کلیاتی برای معماری فضاهای اداری
ساخت
ساختمان اداری جدید به موقعیت محلی آن بستگی دارد. ساختمان باید تا حد
امکان در محلی ساخته شود که از روشنایی مفید روز بهره برده و از تابش شدید
نور و گرمای خورشید دور باشد...
● ساختمان های اداری:
ساختمان یک اداره بزرگ شامل مکانهای مختلف و متعددی است:
۱)
بخش های اداری دفاتر مجزا برای یک تا سه نفر به همراه کارگاههایی برای کار
آموزان و دفاتر گروهی برای حداکثر ۲۰ نفر، بعضی ادارات کارگاههای مجزا را
با بخش های گروهی یکی می کنند. در اداره ای با پلان باز به جز یک بخش منشی
گری مجزا، بقیه مکانها برای کار فردی و گروهی چند منظوره اختصاص می یابد.
۲)
قسمت های انبار اسناد برای نگهداری پرونده ها، طرح ها، میکروفیلم و وسایل
الکترونیکی، لوازم بایگانی و ثبت ، ثبت اسناد باز سازی و خرد کردن.
۳) بخش های خدمات اصلی اداری، دارای تجهیزات نوشتاری، تکثیر ، چاپ، فتوکپی و کامپیوترهای شخصی
۴) قسمت پست خانه، نامه ها و محموله های پستی، کنترل ورود و خروج اجناس
۵) بخش نمایش گروهی شامل اتاقهای گردهمایی با دیوارهای متحرک و بخش های نمایشگاه، تالار های کنفرانس و گردهمایی .
۶)
امکانات اجتماعی شامل رختکن، آشپزخانه، توالت برای هر طبقه یا بخش، بخش
استراحت کارکنان، محل خوردن و آشامیدن، امکانات ورزشی، سالن غذا خوری با
آشپزخانه.
۷) مکانهای اضافی و ضمیمه، احتمالاً برای تعلیم در زمینه استفاده از وسایل سمعی و بصری
۸) امکان نیاز به وجود یک قسمت برای ورود اتومبیل ، جای پارک (به صورت زیر زمین) و بخش های تحویل.
۹) فضاهای گروهی شامل راهروها – پلکان – آسانسورها – ورودی های خروجی و اضطراری به صورت داخلی و خارجی.
۱۰)
خدمات اصلی شامل وجود مسائل خدمات فنی ، تهویه مطبوع، دستگاه تهویه، سیستم
حرارتی ، برق، سیستم آرمانی ، پردازش اطلاعات، مرکز کامپیوتری، مخابرات و
نظافت و مراقبت
سطح زیر بنای لازم در ادارات را تقریباً از ۲ تا ۳متر مربع به حدود ۱۵ تا متر مربع۱۸ افزایش می دهند.
● روند کار:
تاثیرات تکنولوژی اطلاعات
کامپیوتری کردن سیستم اداری پیشرفت در زمینه ی تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات
به تغییر شرایط کاری در اداره ها کمک شایانی کرده است. تاثیر کامپیوتری
کردن سیستم اداری بر کارگاهها و نقشه ها، نیازهایی را دفع کرده که
ساختمانهای اداری موجود دیگر نمی توانند آنها را برآورده نمایند. طراحی
مناسب ، موانع روند کار را به حداقل می رساند.
● شرایط قرارگیری فضاهای اداری:
ساخت
ساختمان اداری جدید به موقعیت محلی آن بستگی دارد. ساختمان باید تا حد
امکان در محلی ساخته شود که از روشنایی مفید روز بهره برده و از تابش شدید
نور و گرمای خورشید دور باشد. در ایالات متحده، ۹۰% از ساختمانهای اداری در
جهت شرق و غرب ساخته شده اند زیرا نفوذ نور خورشید در صیح و بعدازظهر
ناخوشایند است. استفاده از سایه بان برای ممانعت از نور خورشید از سمت جنوب
آسان می باشد. با این وجود اگر جهت اولیه، شمالی – جنوبی باشد نور خورشید
به همه ی اتاقها می رسد.
