اجرای عملیات آرماتوربندی شامل طولی , عرضی و آرماتورهای ریشه ستون

اجرای عملیات آرماتوربندی شامل طولی , عرضی و آرماتورهای ریشه ستونها

اینک بحث بر سر این موضوع است که هنگام قالب بندی فونداسیون , برای قالب بندی نقاطی که در آن نقاط ستون قرار میگیرد باید چه کنیم . چنانچه پی ریخته شده جهت ستون بتنی باشد میله گردهایی عمودی که قسمتی از آن خارج از پی قرار گرفته باشد در بتن قرار میدهند و آرماتورهای ستون را به آن میبندند . البته باید به نحوی بستن آرماتور های طولی و عرضی نیز اشاره کرد . در قسمتهای از پی ممکن است بر اساس محاسبه به دو شبکه کف و بالا احتیاج باشد . که به آنها شبکه مش گفته میشود . شبکه مش پایین به وسیله اسپیسر یا همان لقمه از بتن مگر فاصله میگیرد. البته به میله گرد ها یک خم گونیایی در انتهای آن می دهند که میله گردو بتن بهتر به هم گیر کنند . این خم بستگی به محل اجرا دارد که به طور مثال میتوان به حد 20 تا 30 سانتیمتری آن در پی اشاره کرد . در بعضی از مکانها که نیاز به پی یا شناژهای بلند می باشد ( بیش از 12 متر به دلیل محدودیت طول میلهگردها ) باید در محل اتصال آرماتورها به هم اورلب گذاشت که طول آن بستگی به طول و قطر آرماتور دارد . یعنی 2 آرماتور طولی به طور مثال در پی در حدود 1 متر روی هم می آیند و با سیم آرماتور بندی به هم بسته میشود . نکته دیگری که در این مورد قابل ذکر است نگه داشتن آرماتورهای شبکه مش بالا به وسیله آرماتور های خرک میباشد . آرماتور های ریشه یا انتظار که برای اتصال شالوده به ستون به کار می رود باید تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه داشته باشد ولی اگر ارتفاع پی از 1.25 متر تجاوز کند میتوانیم تنها 4 عدد آرماتورهای گوشه های ستون را تا آرماتور زیرین پی ادامه داده و بقیه آرماتورهای ستون را به اندازه 40 داخل بتن پی نمود . کلیه آرماتورهای ریشه باید در انتها دارای خم نود درجه باشد . این آرماتور ها باید به وسیله خاموت به یکدیگر متصل شده و داخل پی به خوبی مستقر شود و یا به عبارت دیگر باید خاموتهای ستون تا داخل پی ادامه یابد . طول آن قسمت ار آرماتور های ریشه که باید خارج از پی قرار گیرد تا میله گردهای ستون به آن بسته شود باید به وسیله مهندس محاسب تعیین گردد ولی در هیچ صورت نباید از 50 تا 60 سانتیمتر کمتر شود . اگر نتیجه محاسبات بیش از اعداد داده شده در این قسمت باشد باید از اعداد به دست آمده به وسیله محاسبات استفاده کرد .

آماده سازی آرماتورهای طولی و عرضی قبل از آرماتوربندی

آماده سازی آرماتورهای طولی و عرضی قبل از آرماتوربندی

آرماتور بندی از حساس ترین و با دقت ترین قسمتهای ساختمان های بتنی میباشد . زیرا تمام نیروهای کششی در ساختمان به وسیله میله گردها تحمل میشود . به همین منظور در هنگام آرماتوربندی ساختمان باید نهایت دقت را به عمل آورد . برای تععیین قطر و تعداد میله گردهای هر قطعه بتنی دو منبع وجود دارد . اول محاسبه و دوم آئین نامه .مهندس محاسب مشخسات قطعه بتنی و همچنین قطر میله گرد را تعیین نموده و در نقشه های مربوطه مشخص مینماید . به همین منظور در کارگاه های ساختمانی , کارگاه آرماتور بندی باید در قسمتی جدا از کارگاه اصلی تشکیل گردد . در کارگاه های کوچک خم کردن میله گرد به وسیله دست با کمک آچار گوساله انجام میشود ولی در کارگاه های بزرگ که حجم کار بالا میباشد از ماشین استفاده میشود . مسئول آرماتور بندی باید با توجه به نقشه شکل هر آرماتور را تعیین کرده وبه کارگران داده تا آنها از روی آنها میله گردها را خم کرده و خودش تمام این مراحل را زیر نظر داشته باشد . در کارگاه های بزرگ باید حد روانی و افزایش طول گسیختگی میله گردها محاسبه شود و به مهندس محاسب اطلاع داده شود . اگر میله گرد خمیدگی موضعی داشته باشد باید این خمیدگی ها قبلا صاف شود و سپس به شکل دادن آرماتورها به پردازیم . برای صاف کردن آرماتورها نمیتوان از چکش استفاده کنیم . آرماتورها باید تمیز بوده ودر حین انجام کار فاقد گل و مواد روغنی و مواد رنگی باشد . میله گردهای نمره پایین مثلا 8 و 10 که گاهی به صورت کلاف به کارگاه آورده میشود باید قبلا به طولهای مناسب بریده شود و سپس به وسیله کشیدن صاف نموده وسپس مصرف نماییم .آرماتورها باید به گونهای به هم بسته شوند که در هنگام بتن ریزی از جای خود تکان نخورده و جابجا نشوند و فاصله آنها نیز به اندازه ای باشد که بزرگترین اندازه بتن به راحتی از بین آنها عبور کند .آرماتور های تا قطر 12میلیمتر را میتوان با دست خم نمود ولی برای آرماتورهایی با قطر بیشتر از این مقدار بهتر است با دستگاه های مکانیکی خم شود . کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود ولی آرماتور های آجدار را میتوان به صورت گونیا خم نمو.ده . سرعت خم کردن لاید متناسب با درجه حرارت محیط باشد . تا آنجایی که ممنکن است باید از باز کردن خم های آرماتور های شکل داده شده و مصرف دوباره آنها برای محل های دیگر خودداری نمود و در مواقع ضروری باید نظر مهندس ناظر تامین گردد .هنگام انجام آرماتور بندی باید دوباره یاد آوری کنیم تحت هیچ شرایطی اجازه استفاده ار میله گردهای زنگ زده را نداریم .
به زبانی دیگر منظور از آماده سازی آرماتور های طولی و عرضی قبل از آرماتور بندی همان برش و خم آرماتورها طبق نقشه می باشد . مفهوم این عمل سرعت انجام کار میباشد .

