نکات اجرایی سازه فلزی وبتنی

نکاتی دراجرای سازه فلزی وبتنی شامل اجرای پی واسکلت سازه و روش های مهاربندی وروش های قالببندی ومعرفی انواع قالب بندی  و اطلاعات کلی درمورد تیر وستون وبولت گذاری و سقف وبرش میلگرد ریختن وعمل آوری و نگهداری بتن وویبره بتن واتصالات واختلاط بتن ساخت تیرچه

دپو واستفاده از میلگردها:

میلگردها نباید در معرض عوامل جوی باشند، آنها باید به دور از هر گونه رطوبت ،آب ،گل، روغن و … نگه داشت. در هنگام استفاده از میلگردها باید توجه داشت که سطح آنها از هر نوع آلودگی مانند، زنگ سطح میلگرد به صورت

عمقی،گل،روغن،سیمان ناشی از دوغاب،رنگ و… باشد.

 بریدن وخم کردن میلگردها

برای بریدن مفتولها و میلگرد ها باید آنها را به روشهای مکانیکی برید (معمولا بوسیله گیوتین ).بعد از بریدن میلگرد ها طبق نقشه اجرایی ، مرحله خم کردن آنها آغاز می شود . در این مرحله میلگرد ها را بر روی میزی قرار داده ، به کمک که به همین نام نیز می باشد ،خم کردن آنها آغاز می شود،در هنگام خم کردن باید، به سرعت خم کر دن توجه ، F آچار داشت،تا خم میلگرد دارای شعاع انحنای ثابتی بوده و تنشهای ایجاد شده در میلگرد به صورت یکنواختی باشد.

پی تک ( منفرد):

معمولا به شکل مربع می باشد و ممکن است به صورت مستطیلی نیز تبدیل شود . این پی ها به صورت دال بتنی

ساده ای می باشند که گاهی همراه پدستال اجرا می شوند. پدستال، در صورت پایین بودن سطوح پی ها نسبت به هم

آنها را در یک سطح قرار می دهد.

هنگامی که پی تحت خمش دو طرفه قرار می گیرد،ترکهایی کششی در سطحهای زیر شالوده ایجاد می شوند . به همین جهت باید در دو جهت ، میلگرد قرار می گیرد . برای ارتباط ستون با بتن پی باید از میلگردهای انتظار استفاده نمود

. این موضوع به دلایل زیر توصیه می شود

: -1 به خاطر نیروی کششی پای ستون حتما به میلگرد ریشه نیاز است.

-2 بین بتن پی با بتن ستون اتصال کافی باشد،تا در انتقال نیروی برشی وتنش فشاری تماسی مشکلی به وجود نیاید.

بستن آرماتور های پی:

بعد از مشخص شدن ابعاد ساختمان بر روی زمین (به کمک دوربین نقشه برداری تئودولیت) و ریختن بتن مگر (با عیار150 کیلوگرم بر متر مکعب، به منظور جلوگیری از تماس بتن پی با سطح زمین و ایجاد سطحی صاف ) زمان بستن آرماتورها میرسد، آرماتورها طبق نقشه مهندس طراح در جای خود قرار میگیرند.

ابتدا آرماتورهای پی های تک بعد از اینکه بریده شدند وخم خوردند، به وسیله سیمهای فلزی به هم بافته میشوند ،در این زمان شبکه (حصیری) پی تک آماده شده است . در هنگام قرار دادن شبکه (حصیری) پی باید در زیر آنها لقمه هایی از بتن قرار داد تا اولا فاصله مورد نیاز برای کاور زیرین بتن ایجاد شود و ثانیا بتن ریزی در زیر سطح میلگرد، به منظور ایجاد این کاور راحت تر گردد. بعد از قرار دادن سبدی پی های تک در مکانهای مشخص شده، نوبت بستن شناژها میرسد.

شناژها:

وقتی در یک ساختمان از شالوده ه ای تک استفاده میشود،آنها را باید توسط کلافهایی به یکدیگر متصل نمود. کلاقها تنها برای بستن شالوده های تک به همدیگر و عمل یکپارچه آنها در مقابل نیروهای زلزله می باشدتا از حرکت دو شالوده نسبتبه هم جلوگیری شود. کلافها به هیچ وجه برای جلوگیری از نشستهای نا مساوی نیستند.

کلافها در امتداد محورهای عمود بر هم ساختمان قرار داده می شوند .ابعاد کلافها باید متناسب با ابعاد شالوده بوده و حداقل25 باشند. تعداد میلگرد های طولی در شناژها حداقل باید چهار عدد و قطر آنها حداقل 12 میلیمتر بوده و توسط Cm خاموتهایی به قطر حداقل 6 میلیمتر و با فاصله های حداکثر 25 سانتیمتر به یکدیگر متصل شده باشد. میلگرد های طولی باید در شالوده های میانی ادامه پیدا کرده و در پی های کناری مهار شوند . شناژها در بیرون قالب بافته شده وبعد ا ز قالب چینی در جای خود قرار می گیرند . محل برخورد تمام میلگردهای طولی و عرضی باید بوسیله سیم آرماتور بندی به یکدیگر بسته شوند.

کف ستون ها:

درعمل و در طراحی ستونهای فلزی و پی آنها باید به موارد زیر دقت شود:

-1 نیروی فشاری موجود در ستون باید در پی به صورت گسترده پخش شود.

-2 کف ستون وستون کاملا به پی متصل و مهار شوند.

-3 به منظور کم کردن ضخامت ورق می توان از ورقهای سخت کننده استفاده نمود.

-4 نیروی کششی ستون باید بوسیله میله مهاری که از سوراخ ورق عبور کرده مهار شده است،و حمل می گردد.

بلت گذاری در فونداسیون:

اتصال ستون به فونداسیون با بلت ها انجام می گردد جنس بلت از نوع فو لاد سخت و معمولا " از آرماتور تور استیل و s t 37-st میلگرد اجدار و اجدار پیچیده انتخاب می گردد . مقاومت فولاد های مصرفی مورد نیاز از دو نوع فولاد 57 تامین می شود .

قطر و طول بلت بنا به محاسبات فنی تعیین می گردد و بیشتر قطر ی بالای 20 میلیمتر مورد استفاده واقع می شود .

ارتفاع بلت تا کف فنداسیون نمی رسد و معمولا بین 10 تا 15 سانتیمتر از ارتفاع فنداسیون کمتر انتخاب می شود واین به این خاطر است که در زمان حرکت ستون در مقابل زلزله و موارد دیگر ،باعث اهرم کردن ستون نشود.

ناحیه سر بلت به اندازه 10 سانتیمتر دنده درشت می گردد این دنده باعث اتصالات بعدی می شود پس از استقرار بلت ها در جای خود ناحیه سر آنها به وسیله گونی محکم پیچیده می شود تا موقع بتن ریزی دنده بلت به وسیله بتن پر نشود و یا زخمی نگردد.

پلان آکس بندی اسکلت

منظور از پلان آکس بندی اسکلت تعیین محل ستون و فاصله آنها از یکدیگر می باشد، معمولا مهندس آرشیتکت در

موقع طرح با مهندس محاسب همکاری می کنند که وضع ستونها به صورتی باشد که در آینده مشکلی برای طرح

معماری نداشته باشد. باید تقریبا ستونها در یک ردیف باشند تا : ید در این صورت پرت و دور Ĥ -1 اجرای عملیات اسکلت در چنین حالتی،از پلها و تیرهایی در اندازه های یکسان بوجود می ید در این صورت پرت و دور Ĥ -1 اجرای عملیات اسکلت در چنین حالتی،از پلها و تیرهایی در اندازه های یکسان بوجود می ریزی مصالح (فولاد) کم و کاربرد آنها سریع خواهد بود.

-2 در این حالت معمولا پلهای باربر از زیر دیوارها عبور می کنند که خود از جهاتی قابل توجه می باشند.

در آکسهای مشخص : Base Plate استقرار صفحات فلزی پس از بستن بلتها ،در امر بتن ریزی زیر بلتها

و یا در اطراف انها باید توجه کرد تا اولا عمل ویبره در محل به طور صحیح انجام شده باشد و ثانیا دقت کافی در جلوگیری از حرکت بلتها به عمل آید . در امر بتن ریزی قسمتهایی که محل قرار هستند باید توجه کافی شود: Base Plate گرفتن

-1 سطح فونداسیونها به طور تراز بتن ریزی شوند.

-2 سطح بالای فونداسیون در عین تراز بودن و همواری کامل ، زبر باشد تا با ملات زیر صفحه پیوند شود نصب صفحات بعد از 48 ساعت انجام می گردد و معمولا در گوشه ای از ساختمان نقطه ای به عنوان بنچ مارک در نظر گرفته می شود

که تمام سطوح نسبت به آن ترازمی شود. ساختن، حمل ، بتن ریزی و تراکم

مخلوط کنها دارای انواع مختلفی هستند، ساده ترین نوع آنها ،مخلوط کنهای پیمانه ای هستند که در آنها مصالح مخلوط و خالی شده و سپس پیمانه دیگری از مصالح وارد مخلوط کن می شود .

