کننده مانند کولر ، باید تا حد ممکن در محلی نصب گردند که از تابش مستقیم نور آفتاب محفوظ باشد و در نمای ساختمان مشاهده نشود، کانال های کولر در فضای باز نیز باید تا حد امکان کوتاه بوده و با عایق حرارتی مناسب پوشیده شود . ۲-در طراحی فضای موتورخانه باید امکان ورود و خروج دستگاههای سنگین در هنگام ساخت و بهر برداری در نظر گرفته می شود . ۳-محل قرار گیری دستگاههای تهویه باید طوری در نظر گرفته شوندکه بو و خاک را به فضای دیگر منتقل نکند و به منظور جلوگیری از انتشار صدا به اندازه مناسب عایق بندی شده باشند . ۴-همه بازشوهای کانال ها چه ورودی و چه خروجی باید توسط شبکه یا کرکره محکمی که جسمی به قطره ۵/۱۲ میلی متر از آن نگذرد و قابل جویدن به وسیله موش و سایر حیوانات موذی نباشد محافظت شود . ۲- در کلیه فضاهای داخلی بنا  ،اگر شیر برداشت آ ب تعبیه شود کف فضا باید عایق رطوبتی شده و کف شوی داری سیفون و تمهیدات لازم دیگری برای دفع فاضلاب مطابق با مقررات مربوطه به تاسیسات  بهداشتی پیش بینی شود . ۳-کف آشپزخانه مستقل و باز و فضای کار مقابل آشپزخانه دیواری باید از کاشی و مصالح مشابه با قابلیت نظافت پوشیده شود . ۴-دیوارهای اطراف ظرفشویی و اجاق در آشپزخانه های مستقل و باز و دیواری باید تا ارتفاع حداقل ۵۰/۱ متر از کاشی یا مصالح مشابه به پوشیده شوند . ۵-عایق کاری سطح کف و دیوارهای زیر زمین ،جهت جلوگیری از نفوذ آب های سطحی و زیرزمینی و نشت آب لوله کشی در ساختمان الزامی است .

الزامات اجرایی ساختمان
(دیوار–سقف  -راه پله –ورودی –راهروهاوشیبراهه ها و جان پناها  -آسانسورها –پله های برقی –درها و پنجره ها ۱-کلیه دیوارهای خارجی واحدهی تصرفی باید دارای مقاومت کافلی در براب ضربه باشند .

۲-در دیوارهای آجری و بلوک سفالی ضخامت حداقل دیوار به میزان ۲۰/۰ متر رعایت گردد . ۳-دیوارهای خارجی کلیه ساختمان ها باید عایق حرارتی شوند . ۴-سقفهای شیبدار باید به نحوی طراحی و اجرا گردد که از ریزش برف ،یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود . ۵-در سقف های شیبدار باید تدابیر لازم به منظور حفظ جان کارگران در هنگام کار در روی بام پیش بینی گردد . ۶-سقفهای  شفاف مانند گلخانه ،پاسیو و قسمت های نورگیر در سقف ها ،باید از جنس ایمن و غیر ریزنده باشند . ۷-در طراحی و اجرای سقفهای شفاف مانند گلخانه و پاسیو باید تدابیری جهت امکان نظافت و تحمل وزن نظافتکار جهت ایمنی در نظر گرفته شود . ۸-لبه و کف پله ها و پاگردها نباید از مصالح لغزنده باشند . ۹-شعاع گردی لبه کف پله (نوک پله ) نباید بیش از ۱۳ میلی متر باشد . ۱۰-عناصر اصلی و مصالح مصرفی در پله های ساختمان باید دارای مقاومت مناسب در برابر حریق بوده و درهنگام زلزله ریزش نداشته باشد . ۱۱-استفاده از شیشه ایمن و غیر ریزنده در جان پناهها و دست انداز های دارای شیشه به هر قطع و اندازه الزامی است . ۱۲-فاصله خالی بین دونرده عمودی دست انداز و جان پناه نباید بیشتر از ۱۱/۰ متر باشد و در صورت وجود نرده های تزئینی نباید از هیچ قسمت آن جسمی به قطر بیش از ۱۱/۰ متر عبور کند . ۱۳-درها و پنجره های خروج و امدادرسانی که در مواقع حریق و زلزله استفاده می شوند باید از مصالح مقاوم باشند . ۱۴-استفاده از درب و پنجره هایی با ابعاد مدولار و تولید صنعتی در ساختمان ها توصیه می شود . ۱۵-محل هایی که پنجره در ارتفاع قرار داشته و به بالکن یا ایوان و مهتابی مشرف نیست ،باید  دارای جان پناهی به ارتفاع حداقل ۱۰/۱ متر باشد . ۱۶- تعبیه پنجره در محل هایی که خارج از حدود مجاز در این مقررات موجب اشراف به حیاط و ساختمان مجاور می گردد ممنوع است .

الزامات ساختمان جهت حفاظت در برابر حوادث  و سوانح

۱-استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر آذرخش در ساختمان های ۶و۷ و ساختمان های دیگری که به علت نوع کار بری و یا موقعیت قرار گیری آنها ضروری باشد، الزامی است .

الزامات ابعاد در داخل فضا (بنا ) :
- حداقل ابعاد و سطح الزامی فضاها
-حداقل ارتفاع الزامی فضاها
-حداقل ابعاد و سطح الزامی فضاها

-هر تصرف مسکونی ، باید دارای حداقل یک فضای اقامت با زیر بنای ۵۰/۱۲ متر مربع باشد .
-فضاهایی که هم برای اقامت و هم صرف غذا مورد استفاده قرار می گیرند باید حداقل ۵۰/۱۴ متر مربع زیر بنا داشته باشد .
-فضاهای مورد استفاده برای اقامت ،صرف غذا و پخت و پز باید زیر بنای حداقل ۲۰ متر مربع باشد .
-فضای آشپزخانه برای پخت و پز و صرف غذا باید دارای زیر بنای حداقل ۵۰/۷ متر مربع باشد .
- فضای آشپزخانه واحد تصرف مسکونی باید حداقل ۵۰/۵ متر مربع مساحت داشته باشد و حداقل سطح زیربنای آزاد آن خارج از قفسه بندی باید ۷۵/۲ متر مربع باشد .
-سایر فضاهای اقامتی باید حداقل ۵۰/۶ متر مربع زیر بنا داشته باشد ،فضای اقامت باید حداقل ۱۵/۲ متر عرض داشته باشد .

