فتح الله شفیعی

فتح الله شفیعی

مهندسین عمران روستای بردکوه
فتح الله شفیعی

فتح الله شفیعی

مهندسین عمران روستای بردکوه

بتن عبور دهنده نور ، لایتراکان

 به داخل بلوک ها می شوند. جالب تریت حالت این پدیده نمایش سایه ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می شو
 به داخل بلوک ها می شوند. جالب تریت حالت این پدیده نمایش سایه ها در وجه مقابل ضلع نور خورده است. همچنین رنگ نوری که از پشت این بتن دیده می شود ثابت است به عنوان مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد در جلوی آن سایه ها سبز دیده می شوند. هزاران فیبر شیشه ای نوری به صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند. نسبت فیبر ها بسیار کم و حدود ۴ درصد کل میزان بلوک ها است. علاوه بر این فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می شوند بنابر این سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می ماند. در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته شده با بتن عبور دهنده نور، می تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد زیرا فیبر ها تا ۲۰متر بدون از دست دادن نور عمل می کنند و در دیواری با این ضخامت باز هم عبور نور وجود دارد.
ساختارهای باربر هم می‌توانند از این بلوک‌ها ساخته شوند. زیرا فیبر های شیشه ای هیچ تاثیر منفی روی مقاومت بتن ندارند. بلوکها می توانند در اندازه ها ی متنوع و با عایق حرارتی خاص نصب شده روی آنها تولید شوند.این متریال در سال ۲۰۰۱ توسط یک معمار مجار به نام «آرون لاسونسزی» اختراع شد و به ثبت رسید. این معمار زمانیکه در سن ۲۷ سالگی در کالج سلطنتی هنر های زیبای استکهلم مشغول به تحصیل بود این ایده را بیان کرد و در سال ۲۰۰۴ شرکت خود را با نام لایتراکان تاسیس کرد و با توجه به نیاز و تمایل جامعه امروز به استفاده از مصالح جدید ساختمانی، از سال ۲۰۰۶ با شرکت های بزرگ صنعتی به توافق رسیده و تولید انبوه آن به زودی آغاز خواهد شد.
● موارد کاربرد
▪ دیوار: به عنوان متداول ترین حالت ممکن این بلوک می تواند در ساختن دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل مشاهده خواهد بود. بنابر این سنگینی و استحکام بتن به عنوان ماده اصلی « لایتراکان» محسوس تر می شود و در عین حال کنتراست بین نور و ماده شدید تر می شود. این متریال می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد و استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می تابد قرار گیری غربی یا شرقی توصیه می شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبر های نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. بخاطر استحکام زیاد این ماده می توان از آن برای ساختن دیوار های باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مصلح کردن این متریال نیز ممکن است همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است.
▪ پوشش کف: یکی از جذاب ترین کاربرد ها، استفاده از «لایتراکان» در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کفپوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب شروع به درخشش می کنند.
▪ طراحی داخلی: همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می توان برای روکش دیوار ها در طراحی داخلی استفاده کرد به صورتی که از پشت نور پردازی شده باشند و می توان از نور های رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی مورد نظر استفاده کرد.
▪ کاربرد در هنر: بتن ترانسپارانت برای مدتها به عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود و با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال تجربه شگفت آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجاد می کند. در واقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می گیرد و به این ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خود دارند. به طور کلی با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارائه خلاقیت طراحان و مجسمه سازان با ابزار های مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
● بلوکها
▪ مصلح کردن بلوک بتنی عبور دهنده نور: در صورت نیاز به مصلح کردن این بتن شیار هایی در داخل آن تعبیه می شوند. در حین ساختن دیوارها میلگرد ها بصورت عمودی یا افقی در این شیار ها قرار می گیرند و فیبر های اپتیکی بخاطر خاصیت انعطاف پذیری خود در اطراف میلگردها جمع می شوند و به این ترتیب میلگرد ها دیده نمی شوند. از این روش بصورت موفقیت آمیزی در چند پروژه و طراحی نمایشگاه استفاده شده است.
▪ رنگها و بافت ها: با توجه به رنگ خاکستری متداول بتن معمولی، لایتراکان دارای رنگهای متنوعی است و بافت سطوح بیرونی آن نیز می تواند متنوع باشد، به گونه ای که بلوکهای متنوع در کنار هم قرار گیرند و یک ساختار واحد را به وجود آورند.
▪ توزیع فیبرها: اندازه و ترتیب فیبر ها در هر بلوکی می تواند متفاوت باشد و این ترتیب قرار گیری می تواند کاملا منظم یا کاملا ارگانیک مانند مقطع چوب باشد.
● مشخصات تکنیکی:
▪ ترکیبات:بتن و فیبر اپتیکی، میزان فیبر حد اکثر ۵درصد کل بلوک، عبور ۳درصد نور تابیده از هر ۴ درصد کل فیبر موجود، چگالی ۲۴۰۰-۲۱۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مکعب، مقاومت فشاری۴۹ نیوتن بر میلی متر مربع در بد ترین حالت و ۵۶نیوتن بر میلی متر مربع در بهترین حالت، مقاومت خمشی معادل ۷/۷ نیوتن بر میلی متر مربع.
▪ اندازه بلوکها: ضخامتmm۵۰۰-۲۵ ، عرض حداکثرmm۶۰۰ ، ارتفاع حد اکثرmm۳۰۰.
● لامپ لایترا کیوبLitracub Lamp
یکی از محصولات موفق لایترا کان در زمینه طراحی، لامپ لایترا کیوب است که در آن بلوکها با قرار گیری روی هم مکعبی را تشکیل می دهند که منبع نور در داخل آن قرار دارد و نور با عبور از بتن به بیرون ساطع می شود.