نحوه انجام قالب بندی فونداسیون

نحوه انجام قالب بندی فونداسیون

قالب بندی برای ساختمان ها از نظر بزرگی و کوچکی ساختمان متفاوت است . در ساختمانهای کوچک معمولا برای قالب بندی فونداسیون از آجر استفاده میشود . بدین طریق که بعد از خاک برداری و تعیین محورها اندازه پی ها را با آجر چیده و بعد از آن شناژ ها را به آن متصل مینمایند . ضخامت این آجر چینی میتواند حتی تا 10 سانتیمتر نیز باشد . بهتر است برای این آجر چینی از ملات گل استفاده شود زیرا در این صورت بعد از سخت شدن بتن میتوان آجر ها را برداشته و مجددا استفاده کرد , ولی با تمام این وجود در این روش ممکن است در موقع بتن ریزی دیوار های قالب تحمل وزن بتن را ننموده و از همدیگر متلاشی شود که در این صورت میباید قبل از بتن ریزی پشت کلیه قالب ها با خاک و یا آجر و یا مصالح دیگر بسته شود به طوری که بدون هیچ مشکلی بتواند وزن بتن را تحمل نماید . اساسی ترین مشکل در این نوع قالب بندی این است که آجر آب بتن مجاور خود را مکیده و ان را خشک نموده و فعل و انفعالات شیمیایی را در ان متوقف مینماید و در نتیجه حدود 5 سانتیمتر بتن مجاور خود را فاسد میکند . برای جلوگیری از این کار بهتر است که رویه آجر با یک ورقه نایلونی پوشانده شود تا آجر و بتن مستقیما در تماس نباشند . مزیت دیگر این عمل آن است که بعد از سخت شدن بتن آجرها به راحتی از قالب جدا شده و میتواند در محل های دیگری مورد استفاده قرار گیرند . به تصور عوام میتوانیم قبل از بتن ریزی قالب های آجری را با پاشیدن آب کاملا سیراب نمود به گونه ای که آجرها آب بتن را جذب نکنند . این تصور کاملا بی اساس میباشد زیرا اولا با پاشیدن آب آجر کاملا سیراب نمیشود و حتی مقدار زیادی آب در قالب جمع شده که خارج کردن ان از قالب بسیار مشکل و گاهی غیر ممکن میباشد . و این آب موجود در داخل پی جای بتن را گرفته و موجب پوکی قطعه میشود . در ساختمانهای بزرگ قالب پی ها را با تخته های تهیه مینمایند ع بدین طریق که ارتفاع پی ها را که روی نقشه مشخص میباشد تعیین نموده و با کنار هم قرار دادن تخته ها به همان اندازه و اتصال آنها با یکدیگر به وسیله چوب های چهار تراش قالب پی و یا هر قسمت دیگر را میسازند . البته باید توجه داشت که تخته ها باید آنچنان به یکدیگر اتصال داشته باشند که بتوانند وزن بتن و ضربه ها و ارتعاشات بو جود آمده بوسیله ویبراتور را تحمل نمایند . این مساله در مورد شناژ ها مهمتر است , در این مورد باید تخته ها را از بالا به وسیله قطعات چوب چهار تراش به یکدیگر متصل نمود . تخته ها باید طوری درز بندی شوند که شیره بتن از لای آن خارج نشود .
نباید رنگ آمیزی شده و یا به روغن آغشته شود زیرا در این صورت رنگ روی میله گرد مانع چسبیدن بتن و فولاد به یکدیگر می شود . باید دقت شود میله گرد های مصرفی صاف و بدون انحنای موضعی باشد . فاصله میله گرد ها باید یکنواخت باشد ( در حدود 10 سانتیمتر) به طوری که بزرگترین دانه بتن به راحتی از داخل آن رد شود . در موقع بتن ریزی باید دقت شود که بتن پی یا ستون و یا دال بتونی کاملا یکپارچه و تو پر و متراکم بوده و در داخل آن حفره های خالی وجود نداشته باشد (کرمو نباشد) برای این کار اغلب از ویبره استفاده می شود . ویبراتور موتور برقی یا بنزینی کوچکی است که در بتن تولید ارتعاش نموده و بتن را به تمام گوشه های قالب هدایت مینماید و در نتیجه مانع ایجاد فضای خالی در داخل بتن می گردد ولی باید توجه داشت که اگر بتونی را بیش از حد ویبره نماییم دانه های درشت تر آن در زیر قرار گرفته و دانه های ریز تر و همچنین دوغاب سیمان در رو قرار می گیرد که این خود باعث غیر یکنواختی و ضعف قطعه بتنی میشود . بهتر است در صورت امکان همزمان با بتن ریزی تکه ای میله گرد و یا سر تیر باریکی از جنس چوب بتن کوبیده شود و یا با نواختن ضربه های ملایم به پشت قالب چوبی بتن را ویبره نماییم قبل از بتن ریزی باید محل پی را قالب بندی نمود , این قالب بندی که به آن کفراژ هم گفته می شود ممکن است از چوب (تخته به ضخامت 2 الی 2.5 سانتیمتر که در بازار به چوب روسی معروف است) یا فلز باشد . در بعضی از ساختمانها قالب را با تیغه های آجری درست میکنند ک. قالب های آجری از لحاظ سرعت کار و اقتصادی مقرون به صرفه می باشد ولی به علت آنکه آجر آب بتن مجاور خود را به سرعت مکیده و آن را خشک میکند و مانع فعل و انفعالات شیمیایی تدریجی آن گشته و در نتیجه بتن مجاور قالب به استقامت دلخواه نمیرسد , بدین لحاظ باید در موقع استفاده از قالب آجری ابعاد پی را در حدود 5 سانتیمتر در هر طرف بیشتر از ابعاد محاسبه شده انتخاب نمود و یا روی آجر را با ورقه های پلاستیک پوشاند تا آجر مستقیما با بتن در تماس نباشد . در صورت اخیر باید دقت شود که لبه های ورق پلاستیک روی کف فونداسیون قرار نگیرد , زیرا در این صورت این پلاستیک متنع چسبیدن و یکپارچگی بتن جدید به بتن مگر میشود . ممکن است تصور شود که میتوان بلافاصله قبل از بتن ریزی به وسیله آب پاشی دیوار آجری را سیراب نموده و در نتیجه مانع آن بشویم که آجر آب بتن مجاور خد را بمکد و آن را پوک نماید , ولی چون در اثر این کار همیشه مقدار زیادی آب در محل پی جمع میشود و حجم این آب مقداری از فضای پیرا اشغال کرده و مانع رسیدن بتن بهتمام نقاط پی شده و پس از خشک شدن فضای خالی در کف پی به وجود آمده و در نتیجه نقطه ضعفی در آن ایجاد می نماید . اشاره به این مطلب ضروری است که به واسطه وجود آرماتورهای کف پی جمع آوری آب های ریخته شده در کف پی بسیار مشکل و بلکه غیر ممکن میباشد . چنانچه برای بتن ریزی از قالب چوبی استفاده شود بهتر است قبل از بتن ریزی سطح تماس قالب با بتن را با نفت سیاه و یا روغن های دیگر چرب نمود تا در موقع باز کردن قالب به راحتی از بتن جدا شود . این روغن مالی و همچنین سایر روغن مالی های کفراژ میباید قبل از کفراژ بندی انجام شود زیرا اگر بعد از بستن قالب بخواهیم آن را روغن مالی کنیم ممکن است میله گردهای بسته شده به روغن آغشته شود که این خود مانع چسبیدن بتن و فولاد و یکپارچگی آنها میگردد .

چند نکته دیگر در اجرا

چند نکته دیگر در اجرا

چند نکته دیگر:
1) شیلنگ‌ترازکردن:
تمامی نقاط یک سقف دارای کد ارتفاعی یکسانی نیستند بنابراین اگر بخواهیم براساس نقاط کف ستون‌ها ارتفاع ستون‌ها را مشخص کنیم در یک طبقه ارتفاع‌های متفاوتی برای ستون‌ها خواهیم داشت و سر ستون‌ها در یک راستا نمی‌ایستند به همین دلیل ستونی را در طبقه مشخص می‌کنند به نام ستون مادر که این ستون اول از سایر ستون‌ها بتن‌ریزی می‌شود.
در روی ستون‌ها در ارتفاع مشخصی را تعیین می‌کنند.
با شیلنگ تراز همین ارتفاع را برای سایر ستون‌ها مشخص می‌کنند شیلنگ‌تراز یک شیلنگ با قطر کم است که آن را از هوا کاملاً خالی کرده و داخل آن آب می‌ریزند یک سر بر روی ستون مادر و یک سر دیگر روی ستون دیگر قرار می‌ گیرد آدمی که روی ستون مادر قرار دارد آن‌قدر سر تراز آب را روی ستون بالا و پایین می‌برد که تراز آب کاملاً ساکن و صاف بایستد در این صورت فرد در ستون مادر به فرد در روی ستون دیگر اعلام می‌کند که علامت را بزند و فرد بر روی ستون دیگر در مکانی که تراز آب قرار دارد علامت را می‌زند.
به این ترتیب هر ستون با استفاده از ستون مادر یا ستون‌هایی که شیلنگ‌تراز شده‌اند شیلنگ‌تراز می‌شوند به این ترتیب این علامت‌ها معیار اندازه‌گیری قرار می‌گیرند زیرا ارتفاع آن‌ها مشخص است. علامت همه ستون دارای این ارتفاع است.
2) دوتکه‌کردن خاموت:
در محلی که تیر به ستون می‌رسد و گره تشکیل می‌شود یک فضای بسته حجمی به وجود می‌آید اگر در نقشه خاموتی در این فضا پیش‌بینی‌شده باشد برای اجرا خاموت را به 2 قسمت تقسیم می‌کنند و هر قسمت را داخل این حجم می‌کنند و از مکان بریده‌شده به هم پیوند می‌زنند.