حداقل ارتفاع الزامی فضاها ۲-بازشوها ، درها و پنجره ها و مدخل زیرزمین های کلیه ساختمان ها باید به گونه ای طراحی شود که امنیت ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم سازد . ۳-محل ها و راههای خروج ایمن و مسیرهای امدادرسانی در ساختمان ها باید طوری تعبیه شودکه علاوه به هدایت مردم به مکان امن در هنگام آتش سوزی در صورت وقوع زلزله نیر امکان یاری رسانی به ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم کند . ۴-ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که در صورت وقوع زلزله به ساختمان های همسایه صدمه نزند و ساختمان های همسایه نیز به آن آسیب نرسانند . ۵-هر تصرف در همه گروههای ساختمانی این مبحث باید دارای حداقل یک باز شوی مجزا و مستقل امداد رسانی در نما و مشرف بر جایگاه امدادرسانی باشد که بتوان از طریق آن عملیات نجات را انجام داد . ۶- در ساختمان های گروه ۴و۷ اگر طبقه آخر آن زیر سقف شیبدار باشد ، احداث یک مهتابی یا بالکن حاوی باز شوی امداد رسانی در سقف شیبدار که حول یکی از محورهای عمودی آن باز شود و دارای حداقل ۹۰/۰ متر عرض و۳۰/۱ متر ارتفاع باشد الزامی است . ۷-حداقل فاصله ساختمان های گروه ۷ از مرزهای مجاور در صورت لزوم دسترسی همواره به جوانب ساختمان باید ۳ متر و در ساختمان های گروه ۵ به منظور عبور افراد، ۵۰۰/۱ متر باشد . ۱- سطح زیر بنا ،ابعاد و ارتفاع داخلی در فضاهای اقامت و حداقل ارتفاع آزاد زیر سقف فضاهای اشتغال نباید از اندازه های مشخص شده در این مقررات کمتر باشد . حداقل اندازه های سطح کف و ابعاد فضاها باید خارج از قفسه های دیواری ثابت و کمد دیواری ،اندازه گیری و کنترل شود . ۲-فضاهای اقامت باید دارای سطوح زیر بنای حداقل به شرح زیر باشند : ۳-حداقل ابعاد فضاهای بهداشتی مستقل در تصرفهای مسکونی باید ۹۰/۰ متر عرض و۲۰/۱ متر طول داشته باشد

۱-حداقل ارتفاع فضای اقامت باید ۴۰/۲ متر باشد این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود . در سقف شیبدار  ارتفاع کوهتاهترین قسمت آن نباید از ۰۵/۲ متر کمتر باشد .

الزامات تامین نور در فضاها

۲-فضاهای اشتغال باید حداقل ۴۰/۲ متر ارتفاع آزاد از کف تا سقف داشته باشند این حداقل باید در تمام سطح الزامی رعایت شود و در سقف شیبدار ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از ۰۵/۲ متر کمتر باشد . ۳-حداقل ارتفاع در فضاهایی که برای مدت طولانی در آنها توقف نمی شود مانند انباری و توقفگاههای کوچک خودرو ۲۰/۲ متر است . ۴-در تصرفهای آموزشی تربیتی ،تجمعی سایر فضاهایی که برای تعداد بیش از ۲۰ نفر پیش بینی می شود ارتفاع فضا نباید از ۳ متر کمتر باشد . در صورتی که این تصرفها بر سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا گردد رعایت ضوابط معماری و ارتفاعات لازم جهت نور پردازی و آکوستیک و… الزامی است . ۵- ارتفاع حداقل فضاهای بهداشتی در تصرف مسکونی در ۸۰ درصد از سطح الزامی باید ۲۰/۲ متر باشد در سقف شیبدار ،ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از ۰۵/۲ متر کمتر باشد . ۶-حداقل ارتفاع آزاد زیر چهار چوب درها ،تیرها و لوله ها و کانال ها و سایر عناصر سازه ای در فضاهایی اقامت و اشتغال که از زیر آنها عبور صورت می گیرد نباید از ۰۵/۲ متر کمتر باشد . رعایت این حداقل ارتفاع آزاد در زیر پله ها و پاگردها نیز الزامی است و به صورت قائم اندازه گیری می شود . ۱-تامین نور طبیعی ۲-تامین نور طبیعی در زیرزمین ۳-تامین نور طبیعی فضاها توسط نورگیری سقفی ۴- تامین نور طبیعی فضاها توسط محفظه آفتاب گیر ۱-هر فضای اقامت یا هر فضای دیگری که الزاماً به نور طبیعی نیاز دارد باید حداقل دارای یک یا چند در و پنجره شیشه ای باشد که به طور مستقیم رو به خیابان و معبر عمومی یا حیاط( در انطباق با ضوابط شهرسازی باز) شود . ۲-حداقل الزامی سطوح شفاف نورگیری برای  فضاهای مختلف طبق جدول  و مندرجات این بند محاسبه می گردد .

۳-تامین نور طبیعی برای توقفگاه واقع در طبقات زیرین ساختمان (زیرزمین یا همکف ) توسط حیاطهای داخلی ،مشروط برآنکه تا فضای توقفگاه ادامه نیابند توسط نورگیر فاقد باز شو در حد فاصل توقفگاه و حیاط محصور و استفاده از مصالح شفاف مقاوم و غیر ریزنده در برابر ضربه و حرارت مجاز است .

الف) فضای ایوان باید به طور مستقیم به طرف خیابان و معبر عمومی یا حیاط بدون هیچ گونه مانع در برابر نور و جریان هوا باشد .
ب)در و پنجره های شیشه ای الزامی برای تامین نور طبیعی و تهویه در فضاهای اقامت ، باید با ابعاد و سطوح تعیین شده در جدول ۲ به طور مستقیم و بدون مانع به فضای سر پوشیده ایوان باز شوند .