-1 مخلوط کن کج شونده:

مصالح بعد از اختلاط با کج کردن مخلوط کن تخلیه می شوند .ظرف مخلوط کن معمولا به شکل مخروط بوده و پره هایی در داخل آن قرار دارد . تخلیه مصالح در این مخلوط کن بالا بوده وباید توجه نمود که در مخلوط هایی با کارایی پایین وبا دانه های سنگی درشت مناسب می باشد.

-2 مخلوط کن غیر کج شونده:

دارای محوری افقی بوده وتخلیه مصالح با وارد کردن یک ناودانی به داخل مخلوط کن و یا دوران مخلوط کن در خلاف جهت اولیه صورت می گیرد .به علت تخلیه آهسته ممکن است جدایی مصالح با تخلیه قسمتی از مصالح درشت دانه در پایان اتفاق بیفتد.این نوع مخلوط کنها و مخلوط کنهای کج شونده بزرگ توسط پیمانه هایی پر می شوندولازم است کل مصالح به یکباره از پیمانه داخل مخلوط کن ریخته شود. باید توجه کرد که در دو نوع اول و دوم که تیغه کناری برای پاک کردن جداره های مخلوط کن وجود ندارد، مقداری از ملات به جداره مخلوط کن چسبیده و باید پاک گردد.

تغذیه مخلوط کن:

معمولا ابتدا مقدار کمی آب در داخل مخلوط کن ریخته ،سپس کل مواد بطور یکنواخت وهمزمان اضافه می شوند .در صورت امکان باید قسمت عمده آب همزمان با مصالح جامد به داخل مخلوط کن ریخته شده،بقیه آب بعد از مصالح اضافه می شود .در مخلوطهای خشک وبا مخلوط کنهای پیمانه ای ،لازم است مصالح درشت دانه بلا فاصله بعد از مقدار کمی آب اولیه ریخته شود تا از خیس شدن و مرطوب شدن مصالح وسنگدانه ها اطمینان حاصل شود . در صورتی که مصالح درشت دانه وجود نداشته باشد ،مصالح ریز دانه جای آن را می گیرد .اگر سیمان و آب خیلی سریع وخیلی گرم اضافه شوند خطر گلوله شدن سیمان حتی تا قطر 75 میلیمتر ،وجود خواهد داشت.

زمان مخلوط کردن:

در کارگاهها غالبا تمایل به تهیه بتن در کوتاه ترین زمان می باشد، لذا ساختن بتنی یکنواخت ، با مقاومتی قابل اطمینان اهمیت زیادی دارد .زمان بهینه برای مخلوط کردن به سرعت دوران آن ،نوع و ظرفیت مخلوط کن و کیفیت مصالح به هنگام پر کردن مخلوط کن بستگی دارد.

1 و 1 دقیقه سبب تولید مخلوطی غیر یکنواخت وبا مقاومت نسبتا کم می شود، / به طور کلی زمان اختلاط کمتر از 1 تا 4 در حالی که زمان بیش از 2 دقیقه اثر قابل ملاحظه ای در خواص فوق ندارد . در صورت استفاده از سنگدانه های سبک زمان مخلوط نباید کمتر از 5دقیقه باشد .این زمان گاه به دو زمان 2 دقیقه ای برای سنگدانه ها و 3 دقیقه ای برای بعد از افزودن سیمان تقسیم می شود.

در صورتی که زمان اختلا ت طولانی شود، تبخیر آب از سطح بتن انجام گرفته و این تبخیر سبب کاهش کارایی وافزایش مقاومت می شود . این زمان طولانی در شن وماسه نرم باعث سایش آنها شده، دانه بندی مصالح ریزتر و در نتیجه کارایی کمتر می شود . در صورتی که اسلامپ بتن آماده در زمان استفاده کمتر از میزان لازم باشد، باید از استفاده آن جلوگیری شود، ولی تا زمانی که بتن از مخلوط کن خارج نشده میتوان با اجازه دستگاه نظارت استفاده از دوغاب سیمان مجاز می باشد.

ریختن و تراکم بتن:

این دو عمل معمولا با هم و وابسته می باشد.این عمل در جهت رسیدن به مقاومت لازم ،غیر قابل نفوذ بودن بتن و پایایی بتن سخت شده در ساختمان ضروری می باشد وبه منظور جلوگیری از خطر جدا شدن دانه ها و ایجاد تراکم، u1576 بتن باید تا حد ممکن به محل بتن ریزی نزدیک باشد.

برای رسیدن به اهداف بالا باید موارد زیر رعایت شوند:

-1 باید از پرتاب بتن با بیل و حرکت دادن آن با فشار خودداری نمود.

-2 بتن باید در لایه های یکنواخت ریخته شود و از انباشت کردن آن در لایه های شیب دار جلوگیری نمود.

-3 ضخامت لایه ها متناسب با ویبراتور بوده ، تا بتواند هوای هر لایه را خارج نماید.

-4 سرعت ریختن و تراکم کردن باید مساوی باشد.

-5 برای رسیدن به بتنی یکنواخت در روی ستونها و دیوارها ، باید قالبها با سرعت حداقل 2 متر در ساعت پر شوند.

-6 قبل از ریختن لایه بعدی ، باید لایه قبلی کاملا متراکم گردد.

-7 باید از برخورد بتن با قالبها و آرماتور جلوگیری شودد .در قطعات با ارتفاع زیاد استفاده از لوله های ترمی ودراز ،بتن را بدون جدایی در محل نهایی آنها قرار می دهد.

ویبره زدن بتن:

لرزاندن بتن توسط ویبراتور به منظور حذف هوای درون بتن و نزدیک کردن ذرات جامد به یکدیگر می باشد . در این

روش مخلوط های خیلی خشک و چسبنده در مقایسه با روش دستی به خوبی متراکم شده، بتنی با مقاومت خوب و

سیمان کمتر حاصل می شود. صرفه جویی در مصرف سیمان با هزینه ویبره ونیاز به قالبهای محکم تر،جبران می گردد.

باید توجه داشت که در هر دو روش دستی (با کمک میله ) و ویبراتور ،می توان بتن ضعیفی داشت . در روش دستی تراکم ناکافی سبب ضعف بتن می شود .در صورتی که در استفاده از ویبراتور ،تراکم ناکافی همه قسمتها ، بتن غیر یکنواختی را تولید و گاه سبب جدایی دانه ها از ملات می شود .

انتخاب ویبراتور ارتباط مستقیمی با روانی مخلوط دارد . مثلا به منظور پمپ کردن ،ممکن است روانی زیادی برای

لرزاندن داشته باشد.

ویبراتور:

این دستگاه از یک سر مرتعش کننده که توسط یک میله انعطاف پذیر به یک موتور متحرک اتصال دارد تشکیل می

شود. سر دستگاه وارد بتن شده و سبب تراکم آن می شود . سر دستگاه به راحتی قابل حمل بوده و مطابق با روانی بتن،هر نیم تا یک متر از آن در طی 5 ثانیه تا 2 دقیقه مت راکم می شود در این زمان نباید بتن کرمو و متخلخل و با روزدن زیاد شیره همراه باشد.

بیرون آوردن سر ویبراتور باید به آهستگی و با سرعتی حدود 80 میلیمتر در ثانیه صورت گیرد تا سوراخ ایجاد شده

توسط آن به خودی خود پر شده و هوایی در داخل بتن نماند.

ویبراتور باید سریع در ضخامت کامل بتن تازه و قدری در بتن لایه قبلی فرو رود .در این حالت بتن یکپارچه ای حاصل شده و از ایجاد یک سطح ضعیف بین دو لایه که امکان ایجاد ترکهای ناشی از نشست بتن و اثرات داخلی آب انداختن بتن را دارد، جلوگیری می شود . در بتن ریزی با ضخامت بیشتر از 0,5 م تر ویبراتور ممکن است نتواند هوا را از لایه های پایینی بطور کامل خارج کند ،بر خلاف پاره ای از ویبراتور ها ، لرزاننده های درونی به علت اعمال تمام نیرو و کار روی بتن ،از راندمان بالایی برخوردارند.

عمل آوری بتن:

با این روش از افت حرارت بتن جلوگیری ودمای بتن در حد لازم حفظ می شود . عمل آوری بتن برنفوذ پذیری و مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن اثر زیادی دارد . این کار باید بلافاصله بعد از تراکم بتن آغاز شود ،تا بتن در مقابل عوامل مضر محافظت شود.

عمل آوری بتن شامل ،مراقبت ،مواظبت و پروراندن بتن می باشد .منظور از مرا قبت ،حفظ رطوبت درون بتن به مدت کافی و محافظت به منظور جلوگیری از عوامل بیرونی مانند باران و شسته شدن، باد های گرم و سرد،یخ زدن بتن و ضربه خوردن آن می باشد . منظور از پروراندن ،سرعت بخشیدن به گرفتن و بالا رفتن مقاومت بتن به وسیله حرارت می باشد . در این روش میتوان از نایلون،پوشاندن سطح بتن با گونی،گرم نمودن قالبها و… استفاده نمود.