نحوه اجرای ستون(بتن‌ریزی)

نحوه اجرای ستون(بتن‌ریزی)

بتن‌ریزی
نحوه بتن‌ریزی را می‌توان در مراحل زیر بیان کرد.
1. درست کردن بتن
2. ریختن بتن در قالب (مرحله اول)
3. ویبره (مرحله 1)
4. ریختن بتن (مرحله 2)
5. ویبره (مرحله 2)
6. چکش‌زدن قالب
7. شاقول‌کردن قالب
8. تاب‌برداشتن قالب
اینک هر یک از عناوین گفته‌شده را توضیح می‌دهیم.
1) درست‌کردن بتن:
در محیط کارگاه درست‌کردن بتن به 3 شیوه صورت می‌گیرد.
الف) به صورت دستی در محل
ب) در دستگاه بتونیر
ج) با خلاطه
1-1 به صورت دستی در محل:
در این شیوه مصالح مورد نیاز برای ساختن بتن به محل بتن‌ریزی آورده می‌شود در محل این مصالح به خوبی با بیل با هم مخلوط می‌شوند سپس از ساختن کپه‌ای از مصالح مخلوط‌شده شیلنگ آب به داخل کپه فرو می‌رود و مقداری مصالح را آب مخلوط می‌کند سپس آب‌خوری از مصالح مخلوط‌شده درست می‌شود و مصالح به خوبی با آب مخلوط شده و بلافاصله در محل بتن‌ریزی ریخته می‌شود.
از این شیوه بیشتر برای بتن‌ریزی جاهایی از ساختمان استفاده می‌شود که حجم بتن‌ریزی کم باشد مثل یک طرف پله یا ستون پله (ستون پله در 2 مرحله اجرا می‌شود و در هر کدام از مراحل حجم بتن‌ریزی کمی داریم).
1-2 در دستگاه بتونیر:
بتونیر دستگاهی است شامل یک استوانه دوار که مصالح در آن مخلوط می‌شوند و یک پاکت که مصالح در درون آن قرار می‌گیرند و به درون استوانه هدایت می‌شوند این دستگاه با گازوئیل کار می‌کند.
حجم مصالحی که در داخل بتونیر قرار می‌گیرند بیشتر از حجم مصالحی است که در خلاطه قرار می‌گیرند اما سرعت آن کمتر از خلاطه است.
از بتونیر بیشتر در مواقع بتن‌ریزی دیوار برشی و ستون‌ها استفاده می‌شود.

1-3 با خلاطه:
این دستگاه کوچکتر و سبک‌تر از بتونیر است و توسط گازوئیل کار می‌کند.
عمدتاً در بتن‌ریزی سقف از این نوع بتن‌ساز استفاده می‌شود.
میزان و نوع مصالح به‌کار رفته رد ساختن بتن به طرح اختلاط بتن بستگی دارد.
در مورد ستونها بتن‌ها با استفاده از بتونیر ساخته می‌شوند سپس از داخل استوانه به داخل ظرف‌های مخصوص حمل بتن که انتهای آن یک صفحه متحرک برای خارج کردن بتن دارد ریخته می‌شود.
این ظرف توسط بالابر به طبقه موردنظر انتقال پیدا می‌کند و در آنجا با آزاد کردن صفحه زیر طرف در داخل چرخ‌دستی ریخته می‌شود و توسط چرخ‌دستی به محل بتن‌ریزی انتقال پیدا می‌کند.
2) ریختن بتن در قالب (مرحله اول)
طبق اصول علمی حداکثر ارتفاع ریختن بتن باید 60/1 باشد ولی اکثراً در بتن‌ریزی ستون‌ها این مسئله رعایت نمی‌شود.
ابتدا زمینی که بتن باید روی آن ریخته شود و همچنین سطل‌هایی که بتن باید درون آن‌ها ریخته شود تمیز و مقداری با آب خیس شوند با توجه به مطلب گفته‌شده یک نفر در بالای ستون و بر روی یک وسیله بلند می‌ایستد تعدای سطل در پاین قرار داده می‌شود. بتن آورده‌شده روی زمین ریخته می‌شود و سپس داخل سطل‌ها قرار داده می‌شود سطل‌ها دست‌به‌دست به بالای ستون برده می‌شود و توسط فرد موردنظر داخل ستون ریخته می‌شود.
3) ویبره (مرحله 1)
پس از این که بتن تا یک ارتفاعی داخل ستون بالا رفت ویبره به بالای ستون انتقال می‌یابد خرطوم آن داخل بتن فرو می‌رود و بتن ویبره می‌شود.
4) ریختن بتن (مرحله 2)
بعد از ویبره‌کردن بتن، بتن‌ریزی ادامه پیدا می‌کند منتها سؤال اینجاست که چه‌طور مشخص کنیم که تا ارتفاع موردنظر در نقشه بتن بریزیم؟ برای این منظور ستون را شیلنگ تراز می‌کنند ارتفاع ستون را روی قالب مشخص می‌کنند بعد در محل نشانه‌گذاری‌شده میخ می‌کوبند و بعد تا آن ارتفاع بتن می‌ریزند.
5) ویبره (مرحله 2)
بعد از اتمام بتن‌ریزی، بتن را از محلی که قبلاً ویبره کرده بودند به بالا ویبره می‌کنند از آنجا که بتن بعد از ویبره افت ارتفاع پیدا می‌کند لازم است بتن حتماً تا ارتفاع میخ باشد اگر پایین‌تر از میخ بود دوباره بتن می‌ریزیم یا از همان ابتدا کمی بالاتر از میخ بتن می‌ریزیم تا بعد از ویبره به ارتفاع میخ برسد.


6) چکش‌زدن قالب
در حین بتن‌ریزی و همچنین در حین ویبره‌کردن توسط چکش به بدنه قالب ضرباتی وارد می‌شود.
7‌) شاقول‌کردن قالب
بعد از اتمام بتن‌ریزی و ویبره‌کردن ممکن است تراز قالب بتن به هم بخورد (به علت فشار جانبی ارتعاشات ویبره) به همین دلیل بعد از اتمام بتن‌ریزی و ویبره‌کردن دوباره قالب را شاقول می‌کنند و تنظیمات قالب را انجام می‌دهند.
8) تاب‌برداشتن قالب
در حین بتن‌ریزی و ویبره‌کردن ممکن است قالب حرکت چرخشی انجام دهد به همین دلیل بعد از اتمام بتن‌ریزی و ویبره‌کردن این حرکت چرخشی قالب را از بین می‌برند برای این منظور بسته به جهت چرخش یک سنجاق در چهارتراش قرار می‌دهند و آن را با گوه محکم می‌کنند سپس در انتهای دیگر سنجاق که آزاد است شمع چوبی را قرار می‌دهد بدین وسیله یک اهرم درست می‌کنند که قادر به چرخاندن قالب در یک جهت معین است سپس قالب را می‌چرخانند تا تراز شود و آن را در همین حالت توسط شمع، قالب را در جهتی چرخاند که تراز شود.