تامین نور طبیعی در زیرزمین ۴- در استفاده از انواع شیشه های مات و آجر شیشه ای و پلاستیک باید سطحی که نور معادل شیشه شفاف الزامی را تامین کند جای گزین گردد . ۵-در فضاهای اقامت در صورتی که لبه بالایی پنجره ها ،غیر از نورگیر شیبدار در ارتفاع زیر ۱۰/۲ متر قرار گرفته باشد ، سطح الزامی شیشه شفاف یک ششم سطوح کف است مگر آنکه کلیه دریچه ها نیز در یک دیوار تعبیه شده باشد و فاصله آن از دیوار مقابل بیش از ۵۰/۴ متر باشد در این صورت سطح الزامی شیشه یک پنجم کف فضا است . ۶- سطوح شیشه در فضاهای اشتغال ، ۸/۱ سطح کف می باشد . ۷-در مواردی که تامین نور به صورت طبیعی صورت گیرد ، حداقل سطح شیشه در راه پله ها طبق جدول ۲ و حداقل ۹/۰ متر مربع به ازای هر طبقه می باشد  . ۸-آشپزخانه های مستقل باید دارای نور طبیعی باشند . از تهویه و نور مصنوعی در صورت عدم امکان تعبیه نور و تهویه طبیعی در آشپزخانه های باز و دیواری الزامی است . ۹-در تصرفهای مسکونی دارای زیر بنای بیش از ۱۰۰ متر مربع ،تعبیه نور طبیعی برای آشپزخانه های باز و دیواری الزامی است . ۱۰-در صورتی که پنجره رو به یک ایوان باز شود ، ایوان باید شرایط زیر باشد: ۱۱-بین فضای اقامت یا اشتغال و فضای ایوان نباید محفظه آفتابگیر قرار داده شود .

از فضاهایی که کف آنها پایینتر از سطح زمین باشد ، در صورتی که حداقل ۵۰ درصد از ارتفاع دیوارهای آن بالاتر از سطح زمین اطراف و به طور مستقیم دارای نورگیری و تهویه باشند . می توان جهت اقامت و اشتغال نمود . در غیر اینصورت اگر ارتفاع سقف فضای زیرزمین و سطح زمین طبیعی (معبر یا حیاط ) در یک تراز استفاده قرار گیرند جهت استفاده  برای اقامت یا اشتغال باید مجراهای خارجی نور و هوا به عرض حداقل ۵۰/۱ متر و با ارتفاع لازم در کنار دیوار خارجی در حیاط ها پیش بینی شوند در شرایط بینابین برای رفع کمبود پنجره زیرزمین ، با تایید شهرداری و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان می توان از طریق تعبیه مجرای خارجی نور و هوا اقدام کرد .

تامین نور طبیعی فضاها توسط نورگیر سقفی

۱-برای تامین نور و تهویه فضاهای اشتغالی و فضاهای بهداشتی و پلکانهایی که نور آنها باید به صورت طبیعی تامین شود در صورت عدم امکان تعبیه پنجره دیواری استفاده از نور گیرهای سقفی الزامی است .

تامین نور طبیعی فضاها توسط محفظه آفتابگیر
نورگیری و تهویه الزامی فضاهای قابل سکونت در صورت رعایت موارد زیر می تواند از طریق محفظه های آفتابگیر انجام شود :

استفاده از مکانیزمهای کنترل نور طبیعی ،با هدف صرفه جویی در مصرف انرژی و تنظیم نور طبیعی در ساختمان توصیه می شود .
الزامات تعویض هوای فضاها ۲-سطح شفاف نورگیری های سقفی نباید از سطح الزامی شیشه پنجره کمتر باشد . ۳-به هنگام تغییر کاربری یا تعمیر اساسی فضاهای اقامت و اشتغال موجود که نسبت به سطح الزامی کمبود سطح پنجره دارند تا حداکثر ۵۰ درصد از سطح الزامی می تواند از طریق نورگیر سقفی تامین شود . ۱-حداقل ۶۰ درصد سطح داخلی دیوارهای محفظه آفتابگیر باید از شیشه شفاف باشد ۲-حداقل ۵۰ درصد از سطح شیشه الزامی محفظه آفتابگیر باز شو باشد . ۳-نور و تهویه محفظه آفتابگیر نباید از محفظه یا فضای سر پوشیده دیگری تامین شود . ۴-پنجره فضاهای بهداشتی و آشپزخانه  نباید به محفظه آفتابگیر باز شود .

۱-تعویض طبیعی هوا         ۲-تعویض هوای مکانیکی
کلیه فضاهای اقامتی که تهویه مکانیکی می شوند باید  ارتباط مستقیم با فضاهای خارج داشته باشند تا تعویض هوای طبیعی نیز ممکن باشد .
تعبیه سطوح باز شوی زیر برای تعویض طبیعی هوا در انواع فضاها طبق جدولی ضروری است :

۱-در آشپزخانه هایی که به فضاهای اقامت خدمت رسانی می کنند حداقل سطح باز شود تهویه باید یک شانزدهم سطح کف آشپزخانه باشد .

تعویض هوای مکانیکی

۲-سطح باز شو در توقفگاه سر پوشیده اتومیبل باید حداقل ۲۵/۱ سطح کف باشد . ۳-کلیه توقفگاهای سرپوشیده باید تا حد امکان به صورت طبیعی تهویه و در صورت کافی نبودن سطح ها جهت تهویه طبیعی باشیم مکانیکی تهویه شوند . ۴-به منظور جلوگیری از انتقال دود و آلودگی هوای داخل توقفگاه به راهروها و راه پله ها تعبیه در جدا کننده ما بین این فضاها در کلیه ساختمانها الزامی است . ۵- به منظور اجتناب از تشدید و باقی ماندن آلودگی در داخل ساختمان ، فضاهای تاسیساتی باید دارای بازشود یا مجرای هوای متصل به خارج از فضای ساختمان باشد . ۱-فضاهایی که تعویض هوای آنها لازم بوده اما ملزم به تعویض هوای طبیعی نشده اند باید به صورت مکانیکی تعویض هوا بشوند . ۲-در سیستم های گرمایش و سرمایش هوای برگشت یک تصرف مسکونی نباید از طریق چرخه برگشت هوای تصرف دیگر تامین گردد . ۳-در آشپزخانه های باز و دیواری تخلیه هوای مکانیکی الزامی است . ۴-سیستم های تخلیه هوای آشپزخانه هایی که ملزم به تعبیه هواکش روی اجاق (هود ) هستند ، باید توسط کانال ها یا هواکش مستقل به خارج از بنا ارتباط یابند . ۵-سیستم تخلیه هوای آشپزخانه در تصرفهای مسکونی ساختمان های گروه های ۶و۷ باید کنترل مرکزی یا کلید برق روشنایی آشپزخانه و یا کلید مستقل شروع به کار کند و به سیستم برق اضطراری متصل باشد .