مدت عمل آوردن با توجه به نوع سیمان،شرایط محیط و دمای بتن بستگی دارد برای هوای گرم بوشهر ،عمل آوری به مدت حداقل 7 روز و به وسیله آب پاشی مستقیم سطح بتن و استفاده از گونی انجام می گردد. بعد از بتن ریزی: Base Plate زیر سازی Base بعد از اجرا ی بتن ریزی فنداسیون و با توجه به اینکه دقت کامل در امر بتن ریزی وجود داشته ، باز هم باید ها Base Plate مطمئن شویم در صورت خالی بودن زیر Base Plate ها چک شوند تا از پر بودن سطح زیرین Plate و فنداسیون Base Plate باید این صفحات را برداشته و سیمان گروت با عیار بالا تزریق نماییم تا تماس کافی بین ایجاد گردد. ها: Base Plate بستن بلت ها به بعد از 48 ساعت از بتن ریزی و با باز کردن گونی دور بلتها ،ابتدا واشری به اندازه بلت در جای خود قرار داد ه و سپس مهره را در جای خود می گذاریم و با آچار دستی بلند تا جایی که امکان دارد مهره ها را سفت می نماییم.

قالب‌بندی : در ساختمانها و ابنیه بتنی قالبها، که در حقیقت ظروف موقتی با شکل و فرم مورد نظر برای نگهداری میل‌گردها (آرماتور) و بتن خیس تازه هستند، نقش مهمی به عهده دارند. قالب‌بندی قسمت عمده‌ای از مخارج ساخت و اجرای اسکلت‌های بتنی و اجزای بتنی ساختمان را به خود اختصاص می‌دهد. هزینه مصالح، ساخت و اجرای قالبهای بتنی بستگی به شکل قالب و دشواری ساخت آن و نوع مصالح مصرفی دارد. در پاره‌ای از موارد ممکن است قالب‌بندی تا بیش از 75 درصد هزینة یک عضو بتنی را به خود اختصاص دهد. یک قالب، در عین حال که باید دارای فرم مورد نظر بوده و از نظر اقتصادی قابل قبول باشد، باید استحکام و ایمنی کافی داشته باشد. طرح قالبهای بتن که برای استحکام کافی برای نگهداری بتن داشته و در اثر فشارهای وارده مقاوم باشد و در موقع بتن‌ریزی، از فرم اصلی خارج نشده و به اصطلاح شکم ندهد مسئله‌ایست سازه‌ای. این مسئله، جز در مواردی که از قالبهای پیش‌ساخته با مشخصات معین استفاده شود، در رابطه با طرح قالبهای دیوار، ستون و یا تاوه‌ها که از صفحات و یا تخته‌های چوبی ساخته می‌شوند. صادق است پس از طرح و محاسبه بارهای وارده، هر یک از قسمتهای اصلی قالب را ممکن است به عنوان یک تیر تحلیل نموده و حداکثر ممان و برش و خمشی که ممکن است وجود داشته و پیش آید محاسبه نمود. سپس با محاسبه بارهای کششی و فشارهای وارد بر قطعات تقویتی عمودی و تیرهای نگه‌دارنده خارجی اندازه‌های لازم آنها را محاسبه می‌نمایند. برای آنکه یک قالب از نظر اقتصادی با صرفه بوده و هزینه‌های مصرفی برای ساخت آن به حداقل برسد باید به نکات زیر توجه نمود: 1ـ مخارج تهیه مصالح و ساخت قالب متناسب با نیازهای مورد مصرف آن باشد. 2ـ مصالح مصرفی برای ساخت قالب با دقت کافی انتخاب و تهیه شود به نحوی که بین دفعات استفاده از قالب و تداوم فعالیتهای کارگاه از نظر اقتصادی تعادل برقرار باشد. به عبارت دیگر هرچقدر امکان تعداد دفعات بیشتر استفاده از قالب وجود داشته باشد به همان میزان در استحکام آن و انتخاب نوع مصالح مرغوب باید توجه بیشتری مبذول داشت. 3ـ انتخاب روش ساخت و مصالح مناسب و در صورت لزوم پوشش مناسب سطوح داخلی قالب، به نحوی که امکان دستیابی به نتایج مورد نظر مستقیماً میسر باشد. ترمیم بتن و یا تغییر و اصلاح فرم مورد نظر طرح شده قبلی پس از گرفتن بتن و باز کردن قالبها هم بسیار دشوار و حتی در صورتی که امکان داشته باشد، به مراتب از پیش‌بینیهای لازم اولیه گرانتر تمام می‌شود. 4‍ـ روش مناسب و وسایل کافی برای حمل، بلند کردن و سوار نمودن قالبها در محل کار انتخاب و پیش‌بینی شده با شد. 5ـ انواع مصالحی که ممکن است به کار برده شوند، نظیر قالبهای فلزی و یا چوبی باید مورد توجه و بررسی قرار گیرند و هر کدام که برحسب مورد مناسب‌تر تشخیص داده شد انتخاب شود. قالبهای چوبی معمولاً سبک‌تر و لذا امکان ساخت قطعات بزرگتر و استفاده از آنها بیشتر از قالبهای فلزی نظیرشان است. در عوض قالبهای فلزی را به دفعات بیشتر از قالبهای چوبی می‌توان مصرف نمود. 6ـ طراحی قالب باید به نحوی انجام شود که در چهارچوب خواسته‌های معماری و سازه‌ای بتوان به تعداد دفعات هر چه بیشتر مصرف کرد و تطبیق و تنظیم آن برای کارهای بعدی تکراری سهل و راحت باشد. تعادل موارد فوق باید طوری باشد که قبل از شروع قالب‌بندی امکان محاسبه مخارج آن مقدور بوده و از نظر اقتصادی به صرفه و توجیه‌پذیر باشد. در زیر طرز قالب‌بندی اجزاء مختلف ساختمانهای بتنی شرح داده شده است. قالب‌بندی دیوارهای بتنی : الف) روش معمولی : دو نمونه از قالب‌بندی دیوارهای بتنی به طریق معمولی وجود دارد. قسمت اصلی قالب (سطوحی که مستقیماً با بتن در تماس است) از صفحات چوبی و یا از تخته‌های چوبی ساخته می‌شود. برای استحکام قالب و جلوگیری از باز شدن آن هنگام بتن‌ریزی و حفظ فاصلة بین دو دیواره قالب بست‌های مخصوصی را به کار می‌برند. برای نصب بستها یا دو عدد چهارتراش، که به فاصله معینی از هم به صورت افقی قرار می‌گیرند و یا یک چهارتراش به کار می‌برند. در حالت اخیر باید برای عبور میله‌های بستها چهارتراش‌ها را در محلهای لازم سوراخ کرد. برای جلوگیری از فشار بتن روی مجموعه قالب در هنگام بتن‌ریزی، و همچنین پایداری قالب، تیرهای چوبی که به آنها دستک گفته می‌شود و یک سر آن بر روی زمین محکم شده و سر دیگر آن را به قالب محکم کرده‌اند، به کار می‌برند. پاره‌ای از انواع مختلف بستها وجود دارند. بستها ممکن است همراه با صفحه فلزی نیرو پخش‌کن، نظیر واشر باشند به طوری که بتوان فاصلة دو دیواره قالب را تا موقع بتن‌ریزی به اندازه لازم حفظ کرد. به طور کلی بستها ممکن است شامل یک میله ساده‌ای که دو سر آن و یا گاهی فقط یک سر آن، پیچ شده است باشد که در این صورت یا میله را پس از بتن‌ریزی در بتن گذاشته و پس از باز کردن قالب قسمتهای اضافی که بیرون مانده است را قطع می‌کنند و یا پس از گرفتن بتن و قبل از سخت شدن آن را بیرون می‌کشند و یا به صورت دو پوسته‌ای است که امکان جدا کردن میله از داخل پوسته وجود دارد. در قالب‌بندی گوشه‌ها و پایه‌ها باید دقت کافی مبذول داشت و با پشت‌بندهای اضافی آنها را تقویت کرد. ب) روش بالارو : از جمله محسنات این روش قالب‌بندی که برای دیوارهای نسبتاً بلند استفاده می‌شود تعداد دفعات بیشتر استفاده از قالب و سرعت عمل بیشتر آن است. در اولین دفعه استفاده از قالب دو دیواره قالب با تکیه به پاخور بتنی (رامکا) به صورت معکوس قرار می‌گیرد. پس از ریختن بتن و سخت شدن آن، قسمتهای داخلی قالب را تا حد نهایی بتن ریخته شده بالا می‌برند و پس از محکم کردن آن قسمت دوم دیوار را بتن ریزی می‌کنند. پس از سخت شدن بتن، قالب را باز کرده و نظیر دفعه اول عمل می‌کنند. عمل قالب‌بندی و بتن‌ریزی را به همین ترتیب تا انتهای کار و اتمام بتن‌ریزی دیوار