ت) درآوردن قالب:
بعد از حدود یک نصفه روز بتن خود را می‌گیرد و باید قالب درآورده شود.
سنجاق‌ها باز می‌شوند و در محل اتصال یک قالب به قالب دیگر گوه گذاشته می‌شود تا این درز باز شود و قالب‌ها از هم جدا شوند.
یک نفر در بالای ستون می‌ایستد و تخته را با پا هل می‌دهد تا از بتن جدا شود.
ث) آب‌دادن بتن:
بعد از درآوردن قالب یک گونی به دور ستون می‌پیچند و گونی را خیس می‌کنند و به این وسیله بتن عمل‌آوری می‌شود.

نحوه اجرای ستون‌(قالب‌بندی ستون)

نحوه اجرای ستون‌(قالب‌بندی ستون)

قالب‌بندی ستون
بعد از این که آرماتوربندی ستون تمام شد نوبت به قالب‌بندی ستون می‌رسد. برای قالب‌بندی ستون مراحل زیر انجام می‌شود.
1. بستن رامکا
2. درست‌کردن قالب
3. تمیزکردن قالب
4. روغن‌زدن قالب
5. بستن قالب
6. شاقول‌کردن قالب و بستن آن‌ها توسط شمع
اینک هر کدام از عناوین گفته‌شده را توضیح می‌دهیم:
1) بستن رامکا
رامکاها میلگردهایی هستند که به اندازه مقطع ستون بریده می‌شوند و در واقع هدایت‌کننده قالب‌گذاری هستند یعنی قالب ستون تا جایی داخل می‌رود که به رامکا اتصال پیدا کند. به طور کلی هدف از بستن رامکاها را می‌توان به صورت زیر بیان کرد.
1- در یک راستا قرار گرفتن قالب
2- مقطع را به اندازه نقشه ساختن
3- چنانچه ستون‌های یک ردیف دارای مقطع یک اندازه باشند در یک راستا قرار گرفتن تمامی ستون‌های آن ردیف
توضیح در مورد 3: چنانچه ستون‌های یک ردیف دارای مقطع هم‌اندازه باشند می‌توان به این صورت عمل کرد:
رامکاهای ستون ابتدا و ستون انتها را می‌بندند سپس دو رامکا را با نخ از یک سر به هم وصل می‌کنند برای ستون‌های دیگر یک سر رامکا را به نخ متصل می‌کنند و به این ترتیب رامکاهای دیگر را می‌بندند.
نحوه بستن رامکاها را می‌توان به این صورت بیان کرد.
تعدادی از رامکا که باید بیرون از میلگرد قرار گیرد توسط نقشه تعیین می‌شود سپس این مقدار توسط شاقول مشخص می‌شود و رامکا تا نخ شاقول بیرون آورده می‌شود.
2) درست‌کردن قالب
تخته‌های یک‌اندازه‌ای با یک مقطع از بیرون سفارش داده می‌شوند.
چوب‌هایی به نام چهارتراش از بیرون سفارش داده می‌شوند.
چوب‌هایی به نام چهارتراش از بیرون سفارش داده می‌شوند. و بسته به ابعاد مقطع ستون تخته‌ها در کنار هم قرار می‌گیرند و توسط چهارتراش به هم وصل می‌شوند بدین ترتیب یک قالب ساخته می‌شود.
برای ساختن قالب تخته‌ها را روی قالب اول می‌گذارند سپس چهارتراش را طوری نصب می‌کنند که چهارتراش دو قالب روی هم قرار نگیرد و بر هم منطبق نشود.
نکته: پخ‌دادن به ستون: اگر قالب به منظور بتن‌ریزی ستون باشد در گوشه قالب یک 3 گوشه نصب می‌کنند این کار سبب می‌شود که پس از بتن‌ریزی گوشه‌های ستون پخ پیدا کند دلیل این امر این است که اولاً در محیط کارگاه لوازم و وسایل زیادی جابه‌جا می‌شوند که این امر سبب پریدن لبه ستون می‌شود برای جلوگیری از این امر گوشه‌های ستون را پخ می‌دهند ثانیاً وقتی در ابتدای یک ردیف ستون می‌ایستیم باید تمام آن‌ها را در یک راستا ببینیم که اگر لبه‌ها تیز باشند اگر خطایی وجود داشته باشد را به خوبی مشخص می‌کنند برای جلوگیری از این امر گوشه ستون را پخ می‌دهند.
3) تمیزکردن قالب
چنانچه قالب‌های مورد استفاده برای بتن‌ریزی تازه ساخته نشده باشند و از قالب‌هایی استفاده شود که قبلاً برای بتن‌ریزی استفاده شده بودند باید تکه‌های بتن که از بتن‌ریزی قبلی بر روی قالب مانده‌اند را از قالب جدا کرد سپس با جارو خرده بتن را از روی قالب تمیز کرد.
4) روغن‌زدن قالب
قبل از بستن قالب با سطوح داخلی قالب در تماس با بتن را روغن‌زنی کرد تا پس از بتن‌ریزی و گرفتن بتن بتوان قالب را راحت‌تر از بتن جدا کرد.
5) بستن قالب
سیستم نگهدارنده قالب در قالب‌های چوبی عبارت است از گوه و سنجاق.
سیستم نگهدارنده قالب در قالب‌های فلزی عبارت است ازپین.
یک قالب را تا نوک رامکا قرار می‌دهند سپس قالب کناری را به قالب قرار داده شده وصل می‌کنند. با میخ دو لبه قالب را به هم وصل می‌کنند سپس دو قالب دیگر را نیز به همین ترتیب به یکدیگر و به دو قالب وصل می‌شوند.
در مرحله بعد در قالب روبرویی از طرف چهارتراش توسط سنجاق به هم متصل می‌شوند سپس فضای خالی بین سنجاق و چهارتراش توسط گوه پوشانده می‌شود و گوه‌ها را چکش می‌زنند تا سنجاق را محکم نگه دارد.
در حقیقت وجود سنجاق به این دلیل است که پس از بتن‌ریزی به علت فشار جانبی بتن قالب‌ها از هم باز شوند.
نکته: بعضی از ستون‌ها در کنار ساختمان قرار می‌ گیرند یعنی از 3 یا 2 طرف به کف اتصال دارند و از طرف‌های دیگر با فضای بیرون ساختمان در تماس هستند برای قالب‌بندی این‌گونه ستون‌ها ابتدا باید برای آن طرفی که به کف ارتباط ندارد یک تکیه‌گاه درست کرد تا قالب روی آن قرار گیرد این تکیه‌گاه را توسط چهارتراش به وجود می‌آورند چهارتراش را در لبه قرار می‌دهند و توسط سیم به میلگردها وصل می‌کنند در هر طرفی که کف ندارند باید این کار صورت گیرد چهارتراش‌ها توسط سنجاق ممکن است به هم متصل شوند.


6) شاقول‌کردن قالب و بستن آن‌ها توسط شمع
پس از بستن قالب باید قالب را تراز کرد یعنی مطمئن شد که هر چهار طرف قالب در یک خط مستقیم بالا رفته‌اند برای این منظور قالب را شاقول می‌کنند.
شاقول وسیله‌ای است مرکب از یک مخروط که یک نخ به آن متصل است بر روی مخروط یک صفحه نازک کوچک نیز قرار دارد نخ به یک چوب وصل می‌شود این چوب باید اندازه‌اش کاملاً مشخص باشد.
برای شاقول‌کردن به این صورت عمل می‌کنند:
ابتدا یک شمع چوبی را به قالب وصل می‌کنند سپس چوب را که کاملاً به قالب چوبی وصل می‌کنند مخروط در پایین قرار می‌گیرد نخ باید کاملاً ساکن بایستد همان اندازه که چوب طول دارد نخ باید از قالب فاصله داشته باشد.
چنانچه قالب شاقول نباشد توسط شمع که از قبل وصل شده است قالب را فشار می‌دهند تا قالب کاملاً تراز شود.
برای فشاردادن شمع به قالب می‌توان زیر شمع گوه نصب کرد تا توسط ضربه‌زدن به گوه فشار لازم توسط شمع به قالب وارد می‌شود یا می‌توان توسط یک اهرم به زیر شمع فشار آورد و نیروی لازم را تأمین کرد.