دلاییل تخیب روسازی راه

با بیان ساده عریان شدن، شکست پیوند چسبندگی بین سطح مصالح سنگی و قیر می‌باشد. معمولاً عریان شدن از زیر لایه آسفالتی شروع می‌شود و به سمت بالا حرکت می‌کند تا ساختمان روسازی ضعیف شود. زیرا با ترافیک ترکها ظاهر می‌شوند و در مراحل پیشرفته روسازی شروع به خرد شدن می‌کند و عامل اصلی آن آب است
مکانیزم عمل به این ترتیب است که آب بین لایه نازک قیر و سطح مصالح سنگی دست می‌یابد و از آنجایی که سطح مصالح سنگی جاذبه بیشتری نسبت به آب دارند تا به قیر، پیوند چسبندگی شکسته می‌شود.
اتصال قیر و سنگدانه‌ها با نیروی جاذبه بین مولکولهای غیرمشابه که آنها را محکم به هم می‌چسباند حاصل می‌شود. چسبیدن یک ماده به ماده دیگر پدیده‌ای سطحی است. چسبندگی به تماس نزدیک دو ماده و جاذبه دو طرفه سطوح آن بستگی دارد.
با بیان ساده عریان شدن، شکست پیوند چسبندگی بین سطح مصالح سنگی و قیر می‌باشد. معمولاً عریان شدن از زیر لایه آسفالتی شروع می‌شود و به سمت بالا حرکت می‌کند تا ساختمان روسازی ضعیف شود. زیرا با ترافیک ترکها ظاهر می‌شوند و در مراحل پیشرفته روسازی شروع به خرد شدن می‌کند و عامل اصلی آن آب است
مکانیزم عمل به این ترتیب است که آب بین لایه نازک قیر و سطح مصالح سنگی دست می‌یابد و از آنجایی که سطح مصالح سنگی جاذبه بیشتری نسبت به آب دارند تا به قیر، پیوند چسبندگی شکسته می‌شود.
اتصال قیر و سنگدانه‌ها با نیروی جاذبه بین مولکولهای غیرمشابه که آنها را محکم به هم می‌چسباند حاصل می‌شود. چسبیدن یک ماده به ماده دیگر پدیده‌ای سطحی است. چسبندگی به تماس نزدیک دو ماده و جاذبه دو طرفه سطوح آن بستگی دارد.
چندین تئوری چسبندگی برای تشریح پیوند یا عدم پیوند قیر به کانیهای مصالح سنگی پیشنهاد شده است. براساس عمومی‌ترین تئوری پذیرفته شده، چسبندگی انرژی آزاد روی سطح سنگ که انرژی آزاد روی سطح مایع (قیر یا آب) را جذب می‌کند، به وجود می‌آید. این انرژی آزاد همچنین کشش سطحی نامیده می‌شود. برای امکان نزدیکترین تماس بین قیر و سطح مصالح سنگی، قیر باید توسط گرم شدن، امولسیون نمودن یا مخلوط شدن با حلالهای نفتی به صورت مایع درآید. توانایی قیر مایع شده به ایجاد تماس نزدیک با سطوح مصالح سنگی، قدرت پوشش مصالح نامیده می‌شود. قدرت پوشش قیر به مقدار زیادی با ویسکوزیته آن کنترل می‌شود. اگر همه شرایط یکسان باشد، ویسکوزیته کمتر، قدرت پوشش بالاتر را به همراه دارد. توانایی مصالح سنگی برای تماس کامل با یک مایع، توانایی پوشش شدن نامیده می‌شود.
قیر عملاً جاذبه‌ای برای آب ندارد، از طرف دیگر، بیشتر مصالح جاذبه هم به قیر و هم به آب را دارند. بنابراین اگر یک لایه نازک آب روی سطح مصالح باشد، قیر ممکن است به راحتی ذرات مصالح را بپوشاند، اما به سطح آن نخواهد چسبید، مگر اینکه قیر جانشین لایه نازک آب شود.
قیر همچنین ممکن است ذرات سنگ پوشیده با غبار را بدون چسبیدن به آنها بپوشاند. لایه غبار از تماس قیر با سطح سنگ جلوگیری می‌کند. حتی اگر مصالح سنگی خشک باشند، ذرات غبار ممکن است حفره‌های ریزی در لایه نازک قیر ایجاد نمایند که اجازه می‌دهد آب از آنها بگذرد.
در مورد قیرهای امولسیونی باید اذعان داشت که هر دو نوع قیرهای امولسیونی آنیونیک و کاتیونیک می‌توانند خصوصیات چسبدگی و عمل آوری داشته باشند (با توجه به نوع مصالح). تجربه نشان داده است که امولسیونهای آنیونیک (با بار منفی روی ذرات قیر) بیشتر مناسب استفاده با مصالح سنگی که بارهای سطحی مثبت دارند می‌باشند. بالعکس امولسیونهای کاتیونیک (با بار مثبت روی ذرات قیر) بیشتر مناسب مصالح سنگی که دارای بارهای سطحی منفی هستند می‌باشد. در کاربرد قیرها امولسیونی آنیونیک یا کاتیونیک، ته نشست اولیه ذرات قیر یک واکنش الکتروشیمیایی است، اما پیوند اصلی مقاومت بین لایه نازک قیر و مصالح سنگی بعد از، تبخیر آب امولسیون و آبی که ممکن است روی سطح مصالح سنگی باشد، ایجاد می‌گردد. همچنین بافت سطحی مصالح، پوکی و خصوصیات جذب آنها روی چسبندگی قیر به مصالح سنگی اثر می‌گذارند. مصالح سنگی با سطح صاف به خوبی مصالح سنگی با سطح خشن، لایه نازک قیر را نگه نخواهند داشت. ذرات متخلخل که قیر را جذب می‌کنند بهتر از مصالح سنگی با سطح صاف لایه نازک قیر را نگه خواهند داشت. مصالح سنگی متخلخل قیر بیشتری نسبت به مصالح غیرمتخلخل نیاز دارند.
انواع عریان شدن
عریان شدن زمانی که پیوند بین قیر و مصالح سنگی با آب شکسته شود، اتفاق می‌افتد. به علت کامل خشک نشدن، آب ممکن است روی سطح مصالح یا داخل خلل و فرج سنگدانه‌ها باشد یا ممکن است از منابع دیگری بعد از اجرا آب نفوذ کرده باشد. حداقل به ۶ روش به شرح زیر ممکن است پیوند بین قیر و مصالح سنگی شکسته شود:

علت عریان شدن تحت عنوان خود به خود خرد شدن و به شکل ذرات ریز و پایدار درآمدن.