ادامه می‌دهند. ج) روش لغزنده : در این روش قالب را به صورت پیوسته و پس از هر مرتبه بتن‌ریزی به کمک جکهای هیدرولیکی و در حالی که دو جداره قالب به بتن ریخته شده قبلی چسبیده است به سمت بالا می‌کشند. این روش برای ساختن سازه‌هایی نظیر منابع آب، هسته مرکزی ساختمانهای چند طبقه و یا سیلوها روش مناسبی است. از آنجایی که روش لغزنده به صورت پیوسته انجام می‌شود برای استفاده هر چه بهتر و اقتصادی‌تر از قالب و جلوگیری از وقفه کار نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و آماده کردن وسایل و امکانات لازم نظیر، تعیین ساعات کار کارگران در مراحل مختلف، فراهم کردن نور مصنوعی کافی برای کار در شب و تهیه و حمل و ریختن به موقع بتن دارد. فرم معماری و طرح سازه‌ای که قرار است با استفاده از قالبهای لغزنده بتن‌ریزی کرد باید مناسب برای این سیستم قالب‌بندی باشد. معمولاً نکته اصلی در این مورد یکنواختی ضخامت دیوار با حداقل حفره‌ها و سوراخ در بدنه آن با ارتفاعی حداقل برابر 20 متر است. قسمتهای اصلی یک قالب لغزنده عبارتند از: دیواره‌های قالب : دیواره‌های قالب باید به اندازه کافی محکم و مقاوم باشند. جنس این دیواره‌ها ممکن است چوبی و یا فلزی باشند. قالبهای فلزی به مراتب سنگین‌تر از قالبهای چوبی‌اند ولی در عوض استحکام بیشتری داشته و تعداد دفعات استفاده از آنها بیشتر است. تعمیرات و یا تغییرات احتمالی قالبهای فلزی نیز نسبت به قالبهای چوبی دشوارتر است در عوض تمیز کردن آنها آسانتر و نمای بتن پس از باز کردن قالب صاف‌تر است. طوقه‌ها : این طوقه‌ها برای نگهداری سکوی کار و انتقال آن و همچنین نگهداری و تحمل وزن قالب و کابل جک در نظر گرفته می‌شوند. طوقه‌ها معمولاً فلزی و به صورت پروفیلهایی مناسب طرح و در نظر گرفته می‌شوند. سکوی کار : معمولاً سه سطح کار در نظر می‌گیرند. یکی که بالاتر از طوقه‌ها و در ارتفاعی در حدود دو متر و بالاتر از انتهای دیوار قرار گرفته و برای استفاده از بستهای فلزی ثابت‌کننده به کار می‌روند. دیگری سکویی است که در بالای کف و هم‌تراز بالای قالب قرار می‌گیرد و برای قرار دادن ظرف بتن و انبار کردن مصالح و وسایل تراز کردن و همچنین وسایل کنترل جک مورد استفاده قرار می‌گیرد و بالاخره سومین سکو به صورت چوب‌بست آویزان و یا یکسره که معمولاً در دو طرف دیوار قرار گرفته و برای دسترسی به نمای قسمتی از دیوار، که به تازگی قالب آن را باز کرده و ترمیم احتمالی آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. جکهای هیدرولیکی : جکهای هیدرولیکی مورد استفاده معمولاً با ظرفیت خود، نظیر جکهای سه تنی و یا شش تنی مشخص می‌شوند. قالب‌بندی ستون ها  : دیواره‌های قالب ستونها نظیر قالب دیوار است. پشت‌بندها معمولاً از چهارتراشهایی با مقطع مربع و به اندازه لزوم و به فواصل معین و مساوی هم ساخته شده و به کمک بستهای فلزی و گوه‌ها محکم می‌شوند. با توجه به زیادی تعداد ستونها، به خصوص در ساختمانهای بزرگ، قالب ستونها را می‌توان به دفعات نسبتاً زیادی مورد استفاده قرار داد. به همین علت باید در طراحی و ساخت آنها دقت کافی به کار بست تا ضمن استحکام کافی، باز و بسته کردن آنها ساده و عملی باشد. قالب ستونهای گرد به صورت لوله‌هایی با قطر مشخص و از جنس فایبرگلاسهای مسلح شده و یا از اجناسی نظیر آن ، که ضمن استحکام کافی نسبتاً سبک باشد، انتخاب می‌کنند. قالبهای ستونهای گرد را گاهی از چوب نیز می‌سازند. در این حالت عرض صفحات چوبی را به مراتب کمتر از حالت قالبهای ستونهای چند ضلعی در نظر می‌گیرند. امروزه در ایران، به علت کمبود و گرانی چوب، ساختن و استفاده از قالبهای فلزی برای ستونهای بتنی رایج شده است. این قالب که به دفعات نسبتاً زیادی می‌توان به کار برد و از ورق‌های فلزی با پشت‌بندهایی از نبشی ساخته می‌شوند وزن نسبتاً زیادی داشته و جابجایی آنها دشوارتر از قالبهای چوبی نظیرشان است. نکات عمومی در ساختن قالبها : در ساختن قالب اجزاء مختلف بتنی نکات زیر را باید رعایت کرد: 1ـ صفحات و اندازه قالبها باید به اندازه کافی به هم چسبیده و متصل شوند تا از خارج شدن شیره بتن، که باعث ایجاد حفره‌هایی در سطح بتن می‌شود، کرموشدن بتن، جلوگیری گردد. 2ـ قبل از بتن‌ریزی قالبها را باید در کلیه جهات عمودی و افقی، کنترل نمود و از استحکام پشت‌بندها، دستکها و تیرهای نگهدارنده قالب مطمئن گردید. 3ـ در موقع بتن‌ریزی قالبها را باید پیوسته کنترل کرد و در صورت لزوم آنها را تنظیم و یا تقویت کرد. 4ـ قبل از بتن‌ریزی کلیه قسمتهای داخلی قالب را باید کنترل نمود و آن را از هر گونه اشیاء اضافی، نظیر خرده‌های چوب پاک کرد. 5ـ اگر ارتفاع بتن‌ریزی بیش از 5/1 متر باشد باید از وسائلی نظیر ناودانهای فلزی و یا لوله‌های لاستیکی استفاده کرد تا از جدا شدن دانه‌های شن و ماسه و دوغاب سیمان از هم جلوگیری شود. 6ـ در موقع ویبره کردن بتن باید انتهای ویبراتور تا حد پایین بتن پایین برد و حتی بتن ریخته شده قبلی را تا حداکثر 20 سانتیمتر ویبره کرد. باید توجه داشت که ویبره کردن بتن ریخته شده قبلی، بخصوص اگر بتن نسبتاً سخت شده باشد، ممکن است باعث باز شدن و شکستگی قالب، به خصوص در مورد دیوارها و بتنها شود. یادآوری می‌شود که ویبره کردن بتن ریخته شده قبلی در صورتی که بتن به حالت پلاستیکی درآید برای بتن ضرری نخواهد داشت. 7ـ موقعی که بتن‌ریزی با پمپ و از ته قالب انجام می‌شود باید توجه داشت که پر کردن قالب از بتن با سرعت زیاد صورت گیرد تا از سخت شدن آن قبل از پر شدن قالب جلوگیری شود. در صورتی که قدرت پمپ و میزان بتن‌ریزی به اندازه‌ای کم باشد که بتن شروع به گرفتن کند فشار زیادی به سطوح داخلی قالب وارد آمده و ممکن است باعث باز شدن و یا شکستگی می شود

 روش های تمیز کردن ساختمان

 تمیز کردن دیوارهای رنگ روغنی

برای تمیز کردن دیوارهایی که رنگ روغنی دارند، از این محلول استفاده کنید: یک سطل آب گرم، یک دوم پیمانه بوراکس (Borax)، یک دوم قاشق مرباخوری مایع ظرفشویی و یک قاشق غذاخوری آمونیاک؛ حین استفاده از محلول حتماً دستکش بپوشید. (بوراکس را می‌توانید از مغازه‌های مواد شیمیایی- بهداشتی تهیه کنید.)

 تمیز کردن کاشی و سرامیک

مخلوط یک پیمانه آمونیاک، یک چهارم پیمانه جوش‌شیرین و یک دوم پیمانه سرکه در یک سطل آب داغ نیز فرمول دیگری برای تمیز کردن سطح دیوارهای رنگ روغنی و یا کاشی و سرامیک است.

 پاک کردن لکّه مداد رنگی

لکّه‌های مداد رنگی بچه‌ها روی دیوار را به وسیله یک مسواک کهنه و کمی خمیردندان پاک کنید.

 پاک کردن لکّه مداد شمعی یا مداد آرایشی

بهترین کار برای پاک کردن این لکّه‌ها استفاده از روغن بچه یا شیر پاک کن است. برای این منظور با پنبه آغشته به شیرپاک کن یا روغن بچه به محل لک بمالید.