به این ترتیب این ماده جدید می تواند در عرصه های مختلف طراحی و همچنین در ایجاد فضاهای پویا و انعطاف پذیر داخلی بسیار مورد استفاده قرار گیرد.
د ثابت است به عنوان مثال اگر نور سبز به پشت بلوک بتابد در جلوی آن سایه ها سبز دیده می شوند. هزاران فیبر شیشه ای نوری به صورت موازی کنار هم بین دو وجه اصلی بلوک بتنی قرار می گیرند. نسبت فیبر ها بسیار کم و حدود ۴ درصد کل میزان بلوک ها است. علاوه بر این فیبر ها بخاطر اندازه کوچکشان با بتن مخلوط شده و تبدیل به یک جزء ساختاری می شوند بنابر این سطح بیرونی بتن همگن و یکنواخت باقی می ماند. در تئوری، ساختار یک دیوار ساخته شده با بتن عبور دهنده نور، می تواند تا چند متر ضخامت داشته باشد زیرا فیبر ها تا ۲۰متر بدون از دست دادن نور عمل می کنند و در دیواری با این ضخامت باز هم عبور نور وجود دارد.
ساختارهای باربر هم می‌توانند از این بلوک‌ها ساخته شوند. زیرا فیبر های شیشه ای هیچ تاثیر منفی روی مقاومت بتن ندارند. بلوکها می توانند در اندازه ها ی متنوع و با عایق حرارتی خاص نصب شده روی آنها تولید شوند.
این متریال در سال ۲۰۰۱ توسط یک معمار مجار به نام «آرون لاسونسزی» اختراع شد و به ثبت رسید. این معمار زمانیکه در سن ۲۷ سالگی در کالج سلطنتی هنر های زیبای استکهلم مشغول به تحصیل بود این ایده را بیان کرد و در سال ۲۰۰۴ شرکت خود را با نام لایتراکان تاسیس کرد و با توجه به نیاز و تمایل جامعه امروز به استفاده از مصالح جدید ساختمانی، از سال ۲۰۰۶ با شرکت های بزرگ صنعتی به توافق رسیده و تولید انبوه آن به زودی آغاز خواهد شد.
● موارد کاربرد
▪ دیوار: به عنوان متداول ترین حالت ممکن این بلوک می تواند در ساختن دیوارها مورد استفاده قرار گیرد. به این ترتیب هر دو سمت و همچنین ضخامت این متریال جدید قابل مشاهده خواهد بود. بنابر این سنگینی و استحکام بتن به عنوان ماده اصلی « لایتراکان» محسوس تر می شود و در عین حال کنتراست بین نور و ماده شدید تر می شود. این متریال می تواند برای دیوارهای داخلی و خارجی مورد استفاده قرار گیرد و استحکام سطح در این مورد بسیار مهم است. اگر نور خورشید به ساختار این دیوار می تابد قرار گیری غربی یا شرقی توصیه می شود تا اشعه آفتاب در حال طلوع یا غروب با زاویه کم به فیبر های نوری برسد و شدت عبور نور بیشتر شود. بخاطر استحکام زیاد این ماده می توان از آن برای ساختن دیوار های باربر هم استفاده کرد. در صورت نیاز، مصلح کردن این متریال نیز ممکن است همچنین انواع دارای عایق حرارتی آن نیز در دست تولید است.
▪ پوشش کف: یکی از جذاب ترین کاربرد ها، استفاده از «لایتراکان» در پوشش کف ها و درخشش آن از پایین است. در طول روز این یک کفپوش از جنس بتن معمولی به نظر می رسد و در هنگام غروب آفتاب بلوک های کف در رنگهای منعکس شده از نور غروب شروع به درخشش می کنند.
▪ طراحی داخلی: همچنین از این نوع بتن عبور دهنده نور می توان برای روکش دیوار ها در طراحی داخلی استفاده کرد به صورتی که از پشت نور پردازی شده باشند و می توان از نور های رنگی متنوع برای ایجاد حس فضایی مورد نظر استفاده کرد.
▪ کاربرد در هنر: بتن ترانسپارانت برای مدتها به عنوان یک آرزو برای معماران و طراحان مطرح بود و با تولید لایتراکان این آرزو به تحقق پیوست. کنتراست موجود در پشت متریال تجربه شگفت آوری را برای مدت طولانی در ذهن بیننده ایجاد می کند. در واقع با نوعی برخورد سورئالیستی محتوای درون در ارتباط با محیط پیرامون قرار می گیرد و به این ترتیب بسیاری از هنرمندان تمایل به استفاده از این متریال در کارهای خود دارند. به طور کلی با پیشرفت های تکنولوژیکی و ارائه خلاقیت طراحان و مجسمه سازان با ابزار های مختلف، پتانسیل و قابلیت بتن توسط هنرمندان گوناگون در تمام جهان مورد استفاده قرار گرفته است.
● بلوکها
▪ مصلح کردن بلوک بتنی عبور دهنده نور: در صورت نیاز به مصلح کردن این بتن شیار هایی در داخل آن تعبیه می شوند. در حین ساختن دیوارها میلگرد ها بصورت عمودی یا افقی در این شیار ها قرار می گیرند و فیبر های اپتیکی بخاطر خاصیت انعطاف پذیری خود در اطراف میلگردها جمع می شوند و به این ترتیب میلگرد ها دیده نمی شوند. از این روش بصورت موفقیت آمیزی در چند پروژه و طراحی نمایشگاه استفاده شده است.
▪ رنگها و بافت ها: با توجه به رنگ خاکستری متداول بتن معمولی، لایتراکان دارای رنگهای متنوعی است و بافت سطوح بیرونی آن نیز می تواند متنوع باشد، به گونه ای که بلوکهای متنوع در کنار هم قرار گیرند و یک ساختار واحد را به وجود آورند.
▪ توزیع فیبرها: اندازه و ترتیب فیبر ها در هر بلوکی می تواند متفاوت باشد و این ترتیب قرار گیری می تواند کاملا منظم یا کاملا ارگانیک مانند مقطع چوب باشد.
● مشخصات تکنیکی:
▪ ترکیبات:بتن و فیبر اپتیکی، میزان فیبر حد اکثر ۵درصد کل بلوک، عبور ۳درصد نور تابیده از هر ۴ درصد کل فیبر موجود، چگالی ۲۴۰۰-۲۱۰۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مکعب، مقاومت فشاری۴۹ نیوتن بر میلی متر مربع در بد ترین حالت و ۵۶نیوتن بر میلی متر مربع در بهترین حالت، مقاومت خمشی معادل ۷/۷ نیوتن بر میلی متر مربع.
▪ اندازه بلوکها: ضخامتmm۵۰۰-۲۵ ، عرض حداکثرmm۶۰۰ ، ارتفاع حد اکثرmm۳۰۰.
● لامپ لایترا کیوبLitracub Lamp
یکی از محصولات موفق لایترا کان در زمینه طراحی، لامپ لایترا کیوب است که در آن بلوکها با قرار گیری روی هم مکعبی را تشکیل می دهند که منبع نور در داخل آن قرار دارد و نور با عبور از بتن به بیرون ساطع می شود.
به این ترتیب این ماده جدید می تواند در عرصه های مختلف طراحی و همچنین در ایجاد فضاهای پویا و انعطاف پذیر داخلی بسیار مورد استفاده قرار گیرد.