جدا شدن قیر از سطح مصالح سنگی توسط لایه نازک آب بدون شکست واضح و قابل دید در لایه نازک قیر است که نهایتاً لایه نازک قیر می‌تواند کاملاً از مصالح سنگی جدا شود.

این امر هنگامی است که چسبندگی قیر به سطح مصالح سنگی توسط آب ضعیف شود. در این نوع عریان شدن، آب آزاد از طریق نفوذ در پوشش قیری به سطح سنگدانه‌ها راه می‌یابد. شکست ممکن است از پوشش ناکافی سنگدانه‌ها هنگام مخلوط کردن آسفالت در کارخانه آسفالت یا گسیختگی لایه نازک قیر باشد.

این پدیده نیز یک روش عریان شدن است که در واقع می‌توان آنرا اولین گام در عریان شدن نامید. گسیختگی لایه نازک قیر روی ذرات مصالح سنگی عموماً بعلت اعمال تنشهای ناشی از ترافیکایجاد خرابی در لبه‌ها و گوشه‌های تیز که پوشش قیر در آنها بسیار نازکتر است، اتفاق می‌افتد.

این فشار عاملی برای تشدید عریان شدگی می‌باشد. در مخلوطهای آسفالتی با فضای خالی زائد، آب ممکن است آزادانه از میان فضاهای خالی مرتبط داخلی عبور کند. ترافیک ممکن است درصد فضای خالی روسازی را کاهش داده، مسیرهای عبور بین فضاهای خالی را ببندد و آب را محبوس نماید. به علت جریان ترافیک و عبور مکرر آب، فشار آب حفره‌ای به حدی می‌رسد که عریان شدن قیر از سطح مصالح سنگی را ایجاد می‌نماید. ۱- به شکل ذرات ریز و پایدار در آمدن ۲- تفکیک ۳- جابجایی ۴- گیسختگی لایه نازک ۵- فشار آب حفره‌ای

۶- جریان آب هیدرولیکی
این جریان بیشتر از لایه‌های سطحی روسازی‌های آسفالتی و در قسمت زیرین لایه اعمال می‌شود. وقتی که روسازی اشباع باشد، چرخهای وسیله نقلیه آب را به درون روسازی از جلو تایرها فشار می‌دهند و آن را از پشت تایرها به بیرون می‌مکند. این حرکت آب به عریان شدن مصالح سنگی کمک می‌کند. همچنین غبار و ماسه و سنگدانه‌های رها شده در جاده نیز ممکن است با آب باران مخلوط شده و خراشیدگی لایه نازک قیر را تسریع بخشند.
علت عریان شدن
به طور کلی فقط یک علت برای عریان شدن وجود دارد: آب بین لایه نازک قیر و سطح مصالح سنگی راه یابد و جانشین قیر به عنوان پوشش مصالح سنگی شود. آب به چند طریق ممکن است به سازه روسازی برسد. از میان آنها می‌توان به آب درون یا روی مصالح سنگی که کاملاً خشک نشده‌اند، زه آب باران از میان شانه‌ها، ترکها یا روسازی متخلخل، آب زیر سطحی (که از نقاط بالاتر فشار هیدرواستاتیکی تولید می‌نماید)، آب موئینه از بستر راه و تبخیر آب از لایه‌های زیرین اشاره نمود. به هر صورت آب به روشهای مختلفی ممکن است به مصالح سنگی برسد.
کاهش عریان شدن یا جلوگیری کردن از آن
برای ساخت روسازی جدید، یا روکش یا بازیافت یک روسازی قدیمی راهنمایی‌های زیر باید برای کاهش احتمال عریان شدن مورد توجه قرار گیرد:












۲- ایجاد زهکشی اصولی برای ساختمان روسازی ـ اگر آب آزاد سریعاً دفع شود یا از مخلوط مصالح سنگی و قیر دور نگه داشته شود، عریان شدن ناشی از تشکیل امولسیون، جابجایی، گسیختگی لایه نازک یا جریان آب هیدرولیکی توسعه نمی‌یابد. آب جدا از مخلوط نگه داشته می‌شود که باعث مقاومت عریان شدن بیشتر مصالح سنگی شود. ۳- در اکثر حالات از مخلوطهای سنگدانه و قیر با دانه بندی متراکم به جای دانه‌بندی باز برای لایه‌های میانی و اساس استفاده نمائید استفاده از مخلوطهای با دانه‌بندی پیوسته و خوب متراکم شده از ورود آب به لایه‌های روسازی جلوگیری می‌کند. وقتی مخلوطهای اساس با دانه‌بندی باز در تعمیر ترکها استفاده می‌شود تعبیه سیستم مناسب زهکشی جهت جلوگیری از ایجاد فشار آب حفره‌ای و احمال عریان شدن ضروری می‌باشد. ۵- از مصالح سنگی تازه شکسته شده با مقاومت عریان شدن ضعیف استفاده نکنید. قیر از مصالح سنگی که برای یک هفته یا بیشتر انبار شده‌اند کمتر لخت می‌شود تا نسبت به همان مصالح سنگی که بتازگی شکسته شده‌اند. ۶- از مصالح سنگی گرم و خشک استفاده کنید ـ اگر مصالح سنگی دارای سطح خشک باشند به طوری که هیچ رطوبتی بین مصالح سنگی و لایه نازک قیر موجود نباشد، عریان شدن کمتر اتفاق می‌افتد. ۷- از مصالح سنگی تمیز استفاده کنید ـ از مصالح سنگی درشت با ذرات رس نظیر غبار که به طور محکم به سطح آنها چسبیده است نباید استفاده شود. حتی اگر قیر به طور کامل سنگدانه را بپوشاند، غبار از چسبیدن قیر به سطح سنگدانه جلوگیری خواهد نمود. ۸- از مصالح سنگی با جاذب رطوبتی بالا در صورت در دسترس بودن انتخابهای دیگر استفاده نکنید لازم است مصالح سنگی که بیشترین مقاومت را نسبت به عریان شدن دارا می‌باشند، استفاده گردد. با انجام آزمایش حساسیت آبی مصالح و قیر برگزیده برای پروژه، تعیین نمایید کدام مصالح سنگی برای پروژه بهترین می‌باشد. ۹- هنگامی که استفاده از مصالح سنگی جاذب آب اجتناب ناپذیر است، یک ماده ضد عریان شدن را به مقدار مناسب تعیین شده توسط آزمایشهای حساسیت آبی و طرح مخلوط آزمایشگاهی اضافه نمایید آهک هیدراته ومواد مایع ضد عریان شدن پایدار در مقابل حرارت عملکرد صحرایی قابل قبولی با مصالح سنگی منتخب فراهم نموده‌اند. اگر آهک هیدراته و مواد مایع ضد عریان شدن پایدار در مقابل حرارت عملکرد صحرایی قابل قبولی با مصالح سنگی منتخب فراهم نموده‌اند. چنانچه آهک هیدراته انتخاب شود، بهترین نتایج وقتی حاصل می‌گردد که مصالح سنگی با ماده آبکی آهک هیدراته تثبیت شود. بهترین نتیجه بعدی، وقتی است که آهک هیدراته به مخلوط آسفالتی در ضمن تهیه آن اضافه می‌شود. با بعضی مخلوطها، مواد مایع ضد عریان شدن پایدار در مقابل حرارت مؤثر بوده‌اند. فرآورده‌ای را انتخاب نمایید که با مواد خاص در مخلوط مؤثر باشد. انتخاب را فقط بعد از تکمیل بررسیهای آزمایشگاهی انجام دهید. ۱۰- اگر از یک ماده مایع ضد عریان شدن استفاده می‌شود، مطمئن شوید که ماده به مقدار مناسب پیشنهاد شده توسط آزمایشگاه اضافه شده است ـ بیش از اندازه افزودنی می‌تواند در حضور آب در ماده ضد عریان شدن بچرخد. در هر حالتی، هیچ ماده ضد عریان شدن به عنوان ساخت دستورالعمل خوب نباید توصیه شود. ۱۱- قیری را انتخاب نمایید که وقتی مایع می‌شود، مصالح سنگی را پوشش نماید اما در سرویس‌دهی، ویسکوزیته بالایی به قدر کافی داشته باشد که در مقابل عریان شدن مقاومت کند. ضمن آنکه دیگر اهداف طرح را برآورده نماید ـ لایه‌های نازک یا ضخیم قیر دسترسی آب به سطح مصالح سنگی را مشکل می‌سازد. ۱۲- مطمئن شوید که ذرات مصالح سنگی به طور کامل و یکنواخت با لایه نازک قیر ضخامتی که مخلوط شروط مقاومت را برآورده نماید، پوشش شود ـ لایه‌های نازک یا ضخیم قیر دسترسی آب به سطح مصالح سنگی را مشکل می‌سازد. ۱۳- در تمام مدت ساخت روسازی کنترل کیفی خوبی انجام دهید. ۱- برای روسازی‌های جدید تمام آسفالتی از دانه‌بندی پیوسته، خوب متراکم شده، مستقیماً بر روی بستر کاملاً آماده شده استفاده شود. تحقیقات نشان می‌دهد، اگر این روسازی‌ها به طور مناسب و خوب ساخته شوند حتی در بخش ترانشه هیچ آبی زیر این روسازی‌ها جمع نمی‌شود. بنابراین این روسازی‌ها به طور مؤثری در مقابل عریان شدن مقاومت می‌نمایند. ۴- اطمینان نمایید که همه لایه‌های روسازی کاملاً متراکم شده‌اند و در لایه‌های با دانه‌بندی پیوسته فضاهای خالی مرتبط برای عبور آب از میان آنها وجود نداشته باشد. روش آزمایش تجربی، «ASTM 3637 نفوذپذیری مخلوطهای آسفالتی» روشی را برای کنترل نفوذ پذیری روسازیهای متراکم شده در صحرا را در برمی‌گیرد.

جاده سازی

بهترین نوع ساختن خیابان برای حمل و نقل است که با خراشیدن و کندن زمین و تسطیح کردن آن ساخته می شود تا شیب سطح رویی تکمیل شود تا در اثر عوامل جوی از بین نرود. تقاطع یک شیب معمولاً از یک تا ۵۰ کافی و مناسب است .

برای چنین خیابانها  معقول و منطقی است که از خاکی که از ۱۲ تا ۱۸ درصد خاک رس ، ۵ تا ۱۵ درصد گل و ۶۵ تا ۸۰ درصد شن و دیگر سنگریزه های تشکیل شده استفاده می گردد. اگر این خاک طبیعی به شرایط اجرایی نرسد باید با اضافه کردن مواد دیگری این کمبود را جبران گردد . این مواد نزدیک حفره شده و با دقت با مواد دیگر خیابان سازی مخلوط می شود و در سطح زمین توسط چنگک و ماشین جاده و صاف کردن و بکاربرده می شود . سپس آنها توسط رفت و آمدهای که انجام می شود فشرده می شوند و دیگر به غلطک نیازی نیست .

بهترین نوع ساختن خیابان برای حمل و نقل است که با خراشیدن و کندن زمین و تسطیح کردن آن ساخته می شود تا شیب سطح رویی تکمیل شود تا در اثر عوامل جوی از بین نرود. تقاطع یک شیب معمولاً از یک تا ۵۰ کافی و مناسب است .

برای چنین خیابانها  معقول و منطقی است که از خاکی که از ۱۲ تا ۱۸ درصد خاک رس ، ۵ تا ۱۵ درصد گل و ۶۵ تا ۸۰ درصد شن و دیگر سنگریزه های تشکیل شده استفاده می گردد. اگر این خاک طبیعی به شرایط اجرایی نرسد باید با اضافه کردن مواد دیگری این کمبود را جبران گردد . این مواد نزدیک حفره شده و با دقت با مواد دیگر خیابان سازی مخلوط می شود و در سطح زمین توسط چنگک و ماشین جاده و صاف کردن و بکاربرده می شود . سپس آنها توسط رفت و آمدهای که انجام می شود فشرده می شوند و دیگر به غلطک نیازی نیست .