 لکّه شمع  بر روی کاغذ دیواری

ابتدا پارافین را با قراردادن یخ بر روی آن جدا کرده و پس از کندن توسط جسمی تیز، لکّه و چربی باقی مانده را با روش اتو و کاغذ مومی و یا دستمال حوله‌ای از بین ببرید. کاغذ و یا دستمال را بر روی لکّه قرار داده و اتوی گرم را بر روی آن بگذارید. سپس کاغذ و یا دستمال را جا به جا کرده تا برای دفعات بعدی همان محل جذب لکّه، به طور مجدد بر روی لکّه قرار نگیرد.

 تمیز کننده دیوار

برای تمیز کردن دیوارهای رنگ شده ی منزل، ترکیب نصف پیمانه آمونیاک، یک چهارم پیمانه سرکه سفید و یک چهارم پیمانه جوش‌شیرین در یک سطل آب‌گرم را امتحان کنید (منظور دیوارهایی با رنگ پلاستیک یا رنگ روغن است). این تمیز کننده ارزان و قوی ،دیوارها را تمیز و براق خواهد کرد.

 پاک کردن شوره و سفیدک روی کاشی و سرامیک

شوره و سفیدک روی کاشی و سرامیک را می‌توان با مالش دادن یک تکه لیموترش یا دستمال آغشته به سرکه روی سطح مورد نظر از بین ببرید.

 تمیز کننده کاشی

واکس اتومبیل تمیزکننده خوبی برای کاشی است. آن را به کار گیرید و پیش از خشک شدن با دستمال نرم مالش دهید.

 تمیز کردن دیوار آجری

برای پاک کردن لکّه از روی آجر، سطح مورد نظر را با آجر مشابه دیگر بسایید و یا از تکه‌ای سمباده نرم کمک بگیرید.

 زمان تمیز کردن شیشه‌ها

توصیه می‌شود در روزهای بسیار سرد که شیشه‌ها یخ زده‌اند آنها را پاک نکنید. در این وضعیت شیشه‌ها بسیار ترد و شکننده می‌شوند و امکان شکستن آن زیاد است.

 تمیز کردن شیشه‌های رسوب گرفته

شیشه‌هایی که لکّه و رسوبات آب روی آن است را با مخلوط آب و سرکه سفید تمیز کنید.

بر طرف کردن لکّه حشرات

لکّه‌هایی که به وسیله حشرات روی پنجره‌ها به‌وجود می‌آید، می‌توانید با چای سرد از میان ببرید.

 پاک کردن گوشه‌های پنجره

برای از بین بردن لکّه‌های سیاه که در گوشه‌های پنجره به‌وجود می‌آید، از مسواک کهنه استفاده کنید. به این ترتیب که آن را در مخلوط آب و مایع سفید کننده وارد کنید و سپس روی محل مورد نظر بکشید.

 استفاده از روزنامه

پنجره‌ها را می‌توانید با روزنامه آغشته به مخلوط آب و سرکه سفید براق کنید.

 شیشه پاک‌ کن با سرکه

اگر شیشه پاک کن شما تمام شده است، دست نگه دارید و خودتان در منزل به روشی بسیار ساده، آن را تهیه کنید. در یک افشانه، سه قاشق غذاخوری آمونیاک، یک قاشق سرکه و مقداری آب سرد بریزید. این محلول را روی سطح شیشه‌ای مورد نظر اسپری کنید و با دستمال یا روزنامه تمیز پاک کنید.

روش دیگر این است که یک چهارم فنجان سرکه  را در دو لیتر آب گرم حل کنید و با دستمال آغشته به این محلول شیشه را پاک کنید. همچنین می‌توانید محلول را روی سطح شیشه اسپری کنید و با روزنامه خشک کنید.

ستون ها:

برای داشتن عضوی مناسب برای تحمل نیروی محوری ،یا باید سطح مقطع را افزایش داد ویا باید شعاع ژیراسیون را بالا برد. برای ستون های بلند تنش فشاری مجاز آنها با افزای ش لاغری به مقدار زیاد کم می گردد،به همین دلیل

افزایش سطح مقطع فقط باعث سنگین شدن مقطع می شود . در این گونه موارد برای افزایش مقاومت مقطع از افزایش شعاع ژیراسیون مقطع استفاده می شود برای انجام این عمل پروفیل هایی که خود دارای شعاع ژیراسیون کافی نیستند را د ر فاصله هایی مناسب از هم قرار داده و با ورق و یا تسمه به هم متصل می کنند. باید تمام مراحل ساخت ستون قبل از برپایی آن انجام گیرد. وظیفه قید ها انتقال نیروی برشی در بین نیمرخها بوده و باید برای آنها طراحی گردند . نیروی برشی که قید ها برای انها

طراحی می شوند شامل نیروی برشی ناشی از لنگرهای انتهایی و نیروهای جانبی وارد بر ستون می باشد و نیروی برشی دوم شامل نیروی برشی ناشی از انحنای کمانش می باشد که طبق آیین نامه مقدار آن در تمام ارتفاع ستون ثابت بوده و در جهت اطمینان برابر ظرفیت مجاز فشاری ستون می باشد P می باشد . مقدار Vi=0.02 P برابرستونهای مورد استفاده در این ساختمان ها معمولا از نوع مشبک بوده و در آنها اعضای فشاری (پروفیلها ) با قید های موازی به هم متصل می گردند .

ها Base Plate نصب ستونها بر رویدر هنگام نصب ستون ها بر روی بیس پلیتها باید حتما قبل از نصب ستون ، دو نبشی برای مشخص کردن جای ستون کاملا (Base Plate، Center به Center ) نصب شده باشند تا مکان قرار گیری ستون Base Plate بر روی

مشخص شده و از حرکت آن جلوگیری گردد . بعد از قرار گیری ستون و شاقول کردن آن ، دو نبشی دیگر وصل

می گردندو جوش لازم داده می شود.

تیرهای لانه زنبوری

اگر یک تیر معمولی را به صورت لانه زنبوری در آوریم، با این کار ممان اینرسی مقطع افزایش یافته ،این عمل باعث

افزایش مقاومت خمشی مقطع می گردد . این عمل باعث کم شدن وزن پروفیل مورد استفاده شده و وزن کل ساختمان

کاهش می یابد.

برای ساخت تیر لانه زنبوری به این صورت کار می شود که ابتدا توسط وسیله برش (هوا برش یا پانچ ) جان پروفیل به شکل زیگزاگ بریده شده، سپس دو قسمت راسروته کرده، به صورت لانه زنبوری در می آوریم.

اتصال ساده با نبشی نشیمن :

اتصالات ساده با نبشی نشیمن از جزییات متداول برای اتصال ساده تیر به ستون تکیه گاهی می با شند در این نوع

اتصالات تیر بر روی یک نشیمن که می تواند تقویت نشده (انعطاف پذیر ) یا تقویت شده باشد قرار می گیرد . نبشی

نشیمن انعطاف پذیر برای تحمل تمام واکنش تکیه گاهی تیر طراحی می گردد این نوع اتصال باید همیشه هم راه با یک

نبشی بالایی که تنها وظیفه آن تأمین تکیه گاه جانبی برای بال فشاری است استفاده می شود. مانند اتصالات ساده با نبشی جان منظور از اتصالات نشیمن تنها انتقال واکنش تکیه گاهی قائم است . بنابراین اتصال نباید در انتهای تیر گیرداری قابل توجهی ایجاد کند .

به این دلیل است که نبشی های نشیمن جوش u1588 شده توسط محققین چندی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.ضخامت نبشی با توجه به تنش خمشی در مقطع بحرانی تعیین می شود . لنگر خمشی در مقطع بحرانی و محل اتصال به بال ستون از ضرب واکنش تکیه گاهی در فاصله آن از مقاطع بحرانی مور د نظر بدست می اید واکنش تکیه گاهی در مرکز هندسی توزیع تنش تماسی قرار می گیرد .

اگر چه آیین نامه نحوه محاسبه این لنگر را مشخص نمی سازد ولی یک روش محافظه کارانه این است که واکنش

تکیه برای جلوگیری از لهیدگی بین جان و بال که از انتهای تیر اندازه گیری می گردد در نظر N گاهی در وسط طول لازم گرفته می شود.

اتصالات نشیمن تقویت شده:

وقتی که واکنش تکیه گاهی از حد قابل قبول برای نشیمن های ساده تجاوز نماید می توان از نشیمن تقویت شده

استفاده نمود . وقتی که واکنش تکیه گاهی تیر به حدود 20 تن می رسد ضخامت نبشی نشیمن تقو یت نشده بی اندازه

بزرگ می شود .