بتن ریزی در هوای گرم

بتن ریزی در هوای گرم وجود شرایط هوای گرم در مناطقی از کشور ما بویژه در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان و وجود شرایط خاصی مانند ایجاد خوردگی در میلگردهای بتن این شرایط را برای ما پر اهمیت می نماید و باید بدان توجه خاصی مبذول داشت . سعی می شود نکات مد نظر آئین نامه بتن ایران به همراه توضیحات ضروری قید شود تا در عمل بتوان از آنها استفاده نمود . • تعریف هوای گرم : هوای گرم با ترکیبی از دمای زیاد هوا ، رطوبت نسبی کم ، دمای بالای بتن و سرعت وزش باد حاصل می گردد . وجود دمای زیاد بتن و عواملی که باعث تبخیر شدید آب از سطح آن می شود می تواند خسارت بار باشد . حتی می توان گفت دمای زیاد بتن به تنهایی نیز می تواند به بروز این شرایط کمک زیادی نماید . معمولا" وقتی دمای بتن از 0C 32 در هنگام بتن ریزی و یا تا زمان گیرش تجاوز نماید شرایط هوای گرم حاصل می شود . بروز شرایط ایجاد تبخیر با شدتی بیش از kg/m2 1 در هر ساعت از سطح بتن قطعا" مشکل زا می باشد . حتی توصیه می گردد شدت تبخیر از سطح بتن کمتر از kg/m2 5/0 در هر ساعت باشد تا خسارت هائی به بتن وارد نشود و کار بتن ریزی بهتر انجام گردد . • اثر خسارت بار شرایط هوای گرم : این اثرات را می توان به دو بخش بتن تازه و سخت شده تقسیم نمود . مسلما" برای داشتن بتن سخت شده مناسب باید از مرحله بتن تازه به سلامت عبور کنیم لذا از این نظر کیفیت بتن تازه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد . اثرات نا مطلوب هوای گرم بر بتن تازه خمیری عبارتست از : الف ) افزایش آب مورد نیاز در طرح مخلوط ب ) افزایش آهنگ افت اسلامپ و تمایل دست اندرکاران به افزودن آب به بتن در کارگاه بدلیل افزایش تبخیر و افزایش سرعت آبگیری سیمان و از دست دادن خواص خمیری در زمان کوتاه تر ج ) افزایش زمان آهنگ سفت شدن بتن و کاهش زمان گیرش به نحوی که بر عملیات ریختن ، تراکم ، پرداخت سطح و نگهداری و عمل آوری بتن اثر منفی می گذارد و امکان ایجاد درز سرد را افزایش می دهد . این امر پیوستگی را در بتن ریزی مختل می کند که نیاز به آن جزو اصول بتن ریزی صحیح است . د ) افزایش امکان ترک خوردگی خمیری بتن تازه بدلیل تبخیر زیاد و جمع شدگی بیش از حد در اثر تبخیر هـ ) افزایش بروز مشکل در کنترل مقدار حباب هوای بتن حبابدار در بتن تازه به نحوی که عملا" حباب های هوا بزرگ شده و با می ترکند و تأثیر ثبت آنها در بتن سخت شده از بین می رود . • اثرات نامطلوب شرایط هوای گرم بر بتن سخت شده عبارتند از : الف ) کاهش مقاومت بتن بدلیل مصرف بیشتر آب در میان مدت و دراز مدت ب ) کاهش مقاومت بتن بدلیل دمای بالای آن در هنگام بتن ریزی و پس از آن در میان مدت و دراز مدت علیرغم افزایش مقاومت زود هنگام بتن ( بویژه در روزهای اول – 1 تا 7 روز ) ج ) افزایش تمایل به جمع شدگی ناشی از خشک شدن و ایجاد ترکهای حرارتی د ) کاهش دوام بتن در برابر شرایط محیطی نامناسب در حین بهره برداری مانند یخ زدن و آب شدگی مکرر ، سایش و فرسایش تری و خشکی مکرر بتن ، حمله سولفاتها و حمله یون کلر محیط بدلیل افزایش نفوذپذیری بتن در اثر ایجاد کریستالهای درشت و کاهش مقاومت الکتریکی بتن که نقش مهمی در افزایش نفوذپذیری در برابر یون کلر و سایر عوامل مزاحم شیمیائی دارد . هم چنین کاهش دوام به دلیل ترک خوردگی هـ ) ایجاد خوردگی سریعتر میلگردها بدلیل افزایش نفوذپذیری بتن و یا ایجاد درزهای سرد و ) کاهش یکنواختی سطح بتن و نا زیبائی سطح بتن نمایان بویژه در مجاورت قالب ، تغییر رنگ بتن بدلیل تفاوت در آهنگ آبگیری ، منظره بدلیل درز سرد . • عوامل تشدید کننده خسارات در هوای گرم : برخی عوامل می توانند در هوای گرم خسارتها را تشدید نمایند . هرچند این عوامل مستقیما" در ایجاد شرایط هوای گرم بی تأثیر است اما در این شرایط می تواند باعث بحرانی تر شدن اثرات زیانبار گردد . این عوامل عبارتند از : الف ) مصرف سیمانهائی با ریزی زیاد که موجب افزایش سرعت آبگیری سیمان و ایجاد گرمازائی بیشتر در زمان کوتاه می گردد . ب ) مصرف سیمانهای زودگیر ( مقاومت اولیه زیاد ) مانند نوع 3 و حتی استفاده از سیمانهای نوع 1 بویژه با وجود افزودنیهای تسریع کننده ( زودگیر کننده ) که میتواند زمان گرایش را کوتاه نماید و سرعت آبگیری و گرمازائی را بیشتر کند . ج ) مصرف بتن های پر سیمان در رابطه با بتن های پر مقاومت و با نسبت آب به سیمان کم که سرعت آبگیری را بیشتر می کند و زمان گرایش را کوتاه و گرمازائی و سرعت آنرا افزایش می دهد . بدیهی است اغلب در شرایط محیطی نا مناسب از نسبت آب به سیمان کم استفاده نمائیم لذا باید سعی شود بتن پر سیمان مصرف ننمائیم . د ) استفاده از مقاطع بتنی نازک با درصد میلگرد زیاد . هـ ) بکارگیری وسایل حمل با حجم زیاد که می تواند به ایجاد درز سرد و عدم پیوستگی منجر شود . و ) حرکت دادن بتن در مسیر افقی یا قائم بصورت طولانی مدت ویژه ای برای بتن های کم اسلامپ ( شوت ، شوت سقوطی یا ترمی ) ز ) استفاده از پمپاژ بتن در مسیرهای طولانی ، زیرا اصطکاک بتن با لوله باعث ایجاد گرما می شود و در شرایط هوای گرم نیز این مسیر طولانی و گرمای لوله می تواند مشکل زا باشد . ح ) استفاده از تسمه نقاله برای حمل بتن بدلیل ایجاد سطح هواخور خیلی زیاد و تبخیر شدید و تبادل گرمائی زیاد با محیط . ط ) ضرورت انجام و تداوم کار در شرایط هوایی خیلی گرم بدلائل اقتصادی ی ) استفاده از سیمانهای انبساطی و یا بدون جمع شدگی که می تواند مشکل زا باشد . در این رابطه برخی مواد انبساط زا یا برخی ملات ها یا بتن ها مانند گروت میتواند عامل ایجاد خسارت بیشتر باشد . مسلما" باید گفت اگر شرایطی بر خلاف شرایط فوق ایجاد شود مسلما" در کاهش خسارات نقش خواهد داشت . اما بر ایجاد شرایط هوای گرم تأثیری ندارد . • عوامل ایجاد کننده شرایط نامناسب محیطی و هوای گرم : همانگونه که گفته شد مصرف اجزاء بتن با دمای زیاد می تواند بتن با دمای بالاتر از حد مجاز را بوجود آورد . همچنین بروز شرایط خاصی در محیط اطراف بتن ریزی می تواند به تبخیر شدید منجر گردد که خسارت زا می باشد . در زیر به هر کدام از این موارد می پردازیم و نحوه پیش بینی چنین شرایطی را مطرح می نمائیم : الف )شدت تبخیر از واحد سطح : میزان تبخیر از سطح بتن تابع عوامل مختلفی است که از جمله می توان به دمای هوا ، دمای بتن ، رطوبت نسبی هوا ، سرعت وزش باد ، تابش آفتاب و حتی رنگ بتن و فشار هوا ( ارتفاع از سطح دریا ) اشاره نمود . در چارت ( شکل 1 ) فقط از چهار عامل اول بدلیل اهمیت و سهولت بکارگیری آنها بصورت کمی بهره برده شده است و میتوان شدت تبخیر از واحد سطح بتن را بدست آورد . ب ) دمای تعادل بتن ساخته شده : قبل از خسارت بتن میتوان دمای آنرا با محاسبه حدس زد . مسلما" در مراحل انتقال و ریختن بتن بعلت تبادل با محیط مجاور ، دمای بتن ممکن است تغییر نماید . بدین منظور باید برای ساخت بتن دمای کمتر از 0C 30 را در نظر گرفت تا در یک حمل معقول و منطقی با زمان کمتر از نیم ساعت ، دمای بتن از 0C 32 تجاوز ننماید . مسلما" اگر وسیله حمل پمپ و لوله یا تسمه نقاله و یا تراک میکسر در حال چرخش باشد باید دمای ساخت را بمراتب کمتر از 0C 28 و تا حدود کمتر از در نظر گرفت . دمای تعادل ساخت بتن بلافاصله پس از اختلاط را می توان از رابطه زیر بدست آورد . در رابطه TC ، TG ، TS ، TP ، TW به ترتیب دمای سیمان ، سنگدانه