● سیستم ها:
ساخت یک ردیف اتاق معمولاً
مقرون به صرفه نبوده و تنها برای بخشهای انتهایی اداره که نور خورشید یک
معضل است قابل قبول می باشد. طراحی اتاقهای سه ردیفه و منظم مخصوص
ساختمانهای اداری و مرتفع است.
در ساختمانهایی که بدون راهرو ساخته می
شوند. همه ی اتاقها (با نور طبیعی و مصنوعی ) در اطراف یک هسته ارتباطی
شامل آسانسور ها – پلکان کانالهای تهویه و ... جمع می شوند. ولی در
ساختمانهای دیگر بخشهای خدماتی در حاشیه قرار می گیرند.
می توان از نور
خورشید تا فاصله ۷ متری از پنجره استفاده کرد. با استفاده از سیستم های
جدید تکنولوژی روشنایی روز که مسیر نور را هدایت کرده و تغییر می دهند. (
منشور ها و باز تابنده ها) می توان از روشنایی روز حداکثر استفاده و بهره
برداری کرد.
● شناخت انواع ادارات (اصول کلی):
ساختمانهای
اداری بزرگ معمولاً بناهای چند طبقه با دیوارهای متحرک داخلی هستند. مراکز
تاسیساتی مثل لوله کشی – پلکان – آسانسورها و غیره معمولاً در حداکثر
مراجل تعیین شده از طرف مقررات ساختمان سازی قرار می گیرند.
برای صرف
حداکثر زمان و تداوم کار در محیط های اداری، می توان هسته های تاسیساتی را
در جلوی ساختمان در یک طرف از داخل ساختمان، در گوشه های داخلی در انتهای
یک گذر گاه ، پایین راهروها نزدیک منبع نور قرار دارند.
یک ردیف ستون
ساده مرکزی باغث ایجاد راهرو در یک سمت یا سمت دیگر می شود. ساخت یک ردیف
دو تایی از ستون، دفاتری با ارتفاع یکسان را ایجاد می کنند.
در چنین
شرایطی راهروها باید مستقیماً توسط پنجرعه های مرتفع و یا از طریق درهای
شیشه ای داخل دیوار روشن شوند. می توان راهروها را از طریق نور گیرهای سقفی
در ساختمانهای پهلو دار و ساختمانهای کوتاه، ساختمانهای زاویه دار،
ساختمانهای T شکل و U شکل به صورت مقرون به صرفه با روشنایی روز روشن کرد.
● مبلمان فضاهای اداری:
تناسب لوازم اداری
با دفاتر، تحت تاثیر عواملی چون قابلیت تطبیق ، تنظیم، دوام، سازگاری،
فضای نگهداری، بهره وری، زیبایی و چگونگی سیم کشی می باشد.
فضای مورد
نیاز برای کارمندان در حالت نشسته یا ایستاده ، مبنایی برای محاسبه ی حداقل
فاتصله بین میزها و میز تحریرها است (حداقل فاصله مطلوب ۱۰ متر) صندلیها
باید قابل تنظیم چرخدار و مبله و مجهز به پشتی تکیه دادن باشند. دفاتر
بایگانی ، آرشیو و کارتهای اطلاعات مربوط به دانشگاهها و ... را می توان در
کمدهای بدون پهلو که معمولاً از جنس استیل و در ابعاد استاندارد ساخته می
شوند قرار داد.
خلاصه برداری شده از:
Neufert architects data forth edition ۲۰۰۶
کلیاتی در باره فضای نمایش
نمایش
درهر کجا که مکان رویارویی بازیگر و تماشاگر باشد به وقوع میپیوندد. خواه
این مکانمیدانی در شهر باشد یا خیابان یا سکویی در بازار و یا قهوهخانه.