نشیمن های تقویت شده به منظور انتقال لنگر به کار گرفته نمی شوند و وظیفهء آنها تنها تحمل بارهای قائم می باشد

اتصالات نشیمن تقویت شده جزء اتصالات ساده به حساب می آیند . واکنش تکیه گاهی به دو صورت ممکن است بر

نشیمن تقویت شده وار د گردند در حالت متداول واکنش تکیه گاهی به وسیلهء تیری که جان آن مستقیما در امتداد

سخت کننده قرار گرفته است منتقل می شود . در حالت دوم تیر طوری قرار می گیرد که جان آن با صفحه سخت کننده

زاویه 90 درجه می سازد.

انواع متداول مهاربندی ها

وقتی که اتصالات تیر ها به ستون ها در یک قاب مفصلی می باشد آن قاب ناپیوسته بوده و قادر به تحمل نیروهای جانبی نمی باشد در چنین مواردی باید از مهاربندی استفاده کرد در قالب های مهاربندی شده ممکن است ستون ها پیوسته بوده و تیر ها با اتصالات مفصلی به آنها وصل شوند و یا ممکن است تیر ها پیوسته بوده و ستون ها با اتصالات مفصلی به تیر ها متصل گردند

تغییر مکان جانبی قالب های مهاربندی شده تحت اثر بارهای جانبی مشابه تغییر مکان جانبی دیوارهای جانبی برشی

می باشد و صلبیت جانبی آنها در مقایسه باقاب های صلب زیاد است . اما در قاب های مهاربندی شد ه بلند و باریک

صلبیت در قسمت های بالا مشابه به دیوارهای برشی کاهش می یابد . یکی از مزایای قابهای مفصلی مهاربندی شده

ارتفاع طبقه ) ) h تا O.8h در این حالت از (Lk) پایداری جانبی ستون های آن می باشد طول موثر ستون ها برای کمانش تغییر می کند مزیت دیگر این سیستم ساده بودن اتصالات آن و در نتیجه سرعت اجرا می باشد .

یکی از متداول ترین نوع مهاربندی، مهاربندی ضربدری می باشد .عناصر قطری ممکن است برای تحمل کشش و فشار یا فقط برای تحمل کشش طرح گردند .در ساختمان های کوتاه با بار جانبی نسبتا کم استفاده از عناصر قطری که فقط به کشش کار می کنند مقرون به صرفه می باشد .

اما مهاربندی ضربدری از نقطه نظر معماری ممکن است اشکال داشته باشد زیرا در فضای باز قابل استفاده بین تیر ها و ستون ها به منظور بازشوی درب یا پنجره مانع ایجاد می کند .

یا نبشی یا ناودانی ) I در ساختمان های بلند نیروی جانبی زیاد می باشند و ممکن است استفاده از مقاطع عریض بال (مثلا به منظور مهاربندی لازم گردد . این اعضا را می توان برای تحمل فشار نیز طرح نمود مهاربندی در این صورت ممکن است ضربدری باشد یا از عناصر قطری تشکیل شود که جهتشان به طور متناوب از طبقه ای به طبقه دیگر تغییر کند .

مهاربندی قطری که در آن امتداد قطری ها در طبقات متوالی به تناوب عوض می شود در حقیقت یک خرپای وارون

طره ای قائم می باشد . این نوع مهاربندی فاقد ظرفیت جذب انرژی غیر ارتجاعی مطلوب می باشد . تک قطری ها در هر طبقه باید برای فشار و همچنین کشش طرح شود موقعی که ضریب لاغری عناصر قطری زیاد است (و این حالت متداولی می باشد) به علت ناپایداری ارتجاعی نمی توان از آن ها رفتار خمیری انتظار داشت .

حتی وقتی که ضریب لاغری نسبتا کوچک باشد تاثیر و سودمندی مهاربند ی در اثر کمانش محدود می گردد . مهاربندی ضربدری کامل که در آن عناصر قطری فشار تحمل می کنند از نقطه نظر جذب انرژی بیشتر و حفاظت سازه ارجحیت دارد

باید نیروی وارده از بادبند از مرکز ورق اتصال گذشته و هیچ گونه خروج از محوریتی نداشته باشد.

مهاربندی 8 نسبت به مهاربندی ضربدری اغلب به شرایط معماری سازگار تر است ولی باید با احتیاط بکار برده شود

.بارهای وزن از طریق تیر به مهاربندی منتقل می شوند . اگر مهاربندی برای تحمل بار مزبور طرح نشده باشد

 مهاربندی ها

ممکن است در موقع وقوع زلزله در حالت تقریبا کمانه کرده باشند .باید توجه داشت که طبق آیین نامه باید برای 1,5 برابر نیروی زلزله طراحی گردند و تیر افقی بین دو ستون باید پیوسته باشد و تیر میانی بدون توجه به مهاربندی باید بتواند نیروهای قائم را تحمل کند . در جایی که صلبیت بیشتری لازم است می توان از مقاطع نبشی (تکی یا دو تا دو تا)یا مقاطع استفاده نمود .موقعی که این اعضا در مهاربندی های ضربدری بکار می روند در محل برخورد آنها را می توان پشت به T پشت به یکدیگر به سهولت متصل نمود.

عریض بال لازم است . در این I در ساختمان های بلند برای تحمل نیروهای جانبی زیاد ممکن است استفاده از مقاطع

حالت اتصالات پیچیده تر می باشند . تقاطع اعضای قطری در مهاربندی ضربدری معمولا با وصله کردن یک عضو به عضو دیگر صورت می گیرد.

به ستون نیز استفاده نمود مهاربندی ها را می توان با جوش دادن به T از تکه ورق می توان برای اتصال مقاطع نبشی یا بعنوان مهاربند ضربدری بکار می روند به طوری که بال های آنها قائم I ورق مزبور متصل نمود . در جایی که مقاطع باشند در محل برخوردشان می توان از ورق های وصله استفاده نمود . اما وقتی که مهاربند در صفحه محوری قوی ستون قرار می گیرد بهتر است ورق های وصله رابه جان یکی از مهار بند ها متصل نمود در این حالت ممکن است استفاده از ورق های شق کننده لازم گردد .

بعد از اجرای اسکلت ، نوبت اجرای سقف فرا می رسد

روش اجرای سقف های تیرچه و بلوک :

تیرچه ها در دو نوع خرپایی و پیش تنیده تولید می شوند . در کارگاه پس از قرار دادن آن ها در فواصل معین و

شمع بندی زیر تیرچه ، بلوک ها بین تیرچه های مجاور قرار داده میشوند و سپس آرماتور های حرارتی نصب و

فاصلهء محور به محور  بتن ریزی انجام میشود . به طوری که حداقل ضخامت بتن روی بلوک ها ، از 5 سانتیمتر یا

/121فاصله تیرچه ها کمتر نباشد . سرعت اجرای این نوع سقف ها نسبتا " زیاد است و هزینه های مربوط به قالب بندی ،بتن ریزی و کارهای وقت گیر کارگاهی به حداقل ممکن تقلیل می یا بد.

مراحل اجرای سقف تیرچه و بلوک به شرح زیر است:

1) حمل و انبار کردن مصالح تشکیل دهندهء سقف.

2) نصب تیرچه ها

3) نصب تکیه گاه های موقت (شمع بندی )

4) نصب بلوک ها.

5) ارماتوربندی .

6 ) تکمیل قالب بندی.

7) بازدید سقف و آماده سازی آن برای بتن ریزی

8 ) ساخت بتن .

9 ) انتقال بتن .

10) بتن ریزی و متراکم کردن آن .

11پرداخت سطح بتن .

12) عمل آوردن بتن

13) باز کردن قالب ها و جمع آوری تکیه گاه های موقت.

حمل و انبار کردن تیرچه ها :

حمل و نقل تیرچه های خرپایی و پیش تنیده ، توسط دو نفر و در حالی که هر کدام از 20 تا 50 سانتیمتری دو انتهای

تیرچه را گرفته اند،انجام می شود .در مورد تیرچه های بلندتر و سنگین تر ،تعداد نفرات به نسبت افزایش می یابد .نفرات بعدی تیرچه را طوری می گیرند که فاصلهء نفرات از یکدیگر تقریبا"مساوی باشد.

نصب تیرچه ها:

قبل از نصب تیرچه ها لازم است اختلاف سطح سقف ها و تیغه بندی روی سقف و محل عبور لوله های بخاری و غیره ،بر اساس نقشه های اجرایی به دقت مورد بررسی قرار گیرد .همچنین قبل از نصب هر تیرچه باید سلامت آن تیرچه مورد بازدید قرار گیرد .در صورتی که طول تیرچه بزرگتر از اندازهء لازم باشد ،برش تیرچه باید به وسیله ء قلم تیز و یا با دستگاه فرز انجام شود . طول اضافی میلگرد ها نیز با قیچی یا دستگاه برش آهن و یا دستگاه جوشکاری بریده شود . اگر حداقل طول ا تکا5 سانتیمتربرای نصب تیر چه ها تأمین نشده باشد باید با اجرای شمع بندی و قالب بندی ،تکیه گاه لازم را برای نصب تیرچه ها آماده نمود .تنظیم فواصل تیرچه ها از یکدیگر با نصب 2 بلوک انتها یی در دو سر تیرچه انجام می شود و باید دقت شود تا بلوک های انتهایی روی تکیه گاه قرار نگیرند . توصیه می شود برای بلوکه ای مجاور تیرها و کلاف های بتنی از بلوک های ته بسته که به همین منظور تولید می شوند ،استفاده گردد تا هنگام بتن ریزی از پر شدن قسمتهای خالی جلوگیری گردد که باعث مصرف بیهوده بتن و سنگین شدن سقف می شوند و یا می توان به قسمت بیرونی گچ زد.