یکی از روشهای که از صد سال پیش مورد بهره برداری بوده است خط آبی سنگ قیرهاست . در این روش قدیمی از جاده سازی یک لایه از سنگ را در سایز ۲ تا ۵ سانتی متری قراه سیمان ، گل و ماسه و آب در میان شکاف سنگها ریخته تا شکاف میان آنها پوشیده شود .

بهترین راه برای اصلاح کمبود استقامت خاکهای طبیعی که در زیر خیابان به کار     می رود که به آن تثبیت خاک می گویند در جاده سازی جدید بسیار استفاده می گردد و آنها می توانند برای اتمام یک لایه خیابان استفاده شوند در خیابانهایی که حمل نقل و رفت و آمد سنگینی وجود دارد ضخامت کلی جاده ها ممکن است بیشتر از ۴۵ سانتی متر باشد اما ساختمانهای بزرگ و مختلف با مواد نادر و در جاها و مکانهای معینی انتخاب می شوند.

سطحهای رویی جاده ها و فضاهای باریک که شرح داده شده هر دو برای پیاده رو مناسبند که سطح آنها با قیر طبیعی و قیر و غیره آماده می شوند . سطح پیاده روهای ضخیم با سیمان و بتن درست می شوند .

هیچ سطح خیابانی نازکتر از _cm 10 نیست و ضخامت کمتر از آن ممکن است موجب شکستن گردد. معمولاً ضخامت _cm 15 برای خیابانهایی که رفت و آمد و حمل و نقل کمی دارند استفاده می شود. و ضخامت _cm 10 برای خیابانهایی که رفت و آمد سبکی دارند استفاده می شود . مانند خیابانی که به خانه ها منتهی می شود . یک پیاده رو انعطاف پذیر دارای سطح رویی با ضخامت اغلب _cm 5 می باشد و ممکن نیست کمتر شود و یک لایه باریک از خاک تثبیت شده هم روی آن پاشیده می شود .در زیر این لایه زیرین یک لایه سنگی پاسنگریزه ای که به عنوان پایه نامبرده می شود و در زیر آن یک لایه اضافی از سنگ که به عنوان زیر بنا به کار می رود و مستقیماً با متداسیون (پی ریزی ) ارتباط دارد .

روسازی مرکب

مقدمه

روسازی مرکب (Composite Pavement) به روسازی‌ای اطلاق می‌شود که شامل دو نوع روسازی، یعنی روسازی آسفالتی (Asphalt Concrete Pavement) به عنوان لایه انعطاف‌پذیر و روسازی بتنی (Portland Cement Concrete Pavement) به عنوان لایه صلب باشد. در برخی موارد از یک لایه میانی جدا کننده بین لایه‌های آسفالتی و بتنی استفاده می‌گردد. استفاده از مصالح بتنی به عنوان لایه زیرین و در نقش لایه اساس، و مصالح آسفالتی به عنوان لایه رویه، ترکیب متداولی است که ویژگی‌هایی همچون مقاومت و سطح هموار را ارائه کرده و بهره‌برداری از یک روسازی ایده‌آل را ممکن می‌سازد. استفاده از مصالح بتنی در نقش لایه رویه و مصالح آسفالتی در نقش لایه اساس گزینه‌ای است که در صورت خرابی کامل لایه آسفالتی مقرون به صرفه خواهد بود. با توجه به هزینه اولیه بالای اجرای این نوع از روسازی‌ها، ساخت آنها به طور محدود صورت گرفته و بیشتر برای رفع معایب روسازی‌های بتنی موجود و به منظور ارتقای کیفیت سطح راه و تأمین سرویس، به صورت روکش آسفالتی بر روی روسازی‌های بتنی موجود به کار می‌روند. روسازی‌های مرکب (لایه انعطاف پذیر بر روی لایه صلب) معمولاً در روسازی‌های قدیمی دیده می‌شود. در این موارد باید روکشی مانند آسفالت گرم، روکش با دانه‌بندی باز، یا آسفالت پلیمری بر روی روسازی‌های بتنی درزدار (Jointed Plane Concrete Pavement- JPCP) یا روسازی‌های بتنی مسلح پیوسته (Continuously Reinforced Concrete Pavement- CRCP) اجرا شود.

دلایل اجرای روسازی مرکب

از آنجا که تاریخچه روسازی‌های مرکب به سال‌‌های اخیر باز می‌گردد، فقط برخی کشورها مزایای چنین طرحی را تجربه کرده‌اند. در حال حاضر، استفاده از روسازی‌های مرکب به جاده‌های با ترافیک سنگین مانند بزرگراه‌ها و شریان‌های اصلی متمرکز شده است. عموماً انتخاب روسازی مرکب تحت تأثیر یکی از عوامل زیر می‌باشد:

۱- به علت ترکیب یک لایه بتنی با یک لایه آسفالتی، ظرفیت باربری زیاد و مقاومت در برابر تغییر شکل در اثر عبور زیاد وسایل نقلیه را در کنار بهبود مشخصات سطح و آسان شدن تعمیر و نگهداری روسازی خواهیم داشت؛

۲- کم شدن صدای چرخ وسیله نقلیه در حرکت روی جاده با بهره‌گیری از ویژگی‌های آسفالت متخلخل،

۳- اجتناب از تعمیر و نگهداری درز آب‌بند در روسازی‌های بتنی یا به حداقل رساندن آن،

۴- کاهش نفوذ آب و در نتیجه بهتر شدن رفتار بلند مدت سازه روسازی،

۵- تعمیر یا ارتقای کیفیت سطح رو به زوال روسازی بتنی،

۶- کاهش هزینه‌های اضافی در طول طرح برای مسئولان نگهداری راه و استفاده‌کنندگان.

گاهی اوقات نیز برای مطابقت دادن لایه موجود با لایه جدید مثلاً هنگام تعریض، افزایش تعداد خطوط در مجاورت یک روسازی انعطاف پذیر، یا اجرای یک لایه روکش انعطاف پذیر بر روی لایه صلبی که هنوز از نظر سازه‌ای سالم است، می‌توان از روسازی مرکب استفاده کرد.