اما تئاتر بدونمعماری معنا ندارد، تئاتر چه به شکل نمایش و اجرا باشد و چه
به صورت جشن و مراسم،ماهیتا نباید چنان با طبیعت خود یکی شود که قابل تشخیص
نباشد. زیرا در این صورتنمایشی در کار نخواهد بود. چون بنیان تئاتر بر
آگاهی دوسویه بازیگران و تماشاگراناز وجود یکدیگر است؛ باید از جهان اطرافش
متمایز باشد همانگونه که نمایش و واقعیتبا هم تباین دارند. آشکارترین
نشانه تئاتر همانا صحنه است که معماری آن در طولتاریخ دستخوش دگرگونیهای
فراوان گشته، اما همیشه مکانی کاملا مشخص و متمایز ازمحیط پیرامون بوده
است.فضاهای اجرای نمایش در شهر غالبا جزو نقاط عطف شهریبه شمار میروند.
اما در شهر، علاوه بر مکانهای عمومی، تعداد زیادی فضاهای خالیحاشیهای
یافت میشوند که فراموش شده و مطرود و متروکاند، مکانهایی که
میتوانندمحل اجرای رویدادی نمایشی باشند. برخی از این فضاها که در شهرهای
ما، خصوصا شهرهایقدیمی، به وفور دیده میشوند زمانی خود جزو فضاهای پررونق
شهری بهشمار میرفتند. فراموش نباید کرد که یک فضای نمایشی به تجمعی عادی،
اجازه تبدیل شدن به اجتماعی باهویت را میدهد و میتواند سکویی باشد برای
نیاز مردم به گفتن، شنیدن و داشتناوقاتی خوش. هیچ لزومی به برپایی ساختمان
نیست، شهرها خود میتوانند به تئاتری برایاجرای نمایش تبدیل شود.بررسی
فضاهای مورد نیاز برای سالن تیاتر:
ورودی :
باید طوری باشد که
ازتجمع افراد در پشت در جلوگیری شود و افراد بتوانند به راحتی بلیط تهیه
نمایند ووارد سالن شوند.از لحاظ ابعادی در هر متر مربع حداکثر 6 نفر
میتواند قراربگیرد.حال اگر افراد به صورت خطی قرار بگیرند (صف) هر 4 نفر
87/1 متر بصورتطولی فضا نیاز داریم پس نتیجه میگیریم اگر افراد بخواهند
وارد سالن شوند بهتر استآنها را بصورت خطی سازماندهی کنیم.سالن انتظار
(سرسرا):
بعد از ورودی مافضای سالن انتظار (سرسرا)را داریم.اگر سالن
تیاتر ما 200 نفر گنجایش دارد حال بهازای 6 نفر 1 متر مربع و به ازای 200
نفر 34 متر مربع فضا احتیاج داریم البته ایندر صورتی هست که افراد متراکم
قرار گرفته باشند به همین منظور ما ابعاد فوق را در 3ضرب کرده و به 102 متر
مربع تبدیل میکنیم تا افراد به اندازه ی 2 نفر فضا ی آزادداشته باشند.
( coffee breakکافی شاپ):
عنصر
بعدی که در فضای سرسرا قرار می گیرد( coffee breakکافی شاپ( است. برای این
فضا برای هر میز 4 نفره 76/5 متر مربع فضا احتیاج داریم حال اگر درهر سانس
اجرا 50 نفر بخواهند از کافی شاپ استفاده کنند ما احتیاج به 12 میز 4
نفرهداریم یعنی 24/93 متر مربع فضا میخواهیم. در کنار آن 15 متر مربع فضای
آشپزخانه ومحل فروش می خواهیم.
سرویس های بهداشتی
فضای دیگر در
سرسرا سرویس های بهداشتی است و از آنجا که جزفضاهای درجه 3 می باشد نباید
در دید کامل باشد البته باید جایی باشد که به راحتی دردسترس باشد زیرا جز
فضاهای خدماتی است 11/29 متر مربع برای 8 توالت و دستشوییاحتیاج است.