درشت ، سنگدانه ریز ، پوزولان و دمای آب مصرفی در اختلاط بتن می باشد . ( بر حسب درجه سیلیسوس ) هم چنین WWT ,WWS,WWG,WW, WP , WS , WG , WC به ترتیب جرم سیمان ، شن ، ماسه ، پوزولان ، آب مصرفی در ساخت بتن ، آب موجود در شن ، آب موجود در ماسه و آب کل موجود در بتن می باشد ( بر حسب کیلوگرم ) بدیهی است آب کل بتن برابر با مجموع آب مصرفی در ساخت بتن و آب موجود در سنگدانه می باشد و یخ احتمالی مصرفی را نیز شامل می شود . اگر از یخ نیز برای کاهش دما استفاده شود در صورت کسر رابطه فوق جمله W i (0.5ti-80) اضافه خواهد شد . لازم به ذکر است ضرائب 0.22 در رابطه فوق ظرفیت گرمائی سیمان ، سنگدانه و پوزولان بر حسب Kcal/kg می باشد و یکسان در نظر گرفته شده است در حالیکه واقعا" این ظرفیت های گرمائی در سیمانهای مختلف و سنگدانه های موجود و پوزولانهای مصرفی یکسان و مساوی 0.22 نمی باشد . بویژه در سنگدانه ها و پوزولانها ممکنست ابن ظرفیت گرمائی از 0.19 تا 0.24 تغییر نماید و حتی از این محدوده نیز بیرون باشد . ظرفیت گرمائی آب و رطوبت موجود در سنگدانه Kcal/kg 1 فرض شده است . i W جرم یخ مصرفی ، i T دمای یخ مصرفی ، 0.5 ظرفیت گرمائی یخ و 80 برابر گرمای نهان ذوب یخ بر حسب Kcal/kg می باشد . مثال 1 : طرح اختلاط زیر برای بتن سازی به میزان m3 1 داده شده است . با توجه به اطلاعات موجود دمای تعادل ساخت بتن را محاسبه کنید . سیمان 400 کیلو ، شن خشک 1000 کیلو ، آب کل 220 کیلو ، دمای سیمان 0C 35 ، دمای شن 0C 40 و رطوبت آن 6/0 درصد ، دمای ماسه 0C 30 و رطوبت آن 5/4 درصد ، دمای آب 0C 25 می باشد . مثال 2 : اگر بخواهیم دمای بتن به 28 برسد آب باید تا چند درجه خنک شود . مثال 3 : اگر بخواهیم با آب 0C 25 و یخ 0C 4- به این دما دست یابیم ، چند کیلو یخ لازم است ؟ مثال 4 : اگر بدون خنک کردن آب یا مصرف یخ بخواهیم به این دما برسیم دمای شن باید به چند درجه سیلیوس برسد ؟ • اثرات هوای گرم بر خواص بتن : همانطور که قبلا" اشاره شد هوای گرم بر روی بتن تازه سخت شده اثراتی را بر جای می گذارد که نامطلوب است . در این قسمت بطور مشروح به برخی از این اثرات و خواص بتن در هوای گرم اشاره می شود . الف ) افزایش آب مورد نیاز در طرح مخلوط : بسته به شرایط هوا و میزان تبخیر ممکنست تا 25 کیلو ( لیتر ) آب اختلاط مورد نیاز افزایش یابد ( نسبت به حالت بدون تبخیر ) – تقریبا" هر افزایش 5 درجه سانتی گراد به حدود 3 لیتر آب نیاز دارد . وجود آب بیشتر ، جمع شدگی را افزایش می دهد و میل به ترک خوردگی بیشتر می شود . ب ) آهنگ افت اسلامپ : مسلما" در شرایط هوای گرم ، گرمای بدون تبخیر و یا با تبخیر می توان تأثیر مهمی بر افت اسلامپ و آهنگ آن داشته باشد . میتوان گفت تقریبا" به ازاء 0C 40 افزایش دما ( 10 تا 0C 50 ) افت اسلامپ حدود 8 سانت را شاهد خواهیم بود ( هر 0C 10 حدود 2 سانت ) . مسلما" آهنگ افت اسلامپ نیز در هوای گرم بسیار زیاد می شود تا حدی که مزاحم کار اجرائی خواهد شد و غالبا" برای مقابله با آن به افزایش آب متوسل می شوند که کار صحیحی نیست. ج ) افزایش آهنگ سفت شدن بتن و کاهش زمان گیرش : در یک هوای معتدل و مناسب ممکن است زمان گیرش اولیه بتن بسته به نوع سیمان و نسبت های اختلاط بین ؟ تا 3 ساعت تغییر کند . با افزایش دما این زمان کاهش می یابد و ممکنست در دمای بتن بالاتر از 0C 30 و دمای محیط بیش از 0C 35 این زمان حتی به کمتر از نصف یا ثلث کاهش یابد . مسلما" این امر مشکلات اجرائی را افزایش می دهد . در حمل محدودیت زمانی بوجود می آورد و در ریختن و تراکم باید سرعت قابل توجهی داشته باشیم تا قبل از گیرش لایه زیرین بتوانیم لایه روئی را ریخته و متراکم کنیم . پرداخت سطح مشکل می گردد و بتن زود سفت می شود . در اکثر موارد در چنین شرایطی درز سرد ایجاد می گردد . درز سرد در آینده می تواند محل عبور آب و سایر مواد مزاحم شیمیائی باشد . د ) ترک خوردگی خمیر بتن تازه : این نوع ترک خوردگی معمولا" در محیط های گرم و خشک حاصل می گردد . بدیهی است اگر بتن در محیط گرم و مرطوب قرار گیرد بعلت تبخیر کم از سطح بتن ، جمع شدگی چندانی ایجاد نخواهد شد . در رطوبت های بیش از 80 درصد عملا" مشکل ترک خوردگی بتن تازه را نخواهیم اشت . وقتی تبخیر از kg/m2/hr 1 تجاوز نماید ، وضعیت حاد و بحرانی است و عملا" باید بتن ریزی متوقف گردد و یا تمهیدات خاصی تدارک دیده شود . وقتی ترک خوردگی بیشتری اتفاق می افتد که تأخیر در گیرش و سفت شدن بتن ، مصرف سیمانهای دیرگیر ، مصرف بیش از حد کندگیر کننده ، خاکستر بادی بعنوان جایگزین سیمان و یا بتن خنک داشته باشیم . مصرف موادی که آب انداختن را کم می کند میتواند به خشکی سطح و ترک خوردگی منجر شود . از جمله این مواد می توان از میکروسیلیس نام برد . از بین بردن ترکهای خمیری مشکل است ولی می توان با ماله کشی مجدد توأم با فشار ترکها را تا حدودی از بین برد . ـ ) اثرات نامطلوب بر مقاومت : مسلما" بتنی که گرم ریخته و نگهداری شود در سنین اولیه مقاومت قابل توجهی کسب می کند اما بطور کلی در سن 28 روز به بعد مقاومت کمتری نسبت به بتن ریخته شده با دمای کم خواهد داشت . در شکل 2 و 3 میتوانید تأثیر دمای ریختن را بر مقاومت های اولیه و دراز مدت ببینید . بویژه اگر بتن حاوی مواد پوزولانی و کندگیر نباشند ، آسیب بیشتری می بینند . اگر ترک بتن را نیز در نظر بگیریم از نظر سازه ای آسیب جدی خواهد بود . گاه دیده می شود که در روزهای گرم نسبت مقاومت 28 روزه به 7 روزه به مقادیری کمتر از 3/1 و حتی تا 1/1 می رسد . در شرایط خاص برخی آزمونه های 28 روزه مقاومتی کمتر از آزمونه های 7 روزه را نشان می دهند که بسیار تعجب برانگیز است . دلیل این امر استفاده از بتن گرم در قالب های گرم و داغ می باشد که گاه در زیر تابش آفتاب نیز چند ساعتی نگهداری می شوند . با استفاده از سیمانهای ریز و زودگیر کننده ، سیمان زیاد یا w/c کم این مشکل بیشتر می گردد. برای اختصار و با توجه به ذکر اثرات نامطلوب در ابتدای این نوشتار از بیان مشروح سایر اثرات خودداری می شود . • راهکارهای بتن ریزی مطلوب در شرایط نامساعد گرم : قاعدتا" این راهکارها را میتوان به چند دسته تقسیم کرد : الف ) انتخاب مصالح مناسب برای هوای گرم خشک یا گرم مرطوب و نسبت های مطلوب ب ) روشهای مناسب انبار کردن مصالح برای گرم و داغ شدن ( پیشگیری از گرم شدن ) ج ) خنک سازی مصالح و بتن و بتن خنک ساختن ( کاهش دمای بتن ) د ) تمهیدات حفظ خنکی بتن در طول عملیات حمل و ریختن و جلوگیری از افزایش دمای بتن هـ ) نکات مربوط به ریختن ، تراکم و پرداخت سطح ، نگهداری و عمل آوری بتن و کنترل تبخیر در ادامه به هرکدام از راه حلهای اجرائی به اختصار می پردازیم . • انتخاب مصالح مناسب : الف ) سنگدانه : هر چند تأثیر سنگدانه چندان جدی نیست اما بویژه برای ایجاد دوام در بتن در مناطق گرم بویژه مرطوب ، لازم است سنگدانه ها از جذب آب کمی برخوردار باشند . ظرفیت جذب آب سنگدانه درشت در آبا به 5/2 و برای سنگدانه ریز به 3 درصد محدود شده است در حالیکه در بسیاری از آئین نامه ها چنین محدودیتی دیده نمی شود . سنگدانه ها باید در برابر قلیائیها از واکنش زائی برخوردار نباشند لذا از این بابت باید مورد آزمایش قرار گیرند . همچنین در مناطق خورنده باید یون کلر آنها از حدود مجاز کمتر باشد . ب ) سیمان : بهتر است از سیمانهای ریز و زودگیر استفاده نشود و سیمانهای با گرمازائی کم و حاوی مواد پوزولانی ( بعنوان جایگزین ) بکار روند . سیمانهای آمیخته از این نظر مناسب اند . بهتر است مقدار سیمان زیاد نباشد . محدود کردن عیار سیمان به حدود 400 کیلوگرم می تواند یک توصیه تلقی گردد . عیار سیمان زیاد می تواند عامل ترک خوردگی بتن خمیری باشد . ج ) افزودنی ها : در شرایط هوای گرم اغلب افزودنیهای روان کننده و یا کندگیر کننده استفاده می شود . ممکن است افزودنی روان کننده کندگیر کننده نیز بکار بریم . افزودنیهائی که بتوانند اسلامپ را بمدتی قابل توجه حفظ نمایند ، در این شرایط طرفدار دارد . معمولا" حبابزا ها بعلت مشکل کنترل مقدار حباب در شرایط هوای گرم توصیه نمی شود . مگر اینکه شرایط مناسبی برای مصرف آنها فراهم گردد . • روشهای پیشگیرانه برای جلوگیری از گرم شدن مصالح در انبار هر چقدر بتوانیم جلوی گرم یا داغ شدن مصالح بتن را بگیریم ، کار خنک ساختن بتن ساده تر می شود . بهرحال بهتر است دمای سیمان از 0C 60 تجاوز نکند ( آبا حد مجاز را 0C 75 ذکر کرده است ) سنگدانه ها با توجه به وزن قابل توجهشان بهتر است دمائی کمتر از 0C 40 را داشته باشند . آب نیز باید در حد امکان خنک نگهداشته شود . لذا توصیه می شود آب در محلی نگهداری شود که زود گرم نشود . مخازن فلزی هوائی بدون عایق بندی ابدا" توصیه نمیشود . از مصرف سیمانهای گرم که از کارخانه حمل و تخلیه می شود باید پرهیز کرد و آنرا در سیلو نگهداشت تا خنک گردد . سیلوی سیمان دارای رنگ روشن باشد . در برخی مناطق دنیا از سیلوی دو جداره استفاده می شود که ممکن است آب خنک در آن در جریان باشد . عایق بندی سیلوی سیمان نیز یک راه حل می باشد . سنگدانه ها را نیز بهتر است از تابش آفتاب دور داشت . سر پوشیده کردن دپوی سنگدانه ها یک روش معمول است که ممکن است برای ایران راه حل گران قیمتی باشد . ایجاد پوشش مانند برزنت و غیره می تواند راه حل ساده تری تلقی گردد . • خنک سازی مصالح و ساخت بتن خنک ( کاهش دمای بتن ) : استفاده از بتن ها دمای کم یکی از راه حلهای اساسی برای بتن ریزی مطلوب است . رساندن دمای بتن به زیر 0C 30 میتواند به تولید بتن سخت شده مقاوم و با دوام منجر گردد و ضمنا" میزان تبخیر از سطح بتن را کاهش دهد . باید گفت تبخیر عوامل متعددی دارد ولی دمای بتن در این رابطه بسیار مهم است . برای ایجاد بتن خنک ، غالبا" اجزاء بتن را خنک می کنیم و یا از یخ برای ایجاد خنکی مخلوط بتن استفاده می نمائیم . بکارگیری ازت مایع نیز ممکن می باشد . اما در مورد بتن ریزی در هوای گرم در کارهای عادی عملا" بکار نمی رود . اجزاء بتن شامل : آب ، سیمان ، سنگدانه می تواند خنک شود . آب را با وسایل تبرید و یا یخ می توان خنک نمود . سنگدانه ها را می توان با آب پاشی و ایجاد شرایط مساعد برای تبخیر می توان به مقدار قابل توجهی خنک نمود ( بویژه در هوای خشک ) در خنک سازی سنگدانه می توان از آب خنک و هوای خنک نیز استفاده نمود . یخ عامل مهمی در کاهش دمای بتن می باشد زیرا گرمای نهان ذوب یخ میتواند دمای بتن را به مقدار قابل توجهی پائین آورد . بهر حال خرده یخ یا پرید یخ می تواند صرفا" بعنوان جایگزین بخشی از آب یا همه آن بکار رود تا تغییری در نسبت آب به سیمان حاصل نشود و در انهای اختلاط نباید یخ در بتن تازه مشاهده گردد . خنک کردن سیمان راه حلی است که کمتر بکار گرفته می شود . اینکار به دلایل خاص نیاز دارد تا سیمان در معرض آب خنک یا هوای مرطوب قرار نگیرد . استفاده از دیگ اختلاطی که دارای رنگ روشن می باشد و یا آب خنک شده و یا در سایه است توصیه می گردد . • تمهیدات مربوط به حفظ خنکی بتن در طول عملیات بتن ریزی : در زمان حمل ، ریختن و تراکم بتن حفظ خنکی آن ضروری است . بدیهی است دمای بتن در اثر تبادل گرما با هوای گرم مجاور افزایش می یابد . هدف ما کاهش این افزایش دما می باشد . استفاده از وسایل حمل مناسب و سر بسته که رنگ روشن دارد یا با آب خنک می شود یکی از راه حلهای مناسب می باشد . بکارگیری وسایلی مانند پمپ و لوله می تواند باعث افزایش دما شود و برای کنترل این افزایش دما ، لازم است لوله پمپ خنک گردد . می توان دور لوله ها را گونی خیس قرار داد و گهگاه روی آن آب پاشید . تسمه نقاله برای هوای گرم وسیله مناسبی نیست و در صورت لزوم می توان روی آن را پوشاند . تراک میکسر در طول حمل نباید بی جهت بچرخد زیرا این امر موجب افزایش دما خواهد شد بویژه اگر حجم بتن در مقایسه با حجم دیگ کم باشد . استفاده از سایبان روی دیگ تراک و داشتن رنگ روشن توصیه می شود . • نکات مربوط به ریختن ، تراکم ، پرداخت سطح ، نگهداری و عمل آوری بتن و کنترل تبخیر برای جلوگیری از تبخیر زیاد از سطح بتن می توان توسط بادشکن ، سرعت باد را کم نمود . بویژه اگر بتوان از بادشکن های جاذب آب استفاده نمود و آنها را خیس کرد ، رطوبت محیط افزایش می یابد و تبخیر کم می شود و همچنین محیط خنک می گردد . استفاده از سایبان در بالای محل بتن ریز ( در صورت امکان ) باعث کنترل تابش آفتاب و کاهش تبخیر می گردد و ضمنا" از افزایش دمای بتن جلوگیری می شود . می توان از دستگاههای مه فشان و ایجاد کننده غبار آب در محل بتن ریزی استفاده کرد تا ضمن خنک شدن محیط رطوبت نسبی بالا رود و تابش آفتاب کم گردد . این کار در مواردی که باد می وزد مؤثر نیست . قالب و میلگردها باید قبلا" خنک شود و آبا حداکثر دمای 0C 50 را برای آنها پیش بینی کرده است . با آب پاشی بر روی قالب ( بویژه فلزی ) و میلگردها می توان آنها را خنک نمود ولی آب اضافی باید از سطح قالب و میلگرد زدوده شود ( با هوای تحت فشار یا اجازه دادن برای تبخیر ) برنامه ریزی کار بتن ریزی به نحوی که در زمان خنکی هوا انجام شود . مسلما" در این حالت اصولا" ممکن است شرایط هوای گرم موجود نباشد و بحث های مطروحه بی مورد تلقی گردد . تأمین حجم لازم بتن و استفاده از وسایلی که بتواند این حجم بتن را ساخته یا حمل کند و بریزد و متراکم نماید امری ضروری است وگرنه بتن در اثر معطلی گرم شده و زمان گیرش آن فرا می رسد و یا لایه های زیرین خود را می گیرد و درز سرد ایجاد می شود . برای حفظ خنکی بتن در لایه های بتن ریزی ، بهتر است از لایه های ضخیم تر استفاده شود که این امر حجم بتن سازی و بتن رسانی و بتن ریزی بیشتری را در واحد زمان طلب می کند . استفاده از وسایل مناسب به نحوی که معطلی های بی جهت بوجود نیاید . مثلا" باکت خیلی کوچک بکار نرود تا تراک میکسر مدت زیادی معطل بماند و یا تراک میکسر کمتر بارگیری شود تا بتن بمدت قابل توجهی در آن بچرخد و نماند . تراکم مجدد بتن در هوای گرم توصیه می شود ( قبل از گیرش ) . این امر ترکها را کم می کند . استفاده از ماله برای بهم آوردن ترکها توصیه می گردد . ( ماله کش با تأخیر و مجدد ) در هوای گرم و خشک اغلب سرعت تبخیر بیش از سرعت رو زدن آب است و سطح بتن خشک می شود . لذا ضمن رعایت نکاتی که قبلا" مطرح شد لازمست در اسرع وقت سطح بتن محافظت شده و مرطوب گردد . استفاده از گونی خیس در این موارد توصیه می شود . در غیر این صورت استفاده از پوشش های خاص مانند نایلون یا ترکیبات عمل آوری بتن می تواند مصرف شود . بدیهی است در شرایط هوای گرم و خشک توجه ویژه ای باید به عمل آوری رطوبتی معطوف گردد . پرداخت سطح بتن در هوای گرم با مشکل همراه است و معمولا" باید زودتر از سایر شرایط پرداخت را انجام داد اما نباید باعث جمع شدن آب در زیر لایه فوقانی گردد