مقاطع روسازی

در صورت استفاده از روکش آسفالتی بر روی روسازی بتنی موجود، بخش عمده باربری از طریق لایه بتنی انجام می‌شود. از این رو می‌توان برای طراحی لایه بتنی از تئوری صفحات استفاده کرد. اگر بتوان فرض نمود که چسبندگی لایه آسفالتی به لایه بتنی به طور کامل صورت گرفته است، می‌توان با در نظر گرفتن مقطع معادل از تئوری صفحات به منظور تعیین تنش خمشی دال بتنی بهره جست. در صورتی که محل بار چرخ در نزدیکی لبه یا درز (Joint) لایه بتنی در نظر گرفته شود، روش تئوری صفحات به تنهایی جوابگو است و اگر بار چرخ در وسط و به دور از لبه‌ها یا درزها وارد شود، می توان از تئوری لایه‌ها و یا صفحات برای استفاده نمود. روسازی بتنی می‌تواند به صورت بتن غیر مسلح درزدار، بتن مسلح درزدار و یا بتن مسلح پیوسته باشد.

علاوه بر انواع فوق، روسازی‌های مرکب می‌توانند شامل روسازی‌های آسفالتی با اساس تثبیت شده یا تثبیت نشده نیز باشند. برای روسازی‌های آسفالتی با اساس تثبیت نشده، تنش و کرنش بحرانی به صورت کششی است و در زیر لایه آسفالتی قرار دارد؛ در حالی که در روسازی‌های آسفالتی با اساس تثبیت شده موقعیت تنش بحرانی در زیر لایه اساس در نظر گرفته می‌شود.

نحوه طراحی روسازی مرکب با توجه به ترکیب لایه‌ها و نوع مقطع متفاوت خواهد بود. معمولاً لایه آسفالتی مستقیماً بر روی اساس بتنی اجرا نمی‌شود. یکی از معایب اجرای روکش به این روش، انتشار ترک‌های انعکاسی در لایه آسفالتی است که علت آن وجود درز و ترک در اساس بتنی است. شکل (۱) دو مقطع متفاوت که در بیشتر کشورها به عنوان مقطع متداول اجرا می‌گردد را نشان می‌دهد. در صورتی که مانند مقطع (الف) از یک لایه آسفالتی با دانه‌بندی باز مابین لایه آسفالتی و بتنی استفاده گردد، می‌توان ترک‌های انعکاسی را کاهش داد. مقطع (ب) روش متداول دیگری را نشان می‌دهد که در آن برای جلوگیری از انعکاس ترک‌ها از یک لایه ضخیم مصالح دانه‌بندی شده میان دو لایه آسفالتی و بتنی استفاده شده است. در صورت اجرای این روش می‌توان لایه رویه را در دو بخش آسفالت سطحی به ضخامت ۴۰ میلی‌متر و لایه بیندر به ضخامت ۵۰ میلی‌متر اجرا نمود.

وظیفه رویه انعطاف پذیر، عمل کردن به عنوان روکش حرارتی و رطوبتی برای کاهش گرادیان حرارتی و رطوبتی در لایه صلب است تا از این طریق تغییر شکل‌های دال بتنی (curling and warping) کاهش یابد. به علاوه لایه انعطاف پذیر از ساییده شدن لایه صلب در اثر تماس با چرخ خودروها جلوگیری می‌کند.

روسازی صلب بر روی لایه انعطاف پذیر

از آنجا که حداقل ضخامت مورد نیاز برای لایه صلب ۷/۰ فوت است، تمامی روسازی‌های دارای سطح صلب بر اساس ضوابط و روش‌های مربوط به روسازی‌های صلب طراحی می‌شوند.

معایب روسازی‌های مرکب

دلیل اینکه از روسازی‌های مرکب کمتر استفاده می‌شود این است که این روسازی‌ها، ترکیبی از معایب روسازی‌های صلب (هزینه اولیه بالاتر) و روسازی‌های انعطاف پذیر (نیاز به نگهداری بیشتر) را دارا هستند.

گاهی از لایه‌های انعطاف پذیر نازک (روکش‌ها) برای بهبود اصطکاک و کیفیت تردد لایه صلب استفاده می‌شود. از آنجا که اصطکاک و کیفیت تردد با خراشاندن سطح لایه صلب موجود نیز امکان پذیر است، باید مطالعات اقتصادی انجام گیرد تا مشخص شود که کدام روش کم هزینه‌تر است.

خواص روسازی‌های مرکب

خواص روسازی‌های صلب و انعطاف پذیر باید برای روسازی‌های مرکب نیز در نظر گرفته شود. در انتخاب مصالح برای لایه انعطاف پذیر باید دقت شود تا از انتشار ترک‌های انعکاسی لایه صلب جلوگیری کرده، همچنین اجرای لایه انعطاف پذیر که معمولاً نازک می‌باشد نیز تسهیل شود.

فاکتورهای عملکردی

لایه‌های انعطاف پذیری که بر روی لایه‌های صلب اجرا می‌شوند باید به نحوی طراحی و از مصالحی ساخته شوند که الزامات زیر را برآورده کنند:

۱- ترک‌های انعکاسی: درزها و ترک‌های لایه صلب زیرین نباید در طی زمان بهره‌برداری بر روی لایه انعطاف پذیر اثر بگذارند.

۲- همواری: لایه انعطاف پذیر باید طوری طراحی شود که دارای IRI اولیه برابر ۶۳ اینچ در مایل بوده ودر طول زمان بهره‌برداری تا حداکثر IRI برابر با ۱۷۰ اینچ در مایل نگه‌داشته شود.

۳- چسبندگی: اصلی‌ترین عامل در عملکرد و طول عمر لایه انعطاف پذیر، وضعیت چسبندگی بین لایه انعطاف پذیر و لایه صلب است. در حالت چسبندگی خوب بین لایه انعطاف پذیر و لایه صلب، ضخامت لایه انعطاف پذیر نقش مهمی در طول عمر آن ایفا نمی‌کند. از این رو، در کارهای عملی اگر از نظر سازه‌ای به لایه انعطاف پذیر نیاز نباشد، حداقل ضخامت مورد نیاز برای لایه انعطاف پذیر بر اساس مشخصات مصالح از قبیل ساختمان و دانه‌بندی سنگدانه‌ها، نوع بیندر و … تعیین خواهد شد.