سالن اجرا:
در
کل حداکثر ظرفیت قسمت تماشاگران به شکل انتخاب شدهو محدودیت های صمعی و
بصری بستگی دارد که شاخص آنها نوع تولید برنامه است. عواملدیگر شامل سطوح –
خط دید – آکوستیک تراکم رفت و آمد و نیز اندازه و شکل سکو / صحنهاست.طول
ردیف : حداکثر 16صندلی به ازای هر راهرو . اگر برای هر3-4 راهرو یک درخروجی
جانبی به عرض 1m در نظر گرفته شود به ازای هر راهرو 25 صندلی مجازاست.برای
هر تماشاچی نشسته بایدمساحتی برابر با حداقل 0.5 متر مربع در نظرگرفت. این
عدد بر گرفته از عرض صندلی ضرب در اصله ی ردیف (حداقل 0.45 مترمربع برایهر
صندلی) به علاوه ی یک حداقل اضافه ی 0.9 متر ضرب در 0.5 متر یعنی حدودا
0.05 مترمربع برای هر صندلی است.حجم فضا: این حجم بر اساس شرایط آکوستیکی
به ترتیب زیراست :تیاترها حدودا 5-4 متر مکعب برای هر تماشاچی و اپرا حدود
8-6 مترمکعب.به دلیل تهویه ی هوا حجم نباید کمتر از این باشد.نسبت های
قسمتتماشاگران:
1- دید مطلوب بدون حرکت اما با حرکت جزیی چشم به مقدار حدود 30درجه
2- دید مطلوب با حرکت جزیی سر و حرکت جزیی چشم به مقدار حدود 60 درجه
3- حداکثر زاویه ی ادراکبدون حرکت سر حدودا 110 درجه
4- به حرکت کامل سر و شانه هامیدان درک 360 درجه نیز امکان پزیر است .
5- برای تیاتر -24 متر ( حداکثر فاصلهی که هنوز هم می توان صورت ها را باز شناخت)
6- برای اپرا -32 متر ( حرکت هایدارای اهمیت هنوز هم قابل بهز شناختن است)فضاهای خدماتی پشت سن:
1-
اتاقتعویض لباس : یکی از فضاهای کاربردی و اصلی سالن می باشد در طراحی این
فضا باید دقتشود که این فضا به عنوان یک فضای خصوصی به حساب می آید و باید
تمامی حریم های آنبخصوص برای خانم ها حفظ شود
مقدار فضای لازم برای هر
نفر 5 متر مربع وبرای 6 نفربا 8 کمد 45 متر مربع می باشد. نکته ی دیگر
وجود انبار لباس است 5.7 متر مربع میباشد.
2-اتاق گریم: این فضا باید
با سن در رابطه ی مستقیم عاری از صدا و داراینور کافی باشد .محیط ی که یک
گریمور نیاز دارد تا بتواند به راحتی اطراف بازیگرحرکت کند و تمام کار خود
را زیر نظر داشته باشد 28/2 متر مربع میباشد که با اینحساب ما برای کار 3
گریمور به طور هم زمان کنار هم 72/6 متر مربع فضا می خواهیم . همچنین وجود
سرویس دستشویی در این فضا ضروری می باشد.
2- اتاق نور و صدا : اینفضا
که بین نور پرداز و صدا بردار مشترک است باید دید مستقیم با قسمت اجرا
داشتهباشد که معمولا در جا نمایی این فضا آن را در قسمت پشت سالن در ارتفاع
قرار می دهندهمانند اتاق آپارات در سینما . حداقل فضا برای نور پرداز با
دستگاه پرژکتور و 4 نورانداز 6 متر مربع و برای صدا بردار با دستگاه تنظیم و
ضبط صدا 5 متر مربع می باشدهمچنین پلکان های ارتباطی هم باید در نظر گرفت
اما یک انبار به اندازه ی 12 مترمربع الزامیست.