نصب تکیه گاههای موقت:

در سقف تیرچه بلوک قسمت عمده قالب را تیرچه ها و بلوکها تشکیل می دهند. 10سانتی متر و شمع هایی به قطر دست کم × قالب بندی سقف به نصب چهار تراش هایی به ابعاد مقطع ، دست کم10 سانتی متر محدود می گردد.

در حالت کلی چهار تراش ها با ید طوری نصب شوند که بتوانند در مقابل نیروهای وارده مقاومت کنند .

نصب تکیه گاههای موقت بعد از قرار دادن تیرچه ها انجام می گیرد . فاصله های چهار تراش ها به استقامت تیرچه ها بستگی دارد و معمولا فاصله آنها در تیرچه های خرپایی حدود 1,2 متر می باشد. خیز منفی برای دهانه می باشد تا بعد از بار گذاری سقف مسطح و به حالت عادی باز گردد . در زمانی که شمع ها  تیرچه ها برابر/ 3001

روی زمین قرار داشته باشند باید مطمئن بود که زمین به علت دست بودن خاک نشست نکند .زمانی که سطح زمین

سست باشد با افزایش سطح تکیه گاه ها و جلوگیری از خیس شدن زمین، از نشست بیشتر شمعها جلوگیری می نماییم.

چنانچه تکیه گاه شمع ها سقف طبقه زیرین باشد ،باید وزن شمع ها و سقف زده شده به عنوان سرباری برای طبقه

زیرین در نظر داشته و با توجه به عمر بتن سقف زیری تقویتهای لازم را پیش بینی نمود در غیر این صورت احتمال

ریزشو آسیب سقف پایینی می باشد.

نصب بلوکها:

بعد از شمع بندی زیر تیرچه ها و قالب بندی کلاف هاو بازشوها ،نصب بلوکها آغاز می گردد .در هنگام نصب باید توجه داشت تا بلوکهای انتهایی روی تکیه گاه ها قرار نگیرندو از استفاده بلوکهای شکسته نیز جلوگیری گردد.

در مکان هایی که قسمت از بلوک در مجاورت بتن قرار می گیرد باید از بلوکهای ته بسته (با گچ ) استفاده گردد تا در

زمان ویبره زدن بتن وارد بلوک تو خالی نگردد.

کار گذاشتن میلگردهای کلاف میانی:

به منظورتوزیع یکنواخت بارروی سقف تیرچه و بلوک و در مکان هایی که بار وجود دارد،کلاف میانی بتنی که جهت ان عمود بر تیرچه است ،در سقف قرار داده می شود .حداقل عرض کلاف میانی،برابر عرض بتن پاشنه تیرچه، و ارتفاع آن برابر ارتفاع سقف خواهد بود

در دهانه های کمتر از 4 متر و با بار کمتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع احتیاجی به کلاف عرضی عمود بر تیرچه ها

ندارد، ولی در دهانه های بیش از 4 متر و با بار بیشتر از 350 کیلوگرم بر متر مربع باید از کلاف میانی استفاده نمود .در مورد بار زنده بیش تر از 350 کیلوگرم بر مترمربع و دهانه های 4 تا 7 متر ، دو کلاف میانی و برای دهانه های بیشتر از 7 متر سه کلاف میانی اجرا می گردد کار گذاشتن میلگردهای کلاف میانی به منظور تو زیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه و بلوک و در مکانهایی که بار نفرد وجود دارد، کلاف میانی بتنی که جهت ان عمود بر تیرچه است ،در سقف قرار داده می شود.حداقل عرض کلاف میانی، برابر عرض بتن پاشنه تیرچه، و ارتفاع آن برابر ارتفاع سقف خواهد بود.

در دهانه ه ای کمتر از 4 متر و با بار کمتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع احتیاجی به کلاف عرضی عمود بر تیرچه ها

ندارد ولی در دهانه های بیش از 4 متر و با بار بیشتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع باید از کلاف میانی استفاده نمود .در مورد بار زنده بیش تر از 350 کیلوگرم بر مترمربع و دهانه های 4 تا 7 متر ، دو کلاف میانی و برای دهانه های بیشتر از 7 متر سه کلاف میانی اجرا می گردد

.

میلگرد محل باز شو :

درصورتی که عرض سوراخ از فاصله بین دو تیر مجاور کوچکتر باشد باید پیش از بتن ریزی ،دال بالایی ،درمحل سوراخ جعبه ای چوبی قرار داده و دور آن بتن ریخته شود وپس از گرفتن بتن قالب راخارج کنند .اگر عرض باز شو و امتداد عمود تیرچه ها از سه برابر فاصله محور به محور تیرچه ها بیشتر نباشد در این حالت آرماتوربندی و نصب تیرچه ها در محل بازش و انجام می شود .اگر در صورتی که مقطع مرکب تیرچه های مضاعف برای تحمل بارگذاری ،ضعیف باشد به وسیله تیر های کمکی که به تیر های اصلی تکیه داشته باشند محل باز شو اجرا می شود

.

تقویت فولاد کششی تیرچه های خرپایی :

اگر قطرمیلگردهای کششی برای تحمل تنش های کششی موجود درسقف کافی نباشدمی توان تیرچه ها را با میلگردهای کششی خارج از پاشنه تیر تقویت کرد

تقویت فولاد عرضی تیرچه :

در صورتی که میلگرد عرضی تیرچه به مقدار کافی در تکیه گاه ادامه نداشته باشد باید از میلگرد عرضی برای تقویت تیرچه استفاده شود.

میلگرد های جمع شدگی و حرارتی :

بعد از نصب آرماتور کلاف های میانی در محل باز شو و کار گذاشتن میلگرد های منفی و طره میلگرد های جمع شدگی وحرارتی نصب می شوند.میلگردهای جمع شدگی وحرارتی دردو جهت عمود برهم در قسمت بالای سقف اجرامی شوند

کنترل و آماده سازی سقف برای بتن ریزی :

باید قبل از اجرای بتن ریزی ، ابتدا همه مواد و مصالح زاید از لابه لای تیرچه ها ، بلوک ها ،میلگرد ها و داخل قالب ها پاک شوند . سپس باید کل سقف ها ،محل باز شوها و مجاری داخل بتن با نقشه ء اجرایی مطابقت داده شوند . کنترل آرماتور بندی از نظر ابعاد ، قطر ، طول و اتصالات از مواردی هستند که در این مرحله مورد کنترل قرار می گیرند .

همچنین کنترل یکنواختی سقف ، اتصال تیرچه ها ، استحکام شمع ها و قالب بندی از موارد مهم این مرحله هستند . بعد نواقص سقف را رفع کرده وقبل از بتن ریزی سطح کار به وسیله آب شستش و تا گرد و خاک پاک گردد و بلوک ها سیراب شوند. در محل هایی که بتن جدید به بتن قدیم متصل می شود سطح بتن موجود با برس سیمی وغیره از ملات سیمان پاک گردد .به طوری که دانه های شن کاملا" نمایان شوند.بعد سطح محل اتصال با آب شستشو می شود .

ساختن بتن

قبل از ساختن بتن ،باید مصالح و نفرات کافی وماشین آلات وتجهیزات مناسب تهیه شده باشد و پس از آماده کردن

محل بتن ریزی وایجاد راهروی منا سب برای حمل بتن ،اقدام به بتن ریزی گردد . مدیریت صحیح ، قرار دادن مصالح وماشین آلات در محل مناسب ، پیش بینی نفرات کافی وکارآزموده و سرعت عمل ، لازمه ی انجام کاری مطلوب است .

توزیع وپیمانه کردن

 مصالح توزیع وپیمانه کردن مصالح تشکیل دهنده ی بتن به دو صورت وزنی وحجمی انجام می گیرد.مصالح سنگی ، سیمان و آب ، با روش حجمی، به دقت روش وزنی قا بل اندازه گیری نیستند . حجم مصالح سنگی در اثر حمل و رطوبت مصالح ریز دانه متغیر است ،وحجم سیمان نیز بطور قابل ملا حظه ای در اثر وجود هوای بین ذرات تغییر می کند ، از این رو ، اندازه گیری وزنی منا سب ترین روش اندازه گیری اجزای تشکیل دهنده بتن است .

در روش وزنی ، درصد رطوبت نسبی ماسه با ید بطور دقیق اندازه گیری شده وبر پایه آ ن تصحیح لازم در نسبت های اختلاط به عمل آید .