نحوه اجرای ستون , تیر و ...

نحوه اجرای ستون , تیر و ...

نحوه اجرای ستون‌ها را می‌توان در مراحل زیر بیان کرد:
الف) آرماتوربندی ستون
ب) قالب‌بندی ستون
پ) بتن‌ریزی ستون
ت) درآوردن قالب
ث) آب‌دادن
اینک به شرح هر یک از این عناوین و قسمت‌های مختلف آن می‌پردازیم:
الف) آرماتوربندی ستون
برای آرماتوربندی ستون مراحل زیر انجام می‌شود:
1. خم‌زدن ریشه ستون
2. انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون
3. جاگذاشتن خاموت‌ها در داخل ریشه ستون
4. انتقال میلگردهای طولی ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون
5. مشخص‌کردن محل قرارگیری خاموت‌ها بر روی میلگرد طولی با استفاده از گچ
6. بستن میلگردهای طولی ستون با میلگرد ریشه هم‌قطر بوسیله سیم
7. انتقال خاموت‌ها به محل نشانه‌گذاری‌شده با گچ و بستن آن‌ها به میلگرد
8. دیلم زدن
اینک هر کدام از عناوین گفته‌شده را توضیح می‌دهیم.
1) خم‌زدن ریشه ستون:
ستونی که باید آرماتوربندی شود یا بر روی تراز پی قرار دارد یا بر روی ستون طبقه‌ پایین قرار گرفته است. برای این که ستون با پی در ارتباط باشد تعدادی از میلگردها را به عنوان میلگردهایی که میلگردهای ستون باید به آن‌ها پیوند زده شود در داخل پی قرار می‌دهند این میلگردها را ریشه ستون در داخل پی گوییم. برای این که ستون طبقه بالا با ستون طبقه پایین در ارتباط باشد میلگردهای ستون طبقه پایین را تا ارتفاعی از کف طبقه بالا ادامه می‌دهند و بعد میلگردهای ستون را به آن‌ها پیوند می‌زنند.
از زمان اجراشدن این ریشه تا زمان اجراشدن ستون به علت محیط کارگاه و جابه‌جایی انواع و اقسام وسایل در این محیط و عوامل دیگر این ریشه‌ها ممکن است از حالت و راستای اولیه خود خارج شوند به همین دلیل برای اجرای ستون این میلگردها باید به راستای اولیه خود بازگردند برای این منظور عموماً با آچار F خم زده می‌شوند یا ممکن است از لوله استفاده شود.
نحوه خم‌زدن به این ترتیب است که میلگرد در داخل دهانه آچار F قرار می‌گیرد و بسته به جهتی که باید تحت آن جهت دوران کند آچار F را اهرم کرده آچار F را در آن جهت دوران می‌دهیم یا میلگرد را درون لوله قرار می‌دهیم و خم می‌زنیم.
2) انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون
در محیط کارگاه یک فضا اختصاص به درست کردن خاموت‌ها دارد. در این فضا میلگردها خم زده می‌شوند و به صورت خاموت درمی‌آیند برای این منظور وسیله مخصوصی در محیط کارگاه ساخته می‌شود این وسیله عبارت است از یک تخته که بر روی آن چند صفحه میخ شده است و بر روی صفحات نیز میلگردهای کوچکی جوش داده شده‌ اند تعداد میلگردها بر روی صفحه و همچنین فاصله صفحات از یکدیگر به اندازه خاموت بستگی دارد.
محل احداث ستون با محل ستون ممکن است چند طبقه فاصله داشته باشد بعد از ساخته‌شدن خاموت‌های مربوط به یک ستون آنها به ریسمانی که قلابی به آن وصل است قرار می‌دهند و به بالا می‌کشند این کار در چند مرحله صورت می‌گیرد.
3) جاگذاشتن خاموت‌ها در داخل ریشه ستون
بعد از انتقال خاموت‌ها به محل ستون آنها در داخل ریشه جا گذاشته می‌شوند. این کار ممکن است با اعمال نیرو توسط دیلم یا چکش صورت گیرد تعداد خاموت‌ها را نقشه تعیین می‌کند.
4) انتقال میلگردهای طولی ستون از محل آماده‌شدن به محل ستون
در محیط کارگاه یک فضا اختصاص به بریدن میلگردها دارد بریدن میلگردها به 2 روش صورت می‌گیرد:
1- قیچی
2- به وسیله هوا
معمولاً برای بریدن میلگردهای خیلی نازک از قیچی استفاده می‌شود.
برای بریدن میلگردهای با قطر بالا از هوا استفاده می‌شود.
برای بریدن میلگرد به این صورت عمل می‌شود:
از آنجایی که کلیه میلگردهای یک ستون و یا حتی کلیه ستون‌های یک طبقه دارای یک ارتفاع هستند به همین دلیل برای برش چندین میلگرد را در کنار هم طوری قرار می‌دهند که ابتدا و انتهای آن‌ها کاملاً در یک راستا باشد برای قرار دادن ابتدا و انتهای میلگردها در یک راستا از ضربه با چکش استفاده می‌شود. سپس بسته به اندازه موردنیاز میلگردها را با گچ شماره‌گذاری می‌کنند و سپس یکی‌یکی از محل نشانه گذاشته شده توسط گچ در داخل دستگاه قرار داده می‌شوند و بریده می‌شوند.
محل احداث ستون با محل برش میلگردها ممکن است چند طبقه فاصله داشته باشد برای انتقال میلگردها از یک ریسمان که یک قلاب به یک سر آن وصل است استفاده می‌کنند و آن را از مکان برش میلگرد به میلگرد می‌بندند و یک نفر که در محل ستون است میلگرد را به بالا می‌کشد و در کنار ستون قرار می‌دهد.

ازمون محاسبات نظام مهندسی

مصوبات کمیسیون ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان



براساس تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان جدول کد رشته‌های مختلف و نوع پروانه اشتغال بکار (اعم از اصلی یا مرتبط) براساس عنوان مدرک تحصیلی دانشگاهی و آخرین مصوبات کمیسیون هم ارزی رشته‌ها از دفتر سازمان‌های مهندسی و امور بین‌الملل وزارت مسکن و شهرسازی به کلیه سازمان‌های نظام‌مهندسی ساختمان استان‌ها به شرح زیر ابلاغ شد:


مصوبات کمیسیون ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان

1- به فارغ‌التحصیلان رشته‌های اصلی و مرتبط با مهندسی در یکی از رشته‌های ساختمان مطابق جدول کد رشته‌ها (پیوست 1)، پروانه اشتغال بکار تعلق می‌گیرد. برای دیگر فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط نیز براساس نظر کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها، وضعیت صدور و یا تمدید پروانه اشتغال بکار آنها مشخص خواهد شد.

2- مدارک لازم جهت طرح و بررسی در کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها، مطابق پیوست (2) می‌باشد.

3- دانش آموختگان رشته‌های اصلی اعم از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی دولتی و دانشگاه آزاد اسلامی که مدارک تحصیلی آنها مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و میانگین کل نمرات آنها کمتر از 12 باشد. در صورتیکه عنوان معادل در مدرک تحصیلی ایشان قید نشده باشد می‌توانند پروانه اشتغال بکار مهندسی با کد اصلی دریافت نمایند.

4- فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم‌ارزی رشته‌های جهت تطبیق با رشته‌ها اصلی مهندسی و صدور پروانه اشتغال بکار مهندسی (و مرتبط با مهندسی) عمران، تأسیسات مکانیکی، تأسیسات برقی و معماری مطابق پیوست‌های 3، 4، 5 و 6 تعیین گردیده است.