3- اتاق کارگردان : که
در کنار سن قرا می گیرد تا کارگردان درهنگام اجرا بطور مستقیم به نحوی که
دیده نشود با سن در ارتباط باشد. ابعاد آن 9 مترمربع می باشد .
4- اتاق
گروه موسیقی: یکی از بخش های مهم یک کار تیاتر اجرایملودیهای منظم در
سکانسهای مختلف است. به همین منظور بهتر است کار گروه موسیقیهمراه با تیاتر
پیش رود برای همین ما فضایی را برای گروه موسیقی در نظر می گیریم. فضای
گروه موسیقی باید بصورتی چیدمان شود که سرپرست تمام گروه را زیر نظر
داشتهباشد و همچنین در قسمت کم صدا قرار گیرد و حتما یک فضا برای نگهداری
ساز به ابعاد 4متر مربع داشته باشد. ابعاد مناسب برای گرهه موسیقی 16 متر
مربع است.
5- اتاقاستراحت گروه: فضای که کروه قبل از اجرا آنجا تمرکز و
بعد از اجرا آنجا استراحت میکند. فضای کافی برای 8 کاناپه و میز 6 متر
مربع است پس برای یک گروه 16 نفره ما 40متر مربع فضا می خواهیم.
6-
اتاق مطالعه : قسمتی که گروه در آن استقرار می یابدو ضمن خواندن سناریو(pm)
باهم شروع به تمرین کار هم می کنند. مقدار فضای کافی برایمطالعه ی 20 نفر
87/41 متر مربع است.
7- اتاق مصاحبه: فضای لازم 16.2 است کهشامل یک میز و 10 صندلی است.
دیواره آتش
همان
چیزی که تمامی سالن های استاندارد تئاتر دردنیا و از جمله تالار وحدت
دارند. این دیواره ی آهنین از واجبات قطعی است تا درمواقع اضطرار و خطر و
هنگام تعطیلی مثل پرده پائین بیاید و حائل وحد فاصلی باشدمابین سن اجرا و
محوطه تماشاگران. اگر چنانچه حریقی رخ دهد این دیواره باعث مسدود شدن راه
نفوذ و گسترش آتش سرکش می شود وتماشاگران فرصت خروج خواهند یافت.قسمت اداری
سالن:
1- اتاق رییس: این اتاق ازلحاظ استراتژیک باید در بهترین نقطه
قرار گیرد. معمولا این فضا با اتاق جلسات ترکیبمی شود که ابعاد مورد نظر
برای ما 35 متر مربع است که میز جلسات هم یکی از الگو هایاین اتاق است.
2- بخش حسابداری: 16 متر مربع برای خود اتاق و یک فضای 5 متر مربعبرای بایگانی و یک فضای 16 مترمربع برای مرکز کامپیوتر نیاز است.
3-
اتاق آرشیو: 2/16 متر مربع برای اتاق بایگانی آرشیو که 15 فایل را در خودش
جا می دهد و 9 مترمربع اتاق برای مسول اتاق آرشیو و20 متر مربع هم برای
مرکز اسناد سالن نیازاست.بخش خدماتی:
1- موتورخانه:این قسمت باید در جایی باشد که بتواند به همهی سالن سرویس دهد. ابعاد مورد نظر برای سالن ما50 متر مربع است.
2-
انبار مرکزی: به دلیل این که معمولا هر بخش یک انبار دارد ما فضای بزرگی
را برای انبار مرکزی نمیخواهیم مقدار ابعاد لازم 25 متر مربع است.
3-
پارکینگ:فضای لازم برای پارکینگ 750 متر مربع برای 42 خودرو سبک در ضمن اگر
در زیر ساختمان قرار گرفت فضای رمپ وتهویه مناسب هم در جدول محاسبه قرار
می گیرد