در روش وزنی

، حد اکثر روا داری توزیع برای سیمان به 1 % وبرای آب 2% وبرای مصالح سنگی به 3% محدود می شود

در صورتی که از سیمان کیسه ای برای ساختن بتن استفاده شود ، برای راحتی عمل ، تعداد پیمانه های مصالح سنگی مخلوط بتن را برای یک کیسه سیمان محاسبه و تعیین می کنند.

پیمانه ها معمولا به حجم 40 لیتر ساخته می شوند وارتفاع پیمانه در 4 قسمت مساوی علامت گذاری می گردد می توان حجم پیمانه ها را طوری انتخاب کرد که برای هر کیسه سیمان از تعداد صحیحی پیمانه های شن و ماسه استفاده شود . در این صورت ، ابعاد پیمانه های شن وماسه متفاوت خواهند بود .از فرغون نیزبرای پیمانه کردن شن و ماسه می توان استفاده کرد .که در این صورت آن رابرای حجم های مختلف ، مدرج وعلا مت گذاری می کنند

. مخلوط کردن بتن :

بتن باید طوری مخلوط شود که اجزای آن به طور یکنواخت در کل مخلوط توزیع شد ه روی دانه های سنگی با یک لایه نازک خمیر سیمان پوشیده شود .

مدت مخلوط کردن بتن بستگی به نوع دستگاه بتن ساز دارد از طرف دیگر زمان لازم برای اختلاط تابعی است از مقدار سیمان ، نسبت آب به سیمان وجنس ،شکل و دا نه بندی مصالح سنگی . شروع زمان اختلاط عبارت از لحظه ورود آب به مخلوط شن و ماسه و سیمان . 1 دقیقه است ولی در دستگاه های بزرگ تر به علت سرعت / در مورد بتن سازهای کوچک زمان اختلاط به طور متوسط 5 گردش زیاد و شکل پره های داخل آن زمان در حدود 30 ثانیه است .

اختلاط ناقص بتن موجب کاهش مقاومت نهایی آن میشود . از طرف دیگر در صورتی که بتن بیش از حد مخلوط شود

هوای داخل مخلوط به طور کامل خارج می شود در نتیجه روانی بتن کاهش می یابد . در این صورت فقط آب به آن

اضافه میشود . و اگر مصالح سنگی حاوی دانه های سست باشند اختلاط بیش از حد، سبب خرد شدن مصالح و تغییر

دانه بندی می شود.

ساخت بتن به وسیله ء دستگاه های بتن ساز :

دستگاه های بتن ساز دارای اشکال گوناگون و ظرفیت های مختلف هستند . اگر حجم بتن ریزی زیاد و تولید بتن به طور مداوم انجام گیرد از دستگاه های بتن ساز ثابت استفاده می شود . اگر حجم بتن ریزی محدود باشد از بتن سازه هایی که روی یدک کش قرار دارند استفاده می شود . ظرفیت این نوع دستگاه ها حدود 150 تا 1500 لیتر است و پس از اتمام کار به راحتی جا به جا می شود.

شکل دیگ ، شکل و زاویه تیغه های داخل دیگ بتن ساز ، امتداد محور و سر عت چرخش دیگ از عواملی هستند که در چگونگی اختلاط و زمان لازم برای مخلوط کردن بتن بسیار مؤثرند بنابراین باید در انتخاب دستگاه بتن ساز دقت کرد . معمولا" برای ساختن بتن در دستگاه بتن ساز ، ابتدا شن بعد از آن سیمان و سپس ماسه در داخل دیگ ریخته می شود و آب لازم از داخل مخزن بالای دستگاه وارد آن می گردد . پس از پایان بتن ریزی دستگاه کاملا" شستشو می شود تا در اثر سفت شدن بتن در اطراف تیغه ها اشکالی در کار کرد مخلوط کن به وجود نیاید.

انتقال بتن با جام و جرثقیل  :

اگر ارتفاع بتن ریزی زیاد و فاصله افقی انتقال کم با شد از جام و جرثقیل استفاده      می شود . برای بتن ریزی سقف تیرچه و بلوک معمولا "از جام هایی با ظرفیت 3/. الی 8/. متر مکعب استفاده می کنند که با جرثقیل های معمولی جا به جا میشوند . جام ها باید از هر نظر ایمنی کافی داشته باشند دریچه تخلیه جام ها باید به خوبی قا بل کنترل باشد تا باز و بسته کردن آن ها به سادگی انجام گیرد و بتن با اسلامپ حدود 5 سانتیمتر به راحتی تخلیه شود بعد از هر مرحله  باید جام ها را بلا فاصله شستشو کرد.

بتن ریزی :

پس از مرطوب کردن روی بلوک ها و قالب ها بتن ریزی از دور ترین نقطه شروع می شده و در لایه های افقی درمحل خود ریخته می شود . از جا به جا کردن بتن به وسیله ویبراتور و یا هل دادن بتن روی سقف باید خود داری شود . ارتفاع1 متر باشد و از توده شدن بتن در یک محل باید جلو گیری شود بتن / سقوط بتن از جام یا لوله پمپ نباید بیش از 5 ریزی به طور قائم علاو ه بر جلو گیری از به هم خوردن یکنواختی بتن ،موجب اختلاط مجدد آن نیز می شود .

سرعت

تخلیه در بتن ریزی بسیار مهم است به طوری که تخلیه سریع نتایج نامطلوبی را به همراه خواهد داشت .

متراکم کردن بتن :

برای متراکم کردن بتن سقف تیرچه و بلوک استفاده از ویبراتور های سطحی توصیه می شود این نوع ویبراتور ها

لایه های بتن با ضخامت 25 سانتیمتر را به خوبی متراکم می کنند . مدت ارتعاش در هر نقطه و فاصله نقاط توسط

کارخانه های سازنده تعیین می شود.

پرداخت بتن :

هدف از اجرای این مرحله یکنواخت و متراکم کردن سطح بتن است . عمل صاف کاری با وسایل بسیار ساده انجام می

شود . هنگام بتن ریزی ابتدا سطح بتن به وسیله شمشه در حد امکان صاف می شود پس از تبخیر آب اضافی سطح بتن و به محض آغاز گرفتن و سفت شدن آن به وسیله تخته ماله پرداخت می شود دانه های درشت به داخل بتن برده می

شود تا نا همواری بر طرف شود و سطح صاف و یکنواخت ایجاد شود با کشیدن و کوبیدن تخته ماله سطح بتن متراکم وتو پر می شود از کشیدن تخته ماله زیاد و بیش از اندازه لازم و بی موقع باید خودداری شود .

عمل آوردن بتن:

در سقف تیرچه و بلوک، بتن پوششی را باید دست کم تا کسب حدود 65 درصد از مقاومت 28 روزه خود ، تحت مراقبت و محافظت دقیق قرار داد در این شرایط مقاومت بتن بدون نیاز به مراقبت بیشتر ،بطور عادی تا 28 روز اضافه خواهد شد. این افزایش به علت حضور آب حبس شده کافی در داخل بتن صورت می گیرد . بتن ساخته شده با سیمان پرتلند نوع1 ، در دمای متو سط روزانه 20 درجه،دست کم به مدت 7 روز تحت مراقبت قرار می گیرد . در درجات پایین تر ، مراقبت افزایش می یابد توصیه می شوددر دمای متوسط روزانه 20 درجه، آب پاشی بتن در 3 شبانه روز اول ، دست کم 3 بار در روز و 1 بار در شب انجام گردد و بعد از آن 4 روز دیگر دست کم 3 بار در روز آب پاشی گردد . در دمای بالا تر و هوایی خشک، فواصل آب پاشی به نسبت کوتاه تر می گردد.

باز کردن قالبها و جمع آوری تکیه گاههای موقت:

پس از برداشتن تکیه گاههای موقت زیر سقف ،یک یا چند ردیف پایه اطمینان برای مدتی بیشتر زیر سقف نصب می شود تا افتاد گی ناشی از خزش بتن به حداقل ممکن برسد .حداکثر فاصله پایه های اطمینان از یکدیگر و از تکیه گاههای بار بر ،حدود 3 متر می باشد.

. برداشتن شمع بندی زیر طره ها باید از قسمت بیرون به طرف تکیه گاه صورت گیرد وبرداشتن شمع بندی نباید زود تر از موقع انجام گیرد .در سقف های که زمان قالب برداری آنها فرا نرسیده، باید از توده کردن مصالح و نصب بلوکها و بتن ریزی سقف بالاترخودداری شود،وبعدازاین مرحله نیز،قبلازتوده کردن هر گونه مصالح ،روی سقف باید                      تکیه گاههای اطمینان کافی در زیر آن نصب گردد.

اگر پس از قالب برداری ملاحظه شو د که محلهایی از سقف با بتن پر نشده،باید قبل از لکه گیری این نقاط، توسط

دستگاه نظارت دقیقا مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد و پس از دستور کار دستگاه نظارت ،نسبت به لکه گیری آن نقاط اقدام شود.