5- کلیه متقاضیانی که واحدهای درسی را مطابق جداول مربوط به آن گذرانیده‌اند، می‌توانند با ارائه ریز نمرات تأیید شده از سوی دانشگاه محل تحصیل خود به دفتر سازمان‌های مهندسی و امور بین‌الملل، درخواست صدور یا تمدید پروانه اشتغال بکار مهندسی نمایند و در صورت وجود کسر واحد می‌توانند فقط پس از بررسی در کمیسیون هم‌ارزی رشته‌‌ها و کسب نظر موافق کمیسیون مذکور، جهت گذرانیدن کسر واحدها در یکی از دانشگاه‌های معتبر برای حداکثر 4 درس معادل 10 واحد اقدام نمایند.

بدیهی است برای اشخاصی که بدون کسب نظر موافق کمیسیون مبادرت به گذرانیدن کسری واحدها نمایند، هیچ‌گونه حقی ایجاد نخواهد شد.

6- جهت معرفی کسری واحدها توسط کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها، معدل کل تحصیلی برای دانشگاه‌های دولتی حداقل 14 و برای دانشگاه‌های آزاد اسلامی حداقل 15 الزامی می‌باشد.

7- به فارغ‌التحصیلان رشته دبیری فنی عمران در سالهای 71-69 از دانشگاه امیرکبیر به استناد صورتجلسه مورخ 1/10/77 و فارغ‌التحصیلان رشته مذکور از دانشگاه‌های شهید رجایی و مازندران به استناد صورتجلسه مورخ 23/12/77 برای تمدید، صدور و ارتقاء، پروانه اشتغال بکار مهندسی اصلی با کد 300 تعلق می‌گیرد.

8- به فارغ‌التحصیلان یکی از رشته‌های اصلی ساختمان (داخل کشور) که طی دوره‌های آزاد آموزش عالی (غیررسمی) که به تصویب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رسیده و در اسفند سال 1370 به دانشگاه‌ها ابلاغ گردیده و کلمه معادل در گواهینامه این فارغ‌التحصیلان قید شده است، پروانه اشتغال بکار مهندسی (اصلی) در رشته مربوط به آن تعلق می‌گیرد.

- به اشخاصی که تاریخ فارغ‌التحصیلی ایشان قبل از اسفند ماه 1370 باشد پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی در رشته مربوطه تعلق می‌گیرد.

- چنانچه معدل کل آنها زیر 12 باشد، فقط پروانه اشتغال بکار مرتبط تعلق می‌گیرد.

9- دارندگان مدرک کارشناسی ناپیوسته در رشته‌های مرتبط با تأسیسات برقی و یا مکانیکی، امکان گذرانیدن کسری واحدها را نخواهند داشت.

10- ارتقاء پایه پروانه اشتغال بکار اشخاص حقیقی پایه سه و دو به پایه یک که دارای 12 سال سابقه کار حرفه‌ای پس از فراغت از تحصیل بوده و دوره‌های آموزشی مربوط به ارتقاء پایه مذکور را گذرانیده‌اند بلامانع می‌باشد. بدیهی است دارندگان پروانه اشتغال بکار مهندسی پایه سه با داشتن 7 سال سابقه کار حرفه‌ای پس از فراغت از تحصیل و گذرانیدن دوره‌های آموزشی مربوط به ارتقاء پایه می‌توانند نسبت به ارتقاء پایه دو اقدام نمایند.

11- مهندسانی که قبل از اخذ مدرک کارشناسی دارای سابقه کار با مدرک کاردانی باشند، در صورتی‌که دارای مدرک تحصیلی کاردانی معماری و کارشناسی عمران (یا بالعکس) باشد، سابقه کار کاردانی برای دریافت پروانه اشتغال بکار مهندسی فقط برای تعیین حدود صلاحیت نظارت به ازاء هر پنج سال، یک سال و حداکثر ده سال مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

12- کلیه فارغ‌التحصیلان کارشناسی رشته مهندسی علمی- کاربردی عمران- تأسیسات آبی (یا ساختمان‌های آبی) از دانشگاه شهید عباسپور در صورت ارائه مدرک تحصیلی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌توانند پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران (با کد 320) دریافت نمایند.

13- به فارغ‌التحصیلان رشته‌های مهندسی علمی-کاربردی عمران- آب و فاضلاب و علمی- کاربردی عمران- سد و شبکه از دانشگاه شهید عباسپور پروانه اشتغال بکار مهندسی عمران و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.

14- به فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی ناپیوسته عمران-عمران (بورسیه جهاد سازندگی) از دانشگاه صنعتی امیرکبیر با ارزشیابی معادل کارشناسی عمران، پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران با کد (380) تعلق می‌گیرد.

15- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی مهندسی عمران- راهداری از دانشگاه علم و صنعت ایران پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران با حدود صلاحیت فقط نظارت در پایه 3، تعلق می‌گیرد.

16- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی مهندسی عمران – آب با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مهندسی عمران – سازه و یا عمران – زلزله پروانه اشتغال بکار مهندسی عمران با کد اصلی (300) تعلق می‌گیرد.

17- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد مهندسی عمران- سازه‌های هیدرولیکی (مهندسی عمران- آب) که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی آّبیاری باشند، پروانه اشتغال بکار مهندسی عمران و یا مرتبط با عمران تعلق نمی‌گیرد.

18- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی عمران روستایی فقط پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران تعلق می‌گیرد.

19- متقاضیان دریافت پروانه اشتغال بکار مهندسی با کد اصلی رشته عمران آب که فارغ‌التحصیل قبل از سال 76 می‌باشند، در صورت گذرانیدن درس زلزله (3 واحد) می‌توانند کد اصلی دریافت نمایند.

20- به فارغ‌التحصیلان رشته علمی کاربردی ساختمان فقط پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران (با کد 380) تعلق می‌گیرد و همچنین در صورت گذرانیدن دروس تخصصی پروانه محاسبات به آنها تعلق نمی‌گیرد.

21- به دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی مهندسی آب و فاضلاب و یا سد و شبکه با مدرک کارشناسی ارشد سازه یا زلزله، پایه سه نظارت تعلق می‌گیرد.

22- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی ناپیوسته مهندسی ساختمان پروانه مرتبط با مهندسی عمران (با کد 380) تعلق می‌گیرد.

23- فارغ‌التحصیلان مهندسی خط و سازه‌های ریلی از دانشکده راه‌آهن دانشگاه علم و صنعت ایران می‌توانند پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران با حدود صلاحیت نظارت پایه سه بدون امکان ارتقاء دریافت نمایند.

24- فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد محیط زیست نمی‌توانند از سنوات کارشناسی ارشد برای دریافت صلاحیت نظارت یا محاسبه استفاده نمایند.

25- فارغ‌التحصیلان کارشناسی ارشد سازه‌های دریایی نمی‌توانند از سنوات کارشناسی ارشد برای صدور و یا ارتقاء استفاده نمایند.

26- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک-مکانیک ماشینها از دانشگاه علم و صنعت ایران پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان با کد (410) تعلق می‌گیرد.

27- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک- کشتی سازی پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.

28- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک- نیروگاه پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.

29- به فارغ‌التحصیلان رشته مکانیک- ساخت و تولید پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.

30- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی مهندسی شیمی- طراحی فرآیندها، پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.

31- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک- تأسیسات تهویه و تبرید پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (با کد 400) تعلق نمی‌گیرد.

32- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی مکانیک- تأسیسات حرارتی و برودتی پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (با کد 410) تعلق می‌گیرد.

33- به فارغ‌التحصیلان رشته کارشناسی مهندسی جریه راه‌آهن پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (با کد 410) تعلق می‌گیرد.