متره و براورد

یکی از فاکتور های اساسی در پروژه های عمرانی و ساخت و ساز، تعیین و محاسبه ی مقادیر مصالح مورد نیاز و سپس برآورد ریالی پروژه از روی آن مقادیر محاسبه شده می باشد. در ابتدا مشخص شدن دو بعد از مسئله برای مجریان پروژه نقش اساسی دارد:
الف) مقدار مصالح مورد نیاز، در طول پروژه چقدر بوده تا با توجه به برنامه زمان بندی نسبت به تهیه آنها یا سفارش مصالح اقدام نمایند.
ب) هزینه مالی پروژه در صورت اجرا شدن چقدر خواهد بود
بنابراین در طرح های عمرانی، از یک بعد مقادیر مصالح مورد نیاز مطرح است و از طرف دیگر بحث هزینه ها. این دو موضوع در متره و برآورد مورد بررسی قرار می گیرد.

تعریف متره:متره عبارتست ا محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده.
معمولاً این نوع محاسبات و تحلیل ها،در یک سری جداول خاص انجام می گیرد که جدول های صورت وضعیت (جدول ریز متره، خلاصه متره و ...) نامیده می شود که در مطالب بعدی این جداول نشان داده شده است. افرادی که این محاسبات را انجام می دهند مترور نامیده می شوند.

تعریف برآورد:اگر مقادیری که با توجه به واحد های مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده قیمت گذاری گردد، برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه نامیده می شود.
بنابراین در متره برآورد دو هدف اساسی دنبال می شود:


الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در طول پروژه
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولاً در دو مرحله انجام می گیرد:
یکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیش بینی بودجه پروژه جهت اجرا و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولا در قالب صورت وضعیت مطرح می شود.
برای انجام متره و برآورد به اسناد و مدارکی نیاز است که مهمترین آنها عبارتند از:
الف) یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای، معماری، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم
ب) جدول صورت وضعیت
ج) قیمت های مصالح، نیروی انسانی، نیروی ماشینی (فهرست بهاء منضم به پیمان)
د) شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان

انواع متره:با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه می شود، انواع متره مطرح می شود که عبارتند از:
الف) متره بسته
ب) متره باز (تجزیه بهاء یا آنالیز بهاء)

متره بسته:در این روش، مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده و در جدول های مخصوص وادر می نمایند. سپس مقادیر بدست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولا از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوطه استخراج می شود) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید. از روی جمع جبری قیمت آیتم ها، قیمت خالص پروژه حاصل می شود. اگر به این قیمت ضرایب مربوطه (ضریب بالاسری، ضریب تجهیز کارگاه، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای، ضریب ارتفاع، ضریب طبقات، ضریب سختی کار) ضرب شود، قیمت کل پروژه بدست می آید.
ذز اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود، وقتی واحد مشخص شد، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد.

متره باز (آنالیز بها یا تجزیه بها)
برآورد هزینه اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یک پروژه، بدون استفاده از تجزیه بها امکان پذیر نیست و هرچه تجزیه بهای مورد استفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین آلات مورد نیاز به واقعیت و شرایط اجرای کار نزدیک تر باشد، به همان میزان برآورد اولیه یه هزینه اجرایی پروژه نزدیک تر خواهد بود.
در این روش، کلیه مصالح مورد نیاز، نیروی انسانی و نیروی ماشینی و ابزار آلات از روی جدول متره ها محاسبه می شودو البته برآورد نیروی انسانی و نیروی ماشینی، مبنای تئوری و محاسبه خاصی نداشته بلکه فقط لز روی تجربه در کارگاه های مختلف محاسبه و مورد استفاده قرار می گیرد، سپس مصالح در قیمت واحد پایه روز منطقه، نیروی انسانی در قیمت واحد نفر روز، نیروی ماشینی در قیمت واحد ساعتی و ابزار آلات در قیمت واحد عددی آنها ضرب شده و سپس باید جمع این هزینه ها را بدست آورد و در آخر به قیمت بدست آمده ضرایب مربوطه را اعمال نمود تا فیمت کل یک واحد عملیات مورد تجزیه بدست اید.
بنابراین برای تک تک عملیات ، تجزیه بها انجام داده و مقادیر را در قیمت واحد بدست آمده برای آن عملیات ضرب نموده تا قیمت اجرای عملیات حاصل شود. در این روش قیمت بدست امده نزدیک به واقعیت بوده و ترسی از کم یا زیاد بودن قیمت نیست .
معمولاً در این روش عامل های اصلی و مواردی که درصد زیادی از قیمت را می سازند، تجزیه بها می شوند.

انواع برآورد و صورت وضعیت

1- متره و برآورد اولیه:
عبارتست از محاسبه و تعیین مقادیر مصالح مورد نیاز طرح های مقدماتی از روی رئوس کلی پروژه به صورت تقریبی، توسط مهندسان مشاور یا دستگاه های اجرایی برای برآورد تخمینی به منظور تعیین و پیش بینی بودجه پروژه.

2- متره و برآورد تقریبی:
پس از تهیه نقشه های تفصیلی پروژه، مقادیر مصالح مورد نیاز تا حدودی واقعی توسط مهندسان مشاور مربوطه محاسبه می شود که از این براورد مقدماتی برای استفاده در اسناد مناقصه و مبلغ اولیه پیمان استفاده می شود.

3- صورت وضعیت های موقت ماهانه:
در هنگام اجرای عملیات پروژهف معمولاً در آخر هر ماه شمسی، پیمانکار وضعیت کلیه کارهایی که از شروع پروژه تا اخر آن تاریخ انجام داده و همچنین وضعیت مصالح و تدارکات لازم برای اجرای پروژه که در پای کار موجود است، تعیین و بر اساس نرخ های منضم به پیمان تقویم می نماید.
صورت وضعیت های موقت ماهیانه که بدین ترتیب تنظیم گردیده و دارای امضاء نماینده پیمانکرا و مهندسان مشائر است، پس از بررسی، به کارفرما تسلی شده و کارفرما پس از رسیدگی و کسر کلیه کسورات قانونی باقی مانده را به صورت چک به پیمانکار پرداخت می کند.
معمولاً این کسورات قاونونی عبارتند از :
1- جمع وجوهی که بایت صورت وضعیت های موقت ماهانه قبلی پرداخت شده است.
2- ده درصد بابت کسور وجه الضمان (حسن انجام کار)
3- اقساط پیش پرداخت
4- علی الحساب بیمه، مالیات، عوارض شهرداری و غیره
5- اقساط بهاء مصالح و لوازم تجهیزات تحویلی، از طرف کارفرما به پیمانکار
6- هرگونه جرایم احتمالی، طبق مفاد شرایط عمومی پیمان
7- کسور متفرقه دیگر که بر اساس مفاد شربیط عمومی پیمان، بر عهده پیمانکرا است.
بناربراین صورت وضعیت موقت، شامل برآرود کارهای انجام شده تا آن تاریخ به علاوه مصالح پای کار می باش. مقادیر گفته شده در صورت وضعیت موقت، جنبه علی الحساب داشته و مقدار واقعی آن، ئر صئرت وضعیت قطعی مشخص می شود. البته نوع ردیف گفته شده، جنبه قطعی دارد.

4- صورت وضعیت ماقبل آخر:
چون تهیه صورت وضعیت قطعی و رسیدگی به آن، مدت زمان زیادی به طول می انجامدف بنابراین برای دریافت هزینه عملیات باقی مانده، باید قبل از صورت وضعیت قطعی، یک صورت وضعیت تا حدودوی واقعی در اواخر کارف شامل کارکرد کلیه عکلیاتف از اول تا آخر پروژه تهیه شو. مبلغ ایت صورت وضعیت نزدیک به مبلغ صورت وضعیت قطعی خواهد بود.

5- صورت وضعیت قطعی:
به محض آنکه تحویل موقت کلیه کارها انجام گرفتف پیمانکار اقدام به اندازه گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد کرد. مقادیر و راقامی که در صورت وضعیت قطعی منظور می گردد، به تنهایی قاطع خواهد بود و یکی از مأخذ تصفیه قطعی پیمانکرا خواهد شد اگرچه بین آنها و مقادیر یا ارقامی که در صورت وضعیت های موقت منظور گردیده، اختلافاتی مجود داشته باشد.
در این صورت وضعیت، اگر اشتباهی رخ دهد، غیرقابل برگشت خواهد بود. بنابراین باید دقت کافی نمود که کلیه دستورکارها و صورت جلسات، ضمیمه صورت متره ها شود.

دستور کار و صورت جلسه:

دستور کار:
دستور کار، عبارتست از ابلاغی برای شروع اجرایی یا ابلاغ کار جدیدی از طرف مهندسان مشاور یا کارفرما. معمولاً دستور کار در دو تا چهار نسخه، تهیه و تنظیم و به امضاء پیمانکار، مهندسان مشاور و کارفرما می رسد. در دستور کار، باید موضوع دستور کار، شماره و تاریخ مشخص شود.

صورت جلسه:
صورت جلسه عبارتست از تأییدیه صحت و مقدار کارهای اجرا شده طبق دستور کار ابلاغی یا طبق نقشه ها و مشخصات، معمولاً باید کلیه عملیات خاکی، از نظر جنس و مقدرا، صورت جلسه شود. صورت جلسه که موضوع، شماره و تاریخ آن دقیقاً مشخص شده است در دو تا چهار نسخه تهیه و تنظیم و به تأیید مهندسان مشاور، پیمانکار و کارفرما می رسد.

