سازه های نگهبان
در بسیاری از پروژه های ساختمانی لازم است که زمین به صورتی خاکبرداری شود
که جداره های آن قائم یا نزدیک به قائم باشد. این کار ممکن است به منظور
احداث زیر زمین ، کانال ، منبع آب و .. صورت گیرد. فشار جانبی وارد بر این
جداره ها ناشی از رانش خاک بر اثر وزن خود آن ، و نیز سر بار های
(surcharge) احتمالی روی خاک کنار گود می باشد. این سربارها می توانند شامل
خاک بالاتر از تراز افقی لبه ی گود ، ساختمان مجاور ، بارهای ناشی از بهره
برداری از معابر مجاور و ... باشند. به منظور جلوگیری از ریزش ترانشه و
تبعات منفی احتمالی ناشی از این خاکبرداری ، سازه های موقتی را برای مهار
ترانشه اجرا می کنند که به آن سازه های نگهبان (retaining
structures;support systems) می گویند.
اهداف اصلی ایمن سازی جداره های گود با استفاده از سازه های نگهبان عبارتند از :
حفظ جان انسانهای خارج و داخل گود ، حفظ اموال خارج و داخل گود و نیز فراهم آوردن شرایط امن و مطمئن برای اجرای کار.
موضوع گودبرداری و طراحی و اجرای سازه های نگهبان در مهندسی عمران دارای
گستره وسیعی است و نیاز به بررسی ها و مطالعات و ملاحظات ژئوتکنیکی، سازه
ای ، مواد و مصالح، تکنولوژیکی و اجرایی و اقتصادی و اجتماعی دارد. در
نتیجه می توان گفت که انتخاب روش مناسب بستگی به جمیع شرایط تأثیرگذار دارد
و می توان در شرایط مختلف، به صورت های گوناگونی باشد. از سوی دیگر، تئوری
ها و روش های اجرایی گود برداری و سازه های نگهبان، هم مبتنی بر اصول
تئوریک و هم متأثر از ملاحظات اجرایی و تجربی، توأماً است.
پایدارسازی جداره های گودبرداری به صورتها و روشهای مختلفی صورت می گیرد که
از جمله آنها به روشهای : مهار سازی (anchorge) ، دوخت به پشت (tie back) ،
دیواره دیافراگمی (diaphragm wall) ، مهار متقابل (reciprocal support) ،
اجرای شمع (piling) ، سپر کوبی (sheet piling) ، و اجرای خرپا (truss
construction) اشاره نمود.