34- به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی «برق و الکترونیک» از دانشگاه‌های مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات برقی ساختمان (با کد 500) و به فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی (برق- الکترونیک) پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی تأسیسات برقی ساختمان (با کد 530) تعلق می‌گیرد.

35- فارغ‌التحصیلان کارشناسی مهندسی شبکه‌های انتقال و توزیع و یا مهندسی علمی- کاربردی شبکه‌های انتقال و توزیع در صورت ارائه مدرک تحصیلی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌توانند پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات برقی ساختمان (با کد 500) دریافت نمایند.

36- به فارغ‌التحصیلان کارشناسی ناپیوسته مهندسی کنترل و ابزار دقیق و مهندسی تکنولوژی کنترل و ابزار دقیق پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی تأسیسات برقی ساختمان (با کد 510) تعلق می‌گیرد.

37- فارغ‌التحصیلان مهندسی کاربردی برق- قدرت از دانشگاه صنعت نفت آبادان در صورت تأیید مدارک تحصیلی از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌توانند پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات برقی ساختمان (با کد 500) دریافت نمایند.

38- به فارغ‌التحصیلان رشته علمی – کاربردی معماری از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری پروانه اشتغال بکار مهندسی معماری با کد (100) تعلق می‌گیرد.

39- به فارغ‌التحصیلان رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، پروانه اشتغال بکار شهرسازی و یا مرتبط با آن تعلق نمی‌گیرد.



پیوست (1)

معاونت نظام مهندسی و اجرای ساختمان

دفتر سازمان‌های مهندسی و تشکل‌های حرفه‌ای

کد رشته‌ها، نوع پروانه اشتغال بکار (اصلی- مرتبط) براساس عنوان مدارک تحصیلی دانشگاهی (کارشناسی- کارشناسی ارشد- دکتری)
کد، نوع پروانه و مدرک دانشگاهی


رشته مهندسی
کد پروانه
نوع پروانه
عناوین مدرک تحصیلی دانشگاهی

مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

اصلی
مرتبط

عمران
300
*

�عمران �سازه �ساختمان �راه و ساختمان �سیویل �ساختمان‌سازی (مهندسی عملی، فارغ‌التحصیلان بعد از بهمن ماه 1357 دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی)

310

*
مرتبط با مهندسی عمران- دبیری فنی

320

*
مرتبط با مهندسی عمران- عمران آب

330

*
مرتبط با مهندسی عمران- راهسازی

340

*
مرتبط با مهندسی عمران- عمران روستایی� مرتبط با مهندسی عمران- ساختمان و تأسیسات کشاورزی

350

*
مرتبط با مهندسی عمران- کاربردی

360

*
مرتبط با مهندسی عمران- تکنولوژی عمران

370

*
مرتبط با مهندسی عمران- ساختمان سازی

380

*
�مرتبط با مهندسی عمران� معادل لیسانس مهندسی عمران- عمران �مرتبط با مهندسی عمران- خط و ابنیه �مرتبط با مهندسی عمران- عملی �عمران- ساختمان

نقشه‌برداری
600
*

مهندسی نقشه‌برداری

610

*
�مرتبط با مهندسی نقشه‌برداری �معادل کارشناس مهندسی نقشه‌برداری

ترافیک
700
*

�مهندسی ترافیک� برنامه‌ریزی حمل و نقل

710

*
�مهندسی ترافیک � معادل کارشناسی مهندسی ترافیک� راه و ترابری

تأسیسات مکانیکی
400
*

�مکانیک (حرارت و سیالات) �الکترومکانیک (مکانیک) قبل از سال 60

�مکانیک خارج از کشور �مکانیک قبل از سال 60 داخل کشور

410

*
�مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی �معادل کارشناسی مهندسی مکانیک (حرارت و سیالات)

�کارشناسی مهندسی مکانیک (طراحی و جامدات) �دبیری فنی مکانیک (حرارت و سیالات)

420

*
مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان- سردخانه

450

*
مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان- شیمی صنایع گاز

تأسیسات برق
500
*

�برق (قدرت) �الکترومکانیک (برق) قبل از سال 60 �برق خارج از کشور �الکتروتکنیک

�مهندسی برق و الکترونیک �شبکه‌های انتقال و توزیع

510

*
مرتبط با مهندسی تأسیسات برقی ساختمان �معادل کارشناسی مهندسی برق (قدرت) �دبیری فنی برق (قدرت) �مهندسی برق- مخابرات �مهندسی برق- کنترل �مهندسی کنترل و ابزار دقیق �مهندسی تکنولوژی کنترل و ابزار دقیق

530

*
مرتبط با مهندسی برق (الکترونیک)

معماری
100
*

�معماری �معماری (کاربردی- مهندسی عملی) � معماری و تزئینات داخلی (فارغ‌التحصیلان دانشگاه علم و صنعت) � علمی و کاربردی معماری

120

*
مرتبط با مهندسی معماری �دبیر فنی معماری �معماری سنتی

140

*
مرتبط با مهندسی معماری- مرمت و احیای بناهای تاریخی

شهرسازی
200
*

شهرسازی

210
*

شهرسازی- طراحی شهری

220
*

شهرسازی – برنامه‌ریزی شهری

250

*
مرتبط با شهرسازی – مهندسی محیط

260

*
مرتبط با شهرسازی- محوطه‌سازی و طراحی فضای سبز

270

*
مرتبط با شهرسازی- کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی محیط یا محیط زیست

290

*
�مرتبط با شهرسازی �معادل کارشناسی ارشد شهرسازی (طراحی شهری با برنامه‌ریزی شهری)



پیوست (2)

مدارک لازم برای کمیسیون‌ هم‌ارزی رشته‌ها

1- تکمیل فرم درخواست متقاضی

2- ارائه رونوشت مدرک تحصیلی دانشگاهی (مطابق بند الف ماده 7 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان)

3- ارائه رونوشت پروانه اشتغال بکار مهندسی پایه دو نظارت

4- ارائه ریز نمرات تحصیلی که به تأیید دانشگاه مربوطه رسیده باشد و یا کاتالوگ دانشگاه چنانچه ریزنمرات به زبان غیراصلی باشد ترجمه الزامی است.


♦ برای متقاضیان در استان تهران کلیه مدارک به ترتیب لیست اعلام شده به مسؤول مربوطه تحویل گردد.

♦ برای متقاضیان سایر استانها کلیه رونوشت مدارک توسط سازمان نظام مهندسی و یا مسکن و شهرسازی استان مربوطه برابر اصل و ممهور گردیده، ارسال شود. بدیهی است در غیر اینصورت امکان طرح و بررسی مدارک در کمیسیون هم ارزی رشته‌ها وجود ندارد.



پیوست (3)
فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم ارزی رشته‌ها

جهت صدور پروانه اشتغال بکار مهندسی عمران ( کد 03)



ردیف
نام درس
تعداد واحد
ردیف
نام درس
تعداد واحد

1
ریاضی عمومی 1
3
15
سازه‌های بتن آرمه 2
3

2
ریاضی عمومی 2
3
16
پروژه بتن آرمه
1

3*
معادلات دیفرانسیل
3
17
سازه‌های فولادی 1
3*

4
رسم فنی و نقشه کشی ساختمان
2
18
سازه‌های فولادی 2
2

5
نقشه برداری و عملیات
2
19
پروژه سازه‌های فولادی
1

6*
مصالح ساختمانی و آزمایشگاه
2
20
زمین شناسی مهندسی
2

7*
تکنولوژی بتن و آزمایشگاه
2
21
مکانیک خاک
3*

8
اصول و مبانی معماری و شهرسازی
2
22
آزمایشگاه مکانیک خاک
1

9*
استاتیک
3
23
مهندسی پی
2*

10
دینامیک
3
24
روشهای اجرایی ساختمان
2*

11*
مقاومت مصالح
3
25
متره و برآورد پروژه
1*

12
تحلیل سازه‌ها 1
3
26
طراحی معماری
2

13
تحلیل سازه‌ها 2
3
27
تأسیسات مکانیکی و برقی
2

14
سازه‌های بتن آرمه 1
3 *
28
بارگذاری
2*


29
اصول مهندسی زلزله
3**

جمع کل واحدها
69


* گذرانیدن کلیه واحدهایی که با ستاره مشخص شده‌اند برای دریافت پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران الزامی است.