شرایط عمومی پیمان:
دفترچه شرایط عمومی پیمان شامل، مجموعه قوانینی است که به صورت تیپ، توسط سازمان برنامه و بودجه تهیه و منضم به اسناد پیمان است. در این قوانین، تعاریف اولیه اصطلاحات عمرانی، تأییدات و تعهدات پیمانکار، تعهدات و اختیارات مارفرما، امور مالی، حوادث قهری، فسخ، ختم و غیره پیمان ها را به طور کلی مشخص و در کلیه طرح های عمرانی و ملی حاکم، بر قرار داد هاست.
شرایط خصوصی پیمان:
در هر پیمان، علاوه بر شرایط عمومی پیمان، دفترچه ای به نام شرایط خصوصی پیمان تهیه می شود که برای هر پیمان مختص به همان پیمان بوده و در آنف شرایط خاص آن را از جمله چگونگی اجرای کار، شکل پرداخت ، مبلغ تعلیق، پیش پرداخت و غیره مشخص می شود. معملولاً این شرایط با توافق طرفین قرارداد تهیه و تنظیم می شود.

 
 
 

جدول درب و پنجره

مشخصات پروفیلهای فولادی درب و  پنجره در تنظیم صورتجلسات کارگاهی نقش مهمی دارند،همچنین وقتی در یک پرژه عمرانی مشغول بکارید میبایست اطلاعات دقیقی در رابطه با انواع مقاطع فولادی داشته باشید در این بخش مقاطع فولادی درب و پنجره ارائه شده که میتوانید اطلاعات دقیق و جامعی از آن بدست آورید.جزئییات بسیاری در پروفیل های درب و پنجره وجود دارد اوزان و مشخصات دقیق این نوع پروفیل با شکل و نحوه اجرا درج گردیده که بسیار کاربردی است .

لینک دانلود

محاسبه ضریب طبقات

٫ ضریب طبقات : قیمت های درج شده در فهرست بها، برا ی انجام کار در طبقه همکف و زیر همکف در نظر گرفته شده است ، وچنانچه کار در طبقات بالاتر از همکف و پایین تر از طبقه زیر همکف انجام شود، بابت هزینه حمل مصالح به طبقات یاد شده و افت مصالح ناشی از حمل آن به طبقات و همچنین سختی اجرای کار، ضریب طبقات به شرح زیر تعیین و در برآورد هزینه اجرای عملیات ، منظور می شود.

۱ ۱٫ سطح زیر بنای هر طبقه بالاتر از طبقه همکف ، به طور مجزا بر اساس نقشه های مصوب تعیین شده و سطح زیربنا ی اولین طبقه بالاتر از طبقه همکف ، در ضریب ۱، سطح زیربنای دومین طبقه بالاتر از طبقه همکف ، در ضریب ۲، سطح زیربنای سومین طبقه بالاتر از طبقه همکف در ضریب ۳ و به همین ترتیب ، سطح زیربنای طبقهn  ام بالاتر از طبقه همکف ، در ضریب n ضرب می شود

۱ ۲٫ سطح زیربنای هر طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف ، به طور مجزا بر اساس نقشه های مصوب تعیین شده و سطح زیربنای اولین طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف ، در ضریب ۱، سطح زیربنای دومین طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف ، در ضریب ۲، سطح زیربنای سومین طبقه ضرب، در ضریب ۳ و به همین ترتیب سطح زیربنای طبقه m  ام پایین تر از طبقه زیر همکف ، در ضریب m  ضرب می شود.

۴-۱ . چنانچه در حین اجرای کار تعداد طبقات و مساحت آن ها تغییر کند و این تغییرات به اجرا در آید فرمول مربوط یکبار دیگر بر اساس بیش بینی p ضریب حاصل از این تغییرات محاسبه و در آخرین صورت وضعیت اعمال میشود، مشروط بر اینکه در برآورد انجام شده ضریب p در برآورد محاسبه شود ولی در حین اجرای کار و تغییر نقشه  استحقاق دریافت ضریب p  را پیدا نماید این ضریب محاسبه و در صورت وضعیتها اعمال می شود.

p=1+ ((1*F1+2*F2+3*F3+⋯+N*FN)+(1*B1+2*B2+3*B3+⋯+m*Bm))/(S*100)

 سطح زیربنای همکف = F٠

 سطح زیربنای طبقه اول بالاتر از طبقه همکف = F١

 سطح زیربنای طبقه دوم بالاتر از طبقه همکف = F٢

 سطح زیربنای طبقه سوم بالاتر از طبقه همکف = F٣

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 سطح زیربنای طبقه n ام بالاتر از طبقه همکف = Fn

 سطح زیربنای طبقه زیر همکف = B٠

 سطح زیربنای طبقه اول پایین تر از طبقه زیر همکف = B١

 سطح زیربنای طبقه دوم پایین تر از طبقه زیر همکف = B٢

 سطح زیربنای طبقه سوم پایین تر از طبقه زیر همکف = B٣

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 سطح زیربنای طبقه m ام پایین تر از طبقه زیر همکف = Bm

سطح کل زیربنای ساختمان ، با احتساب سطح زیربنای طبقه همکف ، طبقه زیر همکف ، تمام طبقات بالاتر از همکف و تمام طبقات پایین تر از طبقه زیرهمکف =S

تبصره ۱) در صورتی که وضعیت زمین طوری باشد که ساختمان بیش از یک همکف در جها ت مختلف داشته باشد، طبقه همکف اصلی که در نقشه های اولیه مشخص شده ، ملاک محاسبه ضریب طبقات قرار می گیرد.

تبصره ۲) منظور از کارهای محوطه سازی ، عبارت است از تمام عملیات ساختمانی یا تاسیسات مکانیکی و برقی که در خارج از ساختمان انجام شود.

تبصره ۳) ضریب طبقات که به طور جداگانه برای هر یک از ساختما نهای مشمول تعیین می شود، به تمام اقلام کار همان ساختمان به استثنای مصالح پای کار، تعلق می گیرد و از اولین صورت وضعیت منظور می شود.

تبصره ۴) ضریب طبقات با چهار رقم اعشار در محاسبات در نظر گرفته می شود، چنانچه رقم پنجم بعد از ممیز کمتر از ۵ باشد، حذف و اگر ۵ و یا بیشتر باشد، یک واحد به رقم چهارم بعد از ممیز اضافه می شود.

مثال : ضریب طبقات برای یک ساختمان با مشخصات زیر، که دارای سه طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف و یازده طبقه بالاتر از طبقه همکف است ، به شرح زیر محاسبه می شود.

سطح زیربنای سه طبقه پایین تر از طبقه زیر همکف ، هر طبقه ۴۰۰ متر مربع، جمعاً ۱۲۰۰ متر مربع .

(B0) سطح زیربنای طبقه زیر همکف  ۴۰۰ متر مربع.
(F0) سطح زیربنای طبقه همکف ۶۰۰ متر مربع.
سطح زیربنای اولین تا دهمین طبقه بالاتر از طبقه همکف ، هر طبقه ۵۰۰ متر مربع، جمعاً ۵۰۰۰ متر مربع .

سطح زیربنای طبقه یازدهم = ۴۰۰ متر مربع .

۱۲۰۰+۴۰۰+۶۰۰+۵۰۰۰+۴۰۰جمعاً ۷۶۰۰ متر مربع . = (S) سطح کل زیربنا

۱ × B1 = 1 × ۴۰۰ = ۴۰۰

۲ × B2 = 2 × ۴۰۰ = ۸۰۰

۳ × B3 = 3 × ۴۰۰ = ۱۲۰۰

۱ × F1= 1 × ۵۰۰ = ۵۰۰

۲ × F2 = 2 × ۵۰۰ = ۱۰۰۰

۳ × F3 = 3 × ۵۰۰ = ۱۵۰۰

۴ × F4 = 4 × ۵۰۰ = ۲۰۰۰

۵ × F5 = 5 × ۵۰۰ = ۲۵۰۰

۶ × F6 = 6 × ۵۰۰ = ۳۰۰۰

۷ × F7 = 7 × ۵۰۰ = ۳۵۰۰

۸ × F8 = 8 × ۵۰۰ = ۴۰۰۰

۹ × F9 = 9 × ۵۰۰ = ۴۵۰۰

۱۰ × F10= 10 × ۵۰۰ = ۵۰۰۰

۱۱ × F11 = 11 × ۴۰۰ = ۴۴۰۰

————————————-

                        جمع۳۴۳۰۰

p=1+34300/(100*7600)=1+0.04512=1.0451

دوستان در ادامه یک فایل اکسل جهت محاسبه ضریب طبقات قرار دادم امید وارم که مفید واقع شود.