** گذرانیدن درس اصول مهندسی زلزله از سال 76 به بعد الزامی می‌باشد.

باتوجه به تبصره‌های 1 و 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، دانش آموختگانی که عنوان رشته تحصیلی آنها با رشته‌های اصلی مهندسی ملحوظ در ماده 6 قانون مذکور، متفاوت است و دروس گذرانیده شده توسط آنها با اهداف خاصی مانند دبیری یا اجرای ساختمانهای روستایی، تدوین شده است، تنها می‌توانند پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی عمران دریافت نمایند.


پیوست (4)

فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم ارزی رشته‌ها جهت صدور پروانه اشتغال بکار مهندسی

پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (کد 04)

ردیف
نام درس
تعداد واحد
ردیف
نام درس
تعداد واحد

1
ریاضی 1
3
15
مکانیک سیالات 1
3

2
ریاضی 2
3
16*
مکانیک سیالات 2
3

3
برنامه سازی کامپیوتر
3
17
آزمایشگاه مکانیک سیالات
1

4
شیمی عمومی
3
18*
انتقال حرارت 1
3

5
فیزیک 1 و آزمایشگاه
4
19
کنترل اتوماتیک
3

6
فیزیک 2 و آزمایشگاه
4
20
توربو ماشین
3

7
ریاضی مهندسی
3
21
آزمایشگاه انتقال حرارت
1

8
نقشه کشی صنعتی 1
2
22*
حرارت مرکزی و تهویه مطبوع 1
3

9
استاتیک
3
23
انتقال حرارت 2
2

10
مقاومت مصالح 1
3
24*
تأسیسات گازرسانی
2

11
علم مواد
3
25*
تأسیسات بهداشتی ساختمان
3

12
ترمودینامیک 1
3
26
طراحی سیستم‌های تبرید و سردخانه
3

13*
ترمودینامیک 2
3
27*
پروژه تخصصی تأسیساتی
3

14
آزمایشگاه ترمودینامیک
1

جمع کل واحدها
74



تبصره ا: داوطلبانی که حداقل 90 درصد (67 واحد) از واحدهای فوق به اضافه تمام دروس ستاره‌دار را گذرانده باشند می‌توانند پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (با کد اصلی 04) دریافت نمایند.

تبصره 2: داوطلبانی که حداقل 70 درصد (52 واحد) از واحدهای فوق را به اضافه 70 درصد دروس ستاره‌دار را گذرانده باشند می‌توانند پروانه اشتغال بکار مرتبط با مهندسی تأسیسات مکانیکی ساختمان (با کد اصلی 41) دریافت نمایند.

تبصره 3: جهت بررسی مدارک در کمیسیون هم ارزی رشته‌ها معدل کل برای دانشگاه دولتی حداقل 14 و برای دانشگاه آزاد اسلامی حداقل 15 می‌باشد.



پیوست (5)

فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها جهت صدور پروانه اشتغال بکار مهندسی

تأسیسات برقی ساختمان (کد 05)- جدول اصلاح شده (تجدید نظر دی ماه 87)
ردیف
نام درس
تعداد واحد
ردیف
نام درس
تعداد واحد

1
فیزیک2( الکتریسیته ومغناطیس )
3
18
آزمایشگاه ماشین الکتریکی 1
1

2
آزمایشگاه فیزیک 2
1
19
تجزیه و تحلیل سیستم‌ها
3

3*
کارگاه عمومی یا رسم فنی
1
20*
بررسی سیستم‌های قدرت 1
3

4
زبان تخصصی
2
21
مخابرات 1
3

5
نقشه کشی صنعتی
1
22*
پروژه کارشناسی
3

6
برنامه سازی کامپیوتر
3
23
کارآموزی
2

7
آمار واحتمالات مهندسی
3
24*
الکترونیک صنعتی
3

8*
کارگاه برق
1
25*
حفاظت و رله‌ها
3

9
مدارهای الکتریکی 1
3
26*
بررسی سیستم‌های قدرت2
3

10
مدارهای الکتریکی 2
3
27
ماشین‌های الکتریکی 3
3

11*
اندازه گیری الکتریکی
3
28*
تأسیسات الکتریکی
3

12*
آزمایشگاه اندازه گیری و مدار
1
29*
طراحی پست
3

13
الکترومغناطیس
3
30
آزمایشگاه ماشین الکتریکی2
1

14*
الکترونیک 1
3
31
آزمایشگاه حفاظت و رله‌ها
1

15*
آزمایشگاه الکترونیک 1
1
32
جمع کل واحدها
73

16
ماشین‌های الکتریکی 1
3
33
جمع واحدهای ستاره‌دار
34

17*
ماشین‌های الکتریکی 2
3
34




تبصره 1: گذراندن حداقل 90% واحدهای فوق (65 واحد) برای گرفتن پروانه اشتغال بکار مهندسی تأسیسات برقی (با کد اصلی 05) الزامی است.

تبصره 2: برای گرفتن پروانه مرتبط با مهندسی تأسیسات برقی گذراندن 65% واحدهای فوق (47 واحد) الزامی است.

تبصره 3: گذراندن 90% (31 واحد) از واحدهایی که با ستاره مشخص شده‌اند برای دریافت پروانه اصلی و 55% (19 واحد) برای دریافت پروانه مرتبط الزامی است.

تبصره 4: برای گرفتن پروانه اشتغال بکار مهندسی برق (با کد اصلی) گذراندن واحدهای رسم فنی یا کارگاه برق و تأسیسات الکتریکی و یکی از دروس اندازه‌گیری و یا رله و حفاظت اجباری است.



پیوست (6)

فهرست واحدهای درسی مصوب کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها جهت صدور

پروانه اشتغال بکار مهندسی معماری
ردیف
نام درس
تعداد واحد
ردیف
نام درس
تعداد واحد

1*
هندسه کاربردی
3
15*
متره و برآورد
2

2
بیان معماری 2
2
16*
مدیریت و تشکیلات کارگاه
2

3*
ریاضیات و آمار
3
17*
مصالح ساختمانی
2

4
مقدمات طراحی معماری 1
5
18*
ساختمان 1
2

5
مقدمات طراحی معماری 2
5
19
ساختمان 2 و گزارش کارگاه
3

6
مبانی نظری معماری
3
20
روستا 1
3

7
آشنایی با معماری جهان
2
21*
طرح معماری 1
5

8
آشنایی با معماری اسلامی
4
22*
طرح معماری 2
5

9
آشنایی با معماری معاصر
2
23*
طرح معماری 3
5

10*
تأسیسات الکترونیکی و نور و صدا
2
24
طرح معماری 4
5

11*
تأسیسات مکانیکی
2
25
طرح معماری 5
5

12*
ایستایی
2
26
طرح فنی
3

13*
مقاومت مصالح و سازه‌های فلزی
2
27
طرح نهایی
6

14*
سازه‌های بتنی
2
28
جمع کل
87



1- برای دریافت پروانه اشتغال بکار مرتبط با معماری، گذراندن 70% (61 واحد) از واحدهای فوق شامل واحدهایی که با ستاره * مشخص شده، الزامی است.

2- برای فارغ‌التحصیلان خارج از کشور تطبیق واحدهای درسی متقاضیان که در عنوان متفاوت و مضموناً یکسان باشد در صورت وجود ابهام به عهده اعضای کمیسیون هم‌ارزی رشته‌ها می باشد