لینک دانلود بصورت مسقیم

مشخصات فنی عمومی کارهای مربوط به لوله های آب و فاضلاب شهری

مشخصات فنی عمومی کارهای مربوط به لوله های آب و فاضلاب شهری

نشریه شماره  ۳۰۳                                                  تاریخ اجرا: ۱۳۸۵

فصل اول: هدف، دامنه کار و نکات مشترک لوله‌گذاری ۰۱
فصل اول: هدف، دامنه کار و نکات مشترک لوله‌گذاری ۰۲
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۱
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۲
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۳
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۴
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۵
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۶
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۷
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۱
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۲
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۳
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۴
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۵
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۶
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۱
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۲
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۳
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۴
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۵
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۶
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۱۷
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۲
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۱
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۲
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۳
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۴
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۵
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۶
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۷
فصل ششم: لوله‌رانی ۰۱
صفحه عنوان، دستورالعمل، پیشگفتار، فهرست مطالب و … ۰۲
صفحه عنوان، دستورالعمل، پیشگفتار، فهرست مطالب و … ۰۱
صفحه عنوان، دستورالعمل، پیشگفتار، فهرست مطالب و … ۰۳
فصل اول: هدف، دامنه کار و نکات مشترک لوله‌گذاری ۰۰
فصل دوم: کارهای خطوط انتقال آب و شبکه توزیع ۰۰
فصل سوم: کارهای لوله‌گذاری و شبکه جمع‌آوری فاضلاب و آب باران ۰۰
فصل چهارم: متعلقات، شیرآلات، سازه‌های اتصال و ضربه‌گیرها ۰۰
فصل پنجم: پوشش‌های حفاظتی و کارهای تکمیلی ۰۰
فصل ششم: لوله‌رانی ۰۰

نشریه شماره ۴۴۹

نشریه شماره ۴۴۹

این نشریه با عنوان مدیریت بهره برداری ماشین آلات عمرانی شامل سه فصل می باشد که عناوین فصول نیز در ذیل ذکر شده است
فصل اول : مدیریت و سرپرستی ماشین آلات
عوامل موثر در انتخاب ماشین آلات
بازدهی ماشین آلات
مشخصات فنی پروژه
نوع کار
حجم کار
تکنولوژی به کار رفته برای انجام کار
مدت زمان پروژه
بودجه پروژه
هزینه ها
برنامه ریزی و مدیریت کار
برنامه ریزی
زمانبندی
فصل دوم : هزینه های تهیه، به کارگیری و نگهداری ماشین آلات
مقدمه
تامین ماشین آلات از طریق خریداری و محاسبه مخارج ساعتی تملک و بهر هبرداری
هزینه های مالکیت و بهره برداری ماشین آلات
ساعات کارکرد ماشین آلات
هزینه های بهره برداری ماشین آلات
عمر اقتصادی ماشین آلات
انواع روشهای محاسبه مخارج ساعتی مالکیت و بهر هبرداری از ماشین آلات
دستورالعمل سازمان برنامه و بودجه
بررسی مخارج تملک ماشین آلات و مقایسه با روشهای دیگر
معیارهای موثر در تامین ماشین آلات
فصل سوم : مشخصات فنی، روشهای اجرا و انتخاب صحیح ناوگان ماشین آلات
روش های اجرایی
محاسبه اتلاف زمان در انجام عملیات
طولانی شدن مدت عملیات اجرایی به دلیل تاخیرهای طولانی
طولانی شدن مدت عملیات اجرایی به دلیل تاخیرهای کوتاه مدت
تعیین حجم عملیات و برنامه ریزی انجام عملیات
تعریف عملیات خاکی
اندازه گیری حجم عملیات
برآورد عملیات خاکی
مشخصات انواع خاک
راندمان اسمی و واقعی ماشین آلات
محاسبه حجم عملیات خاکی بیل مکانیکی
محاسبه حجم عملیات خاکی گریدر :
محاسبه حجم عملیات خاکی لودر
محاسبه حجم عملیات خاکی غلتک
محاسبه حجم عملیات خاک بولدوزر
محاسبه ظرفیت تولید و حجم عملیاتی کامیون
محاسبه حجم عملیات خاکی اسکریپر
ارتباط ماشین آلات همکار ماشین های خاکی
ارتباط حجم عملیات با تعداد ماشی نآلات
استفاده از مدل برنامه ریزی خطی
استفاده از سیستم های خبره expert system) )
ارتباط ما بین زمان اجرای پروژه و ظرفیت ماشین آلات
طراحی گروه کار و تحلیل آن از طریق شاخص هزینه(Cost Index)
استفاده از شبی هسازی کامپیوتری
انتخاب صحیح دستگاه ها، ظرفیت و تعداد

دریافت فایل: نشریه شماره ۴۴۹

حجم فایل : ۱٫۹ مگابات

بارگذاری ساختمان های معمولی (تیرچه و بلوک)

نکاتی درباره سقف تیرچه و بلوک و محاسبه وزن واحد سطح :
معمولا اگر طول دهانه از ۴ متر بیشتر باشد از کمرکش استفاده می کنیم، کار کمرکش بستن تیرچه ها به یکدیگر برای کمتر کردن خیز تیرچه ها است.
کمرکش ها عمود بر جهت تیرچه ها قرار می گیرند و نحوه ارماتور گذاری انها بدین نحو است که در ۱ متر اول دهانه از هر طرف استفاده از سنجاقک به فواصل اتساین ۱۰ سانتی متر و در اواسط دهانه به اتساین ۲۰ سانتی متر می رسد.
مطابق یک توصیه اگر طول دهانه از ۷ متر بیشتر باشد بهتر است که در هر ۳ متر یک کمرکش عبور کند.
دقت کنید که کمرکش باربر نیست و فقط برای یکپارچه کردن سقف کاربرد دارد و بار متمرکز را بین تیرچه ها نیز پخش می کند.

مشخصات فنی تیرچه و بلوک :
در ایران معمولا از تیرچه به عرض ۱۰ سانتی متر استفاده می گردد، در صورت نیاز به تیرچه قوی تر از ۲ تیرچه کنار یکدیگر استفاده می گردد. مطابق ائین نامه ACI  ارتفاع تیرچه ها نمی بایست از ۳٫۵ برابر عرض تیرچه بیشتر شود .
بتن تیرچه ها باید دارای مشخصات دانه بندی ریزتر بتن سقف باشد و عیار ان ۴۵۰ است.
میلگرد اصلی در تیرچه ها  می بایست از ۸Ø و ۱۰ Ø و ۱۲ Ø باشد. در دهانه های بزرگتر از ۷ متر باید از تیرچه دوبل استفاده کرد.
بتن مصرفی در روی تیرچه ها باید از بتن مرغوب و با مقاومت ۲۸ روزه نمونه مکعبی Kg/m2 225  باشد.
دوستان دقت کنند که در اجرا به هیچ عنوان عیاری که ما در طراحی سازه در نظر گرفتیم ساخته نمی شود بنابراین همیشه عیار درج شده در نقشه اجرایی را بیشتر از عیار محاسباتی درج کنید تا با این کار خطا های ناشی از ساخت بتن را پوشش دهیم.
مطابق ائین نامه ACI  حداقل ضخامت بتن روی بلوک ها ۵ سانتی متر می باشد.
اگر دهانه از ۵ متر افزایش پیدا کرد برای هر یک متر باید ۱ سانتی متر ضخامت بتن را افزایش داد.
محاسبه وزن واحد سطح :

گچ و خاک  : ۰٫۰۲ * ۱۶۰۰ = Kg/m2 32
بلوک سفالی : Kg/m2 64
بتن تیرچه ها : ۲*(۰٫۱ * ۰٫۲۵*۲۴۵۰)= Kg/m2 122.5
بتن سقف : ۰٫۰۵*۲۴۵۰ = Kg/m2 122.5
پوکه ریزی : ۰٫۱ * ۶۰۰ = Kg/m2 60
ملات ماسه و سیمان : ۰٫۰۳ * ۲۱۰۰= Kg/m2 63
موزائیک :  ۰٫۰۲۵*۲۲۵۰ = Kg/m2 56.25
جمع کل Kg/m2 520.25  که این مقدار را Kg/m2 520 میتوان در نظر گرفت.

نرم افزار طراحی تیرچه رو می تونید از قسمت دانلود فایل دانلود